ارنست پلاتنر
ارنست پلاتنر (/ˈplɑːtnər/ ; آلمانی: [ˈplatnɐ] ۱۱ ژوئن ۱۷۴۴ – ۲۷ دسامبر ۱۸۱۸) انسان‌شناس، پزشک و فیلسوف خردگرا[۱] آلمانی، متولد لایپزیگ بود. او پدر نقاش ارنست زاخاریاس پلاتنر (۱۸۵۵–۱۷۷۳) بود.
زندگی[ویرایش]
پس از مرگ پدرش در سال ۱۷۴۷، لغت‌شناس یوهان آگوست ارنستی پدر رضاعی او شد. او تحصیلات اولیه خود را در ژیمناسیوم در آلتنبورگ، توماسکوله در لایپزیگ و در ژیمنازیم در گرا دریافت کرد.[۲] پس از آن، او در دانشگاه لایپزیگ تحصیل کرد، جایی که در سال ۱۷۷۰ دانشیار پزشکی شد. بعداً در لایپزیک به عنوان استاد تمام فیزیولوژی (۱۷۸۰) و فلسفه (۱۸۱۱) منصوب شد. در ۱۷۸۳/۸۴ و ۱۷۸۹/۹۰به عنوان رئیس دانشگاه خدمت کرد.[۲]
کارها[ویرایش]
پلاتنر از پیروان آموزه‌های لایبنیتس بود. او نویسنده انسان‌شناسی برای پزشکان و خردمندان جهان، یکی از مهم‌ترین آثار انسان‌شناسی Spätaufklärung (دوره‌ای از ادبیات آلمان) بود. این اثر بر دانشمندانی از جمله یوهان گوتفرید هردر، فردریش شیلر و کارل فیلیپ موریتز تأثیرگذار بود. او انسان‌شناسی مدرن را به عنوان یک علم پزشکی-فلسفی برای کل فرد تلقی می‌کرد — دیدگاهی که می‌توان آن را پیش درآمد طب روان تنی در نظر گرفت.[۳]
پلاتنر در اصل واژه Unbewußtseyn (ناخودآگاه) را ابداع کرد.[۴] او همچنین به دلیل ابداع عبارت «تاریخ عمل‌گرایانه قوه شناخت انسان»(pragmatische Geschichte des menschlichen Erkentnißvermogens) شناخته می‌شود،[۵] که بعداً توسط یوهان گوتلیب فیشته به عنوان «تاریخ عمل‌گرایانه روح انسان» (pragmatische Geschichtes des) شناخته شد.[۶]
انتشارات برگزیده[ویرایش]
- Anthropologie für Aerzte und Weltweise (انسان‌شناسی برای پزشکان و خردمندان جهان)، ۱۷۷۲
- Neue Anthropologie für Aerzte und Weltweise (انسان‌شناسی جدید برای پزشکان و خردمندان جهان)، ۱۷۹۰
- Über den Atheismus. Ein Gespräch (دربارهٔ الحاد، یک مکالمه)، ۱۷۸۳
- اصطلاحات فلسفی با برخی اصول برای تاریخ فلسفه، جلد. ۱: ۱۷۷۶، جلد. ۲: ۱۷۸۲
- Questiones physiologicae (سوالات فیزیولوژی)، ۱۷۹۴
- Quaestiones medicinae forensis (سوالات پزشکی قانونی)، ۱۸۱۷–۱۷۹۷
منابع[ویرایش]
- ↑ Frederick Beiser, The Fate of Reason: German Philosophy from Kant to Fichte, Harvard University Press, 2009, p. 214.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Prof. Dr. med. Ernst Platner Professorenkatalog der Universität Leipzig
- ↑ Plat(t)ner, Ernst at NDB/ADB Deutsche Biographie.
- ↑ Ernst Platner, Philosophische Aphorismen nebst einigen Anleitungen zur philosophischen Geschichte, Vol. 1 (Leipzig: Schwickertscher Verlag, 1793 [1776]), p. 86; Angus Nicholls and Martin Liebscher, Thinking the Unconscious: Nineteenth-Century German Thought (2010), Cambridge University Press, 2010, p. 9.
- ↑ Ernst Platner, Philosophische Aphorismen nebst einigen Anleitungen zur philosophischen Geschichte, Vol. 1 (Leipzig: Schwickertscher Verlag, 1793 [1776]), p. 9.
- ↑ Gesamtausgabe I/2: 364–65; Daniel Breazeale, "Fichte's Conception of Philosophy as a "Pragmatic History of the Human Mind" and the Contributions of Kant, Platner, and Maimon," Journal of the History of Ideas, 62(4), Oct. 2001, pp. 685–703; Günter Zöller, Fichte's Transcendental Philosophy: The Original Duplicity of Intelligence and Will, Cambridge: Cambridge University Press, 1998, p. 130 n. 30; Sally Sedgwick, The Reception of Kant's Critical Philosophy: Fichte, Schelling, and Hegel, Cambridge: Cambridge University Press, 2007, p. 144 n. 33; Daniel Breazeale and Tom Rockmore (eds.), Fichte, German Idealism, and Early Romanticism, Rodopi, 2010, p. 50 n. 27: "Α»history of the human mind" is a genetic account of the self-constitution of the I in the form of an ordered description of the various acts of thinking that are presupposed by the act of thinking the I"; Ezequiel L. Posesorski, Between Reinhold and Fichte: August Ludwig Hülsen's Contribution to the Emergence of German Idealism. Karlsruhe: Karlsruher Institut Für Technologie, 2012, p. 81: "Pragmatische Geschichte des menschlichen Geistes designates reason's timeless course of production of the different levels of the a priori system of all knowledge, which are exclusively uncovered and portrayed genetically by personal self-conscious reflection"; Daniel Breazeale, Thinking Through the Wissenschaftslehre: Themes from Fichte's Early Philosophy, Oxford: Oxford UP, 2013, p. 72.
