ازگیل ژاپنی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

لوکات
میوه در حال رسیدن
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
شاخه: گیاهان گلدار
رده: دولپه‌ای‌ها
تیره: گلسرخیان
سرده: اریوبتریا
گونه: E. japonica
نام دوبخشی
Eriobotrya japonica
مترادف

Mespilus japonica
Photinia japonica

لوکات یا ازگیل ژاپنی (که در گیلان به آن "انبوه" میگویند) [۱] (در مازندان به آن ازگیل میگویند)این گیاه از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل‌ها و هم‌خانواده با گیاهانی نظیر سیب و گلابی می باشد، میوه آن مزه ای متفاوت از میوه های دیگر دارد و بافت نرم و پر آب و در زمانی که رنگ آن زرد پر رنگ شد شیرینی زیادی دارد . در زبان انگلیسی به آن لوکات (Loquat) گفته می شود. این میوه با توجه به اقلیم شمال کشور، در این ناحیه بسیار مورد توجه است،در زبان تالشی به آن هَنبو ، اَنبوه یا اَمرِکا سِر و در زبان گیلکی به ان انبوه گفته میشود. دانه این میوه دارای حدود ۵ درصد پروتئین می‌باشد.مزه آن تا زمانی که کامل رسیده باشد شیرین و ترش میشود.

تاریخچه[ویرایش]

منشأ لوکات از جنوب چین است و از آنجا به ژاپن برده شده‌است (بیش از ۱۰۰۰ سال کشت). "نام کهن این میوه در چینی «لو کوآت» است به معنای نارنج " سمار[۲] و در لاتین مدرن «اریو بوتریا جاپونیکا» (اریو = پشم + بوتریاس = خوشه انگور) خوانده می‌شود.[۳][۴][۵] نام دیگر آن آلوی شرقی، آلوی چینی و آلوی ژاپنی است.[۶] این میوه در استان گیلان و مازندران نیز کشت می‌شود و در زبان گیلکی بیه پس به آن انبه و گیلکی بیه پیش انبوه نیز می‌گویند . در دهه ۳۰ شمسی به این میوه ثریا نیز گفته می‌شد. در فرهنگ دهخدا از آن با عنوان انبهٔ ژاپنی . [اَم ْ ب َ/ب ِ ی ِ پ ُ] (ترکیب وصفی، اِ مرکب) یاد شده که درختی زینتی است که میوهٔ مأکول دارد و در باغات مازندران و کرج جدیداً کاشته شده‌است.[۷] جدیداً در مناطق مدیترانه ای دلفارد جیرفت پرورش یافته‌است. متأسفانه این میوه به دلیل فرسودگی زود هنگام قابلیت انبار و صادر کردن سختی دارد.

دلایل نامگذاری مختلف[ویرایش]

نام حقیقی این گیاه در محل اصلی روش خود "لو کوآت" یا "لوکات" می‌باشد

در گیلان با نام "انبوه" یا "انبه" شناخته میشود که به گفته برخی بخاطر تکثیر سریع و فراوانی آن در گیلان این نام بر رویش گذاشته شده (همچنین احتمال دارد به دلیل شباهت ظاهری میوه سبز آن به گیاهی موسوم به أربه (خوج وحشی) این نام رویش گذاشته شده باشد که بعداً دستخوش تغییر شده

در دوره گیاهشناسان به اشتباه آن را گیاهی از خانواده سیب و گلابی و ازگیل قرار دادند که سببب تشکیل اسامی جدیدی همچون گلابی جنگلی ، ازگیل ژاپنی و.... شد

ارزش غذایی[ویرایش]

ازگیل ژاپنی ، خام
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی۱۹۷ کیلوژول (۴۷ کیلوکالری)
12.14 g
فیبر خوراکی1.7 g
0.2 g
0.43 g
ویتامین‌ها
درصد ارزش روزانه
برابر ویتامین آ
۱۰٪
۷۶ میکروگرم
ویتامین (B۱)
۲٪
۰٫۰۱۹ میلی‌گرم
(B۲)
۲٪
۰٫۰۲۴ میلی‌گرم
نیاسین (B۳)
۱٪
۰٫۱۸ میلی‌گرم
ویتامین ب۶
۸٪
۰٫۱ میلی‌گرم
فولیک (B۹)
۴٪
۱۴ میکروگرم
ویتامین ث
۱٪
۱ میلی‌گرم
مواد معدنیمقدار
درصد ارزش روزانه
کلسیم
۲٪
۱۶ میلی‌گرم
آهن
۲٪
۰٫۲۸ میلی‌گرم
منیزیم
۴٪
۱۳ میلی‌گرم
منگنز
۷٪
۰٫۱۴۸ میلی‌گرم
فسفر
۴٪
۲۷ میلی‌گرم
پتاسیم
۶٪
۲۶۶ میلی‌گرم
سدیم
۰٪
۱ میلی‌گرم
روی
۱٪
۰٫۰۵ میلی‌گرم

درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند.
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

منابع[ویرایش]

  1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۲.
  2. https://www.etymonline.com/word/loquat
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Eriobotrya
  4. https://www.merriam-webster.com/dictionary/Eriobotrya
  5. https://books.google.com/books?id=eMgaXGsBEWIC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=Latin,+from+erio-+%2B+-botrya+(from+Greek+botrys+bunch+of+grapes)&source=bl&ots=ScMx9JL4Na&sig=GSJJ1idoq5fFreosSjlUB0rKo4g&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjvvov87r3bAhXPYVAKHStgCb0Q6AEIOjAH#v=onepage&q=Latin%2C%20from%20erio-%20%2B%20-botrya%20(from%20Greek%20botrys%20bunch%20of%20grapes)&f=false
  6. http://nassau.ifas.ufl.edu/horticulture/fruit/loquat.html
  7. https://www.vajehyab.com/dehkhoda/انبه+ٔ+ژاپنی