مجمع‌الفصحاء

مجمعُ‌الفُصحاء (تألیف ۱۲۸۴ قمری) تذکرهٔ ادبی مفصلی از رضاقلی‌خان هدایت طبرستانی در شرح احوال و منتخباتی از اشعار ۸۶۷ شاعر در دو مجلد تدوین یافته‌است. نخستین مجلد به شرح حال شاهان و امیرانی که شعر سروده‌اند و شاعران متقدم تا سدهٔ هشتم قمری اختصاص یافته و در مجلد دوم ذکر احوال و آثار شاعران سده‌های بعدی و معاصر مؤلف تا ۱۲۸۴ فراهم آمده‌است. هدایت در تألیف آن از بیشتر تذکره‌های شاعران سود جسته، اما اشتباهات آن‌ها را نیز تکرار کرده و اشتباهات دیگری نیز خاصه در ذکر تاریخ‌ها مرتکب شده‌است که بعضی از آن‌ها عجیب است. با این حال از آنجا که بزرگترین تذکرهٔ شاعران پارسی‌گوی است، از مآخذ بزرگ شعر فارسی به شمار می‌رود و بسیارند شاعرانی که جز در این تذکره نام و اثری از ایشان بر جای نمانده‌است؛ همچنانکه قسمتی از اشعار بسیاری شاعران دیگر منحصراً در این اثر تذکره محفوظ مانده‌است. نخستین بار در ۱۲۹۵ قمری و نسخهٔ منقحی به تصحیح مظاهر مصفا در سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۰ شمسی در شش مجلد منتشر شد.

منبع

• شریفی، محمد (۱۳۸۷). محمد‌رضا جعفری، ویراستار. فرهنگ ادبیات فارسی‌. تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۴۴۳-۴۱-۸.