کاربر:E.sinambari

شیشه‌های زیست‌فعال[ویرایش]

مقدمه[ویرایش]

انسان همواره در پی یافتن راهی برای بهبود اندام‌های آسیب‌دیده یا جایگزینی موادی مناسب برای قسمت‌های از کار افتاده بدن خود بوده‌است ؛ اما رسیدن به ماده‌ای مناسب و سازگار با بدن انسان کار آسانی نیست. در طول تاریخ انسان‌ها از چوب و اندام‌های طبیعی دیگر جانوران و گیاهان گرفته تا سنگ و فلزات اولیه به‌عنوان اولین کاشتنی‌های زیستی (bio implants) استفاده ‌کرده‌است. بدون شك يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي بشر در زمينه پيوند علم مواد و زیست‌شناسی شيشه‌هاي زيست‌فعال بوده‌است كه به همت دكتر لري هنچ براي اولين بار در سال 1969 ميلادي ساخته‎‌شد. انگيزه‌ي اصلي وي براي رسيدن به چنین ماده‌اي سؤال چالش‌برانگيز كلنل ارتش ايالات متحده‌ي امريكايي برگشته از جنگ ويتنام بود كه خواهان ساخت ماده‌اي بود كه بتواند در محيط خشن بدن نه‌تنها دوام بياورد بلكه توسعه , رشد يابد، زيرا تا آن زمان تمام كاشتني‌های بدن زيست‌خنثي بودند و بعد از کاشت در اطراف مرز کاشتنی و استخوان تشکیل کپسولی فیبری می‌دادند. پروفسور هنچ تصمیم به ساخت ماده‌ی زیست تخریب‌پذیری در سامانه ${\textstyle {\ce {SiO2-CaO-Na2O-P2O5}}}$ گرفت که مقدار کلسیم بالا و نزدیک به یوتکتیک سه‌تایی در محدوده‌ی نمودار ${\textstyle {\ce {Na2O-CaO-SiO2}}}$ باشد.

زیست‌فعالی[ویرایش]

در یک مفهوم کلی، مواد زیست‌فعال (انگلیسی:Bioactive material) موادی هستند که برای القای فعالیت زیستی خاصی طراحی شده‌اند ^[۱]. به‌طور اختصاصی‌تر، مواد زیست‌فعال موادی هستند که وقتی در بدن جای‌گذاری می‌شوند تحت واکنش‌های سطحی خاص، منجر به تشکیل لایه‌ای شبیه به HA (هیدروکسی‌آپاتیت) می‌شوند که این لایه مسئول اتصال به بافت‌های نرم و سخت اطراف است ^[۲]. بارزترين ويژگي شيشه‌هاي زيست‌فعال توانايي تشكيل پيوند با بافت استخواني است به‌طوری‌که حتی با ایجاد ضربه و فشار از جای خود حرکت نمی‌کند مگر با شکستن استخوان. علاوه بر این؛ ويژگي‌هاي جانبي از جمله زیست‌فعالی، زيست‌سازگاري، زيست‌تخريب پذيري، چگالي نزديك به بافت استخوان، عدم سمیت سلولی، القاكننده و هادي استخوان‎سازي و... می‌تواند آن را به يكي از مناسب‌ترین كاشتني‌هاي زيستي در زمینه‌ی استخوانی و حتی دندانی تبديل كند. اگرچه ضعف‌هايي مانند شكنندگي و خواص مكانيكي ضعیف نسبت به استخوان طبيعي در شيشه‌هاي زيست‌فعال ديده مي‌شود، اما محققان با اصلاحات مختلف از طريق‌ افزودن آلاينده‌هاي گوناگون، اصلاحات ساختاري و سطحي، روش‌هاي سنتز، تغيير در نسبت تركيبات سازنده، افزودنی‌ها و... سعي در كاهش و حتي از بين بردن ضعف‌ها و محدوديت‌ها بوده‌اند.

اما کاربرد شیشه‌های زیست‌فعال تنها محدود به پیوند استخوانی نشد و دانشمندان درصدد برآمدند تا سایر تأثیرات این زیست‌ماده را در بدن نیز مطالعه کنند.

↑ Sefton, M.V. (1986-07). "Consensus Conference on Definitions Chester, UK March 3–5, 1986". Biomaterials. 7 (4): 308–309. doi:10.1016/0142-9612(86)90057-8. ISSN 0142-9612. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
↑ Cochran, David (1996-11). "Implant Therapy I". Annals of Periodontology. 1 (1): 707–791. doi:10.1902/annals.1996.1.1.707. ISSN 1553-0841. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[1] Sefton, M.V. (1986-07). "Consensus Conference on Definitions Chester, UK March 3–5, 1986". Biomaterials. 7 (4): 308–309. doi:10.1016/0142-9612(86)90057-8. ISSN 0142-9612. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[2] Cochran, David (1996-11). "Implant Therapy I". Annals of Periodontology. 1 (1): 707–791. doi:10.1902/annals.1996.1.1.707. ISSN 1553-0841. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[۱]

[۲]