مسعود نیلی
مسعود نیلی | |
|---|---|
 | |
| دستیار رئیس‌جمهور در امور اقتصادی | |
| دوره مسئولیت ۲۵ مرداد ۱۳۹۶ – ۲۲ آبان ۱۳۹۷[۱] | |
| رئیس‌جمهور | حسن روحانی |
| مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی | |
| دوره مسئولیت ۱۳ شهریور ۱۳۹۲ – ۲۵ مرداد ۱۳۹۶ | |
| رئیس‌جمهور | حسن روحانی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲۵ بهمن ۱۳۳۳ (۶۹ سال) همدان، ایران |
| حزب سیاسی | بدون عضویت حزبی |
| پس‌زمینه‌های علمی | |
| دانشگاه | دانشگاه صنعتی شریفدانشگاه صنعتی اصفهاندانشگاه منچستر |
| کار علمی | |
| زمینهٔ تخصصی/حوزه کاری | اقتصاد |
| زیرشاخهٔ | اقتصاد کلان |
| نهاد | دانشگاه صنعتی شریف |
مسعود نیلی (زاده ۲۵ دی ۱۳۳۴[۲]) اقتصاددان و مدرس بازنشسته دانشگاه اهل ایران است. وی مشاور رئیس جمهور و سرپرست تیم تهیه کننده برنامه اقتصادی و سیاست پولی دولت یازدهم و دوازدهم جمهوری اسلامی ایران و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت دوازدهم بود.[۳] او همچنین به عنوان استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف به تدریس می‌پرداخت.[۴]
نیلی از اقتصاددان‌های حامی سیاست ارز چند نرخی در تلاطمات و شوک‌های ارزی در دهه ۷۰، اوایل دهه ۹۰ و همچنین از سال ۱۳۹۷ به بعد در ایران بود.[۵] او از منتقدان تک نرخی کردن ارز در سال پایانی دولت دهم و همچنین مخالف و مانع اینکار در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم بود.[۶][۵] او از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۰ همچنین در فاصله سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ معاونت امور اقتصادی سازمان برنامه و بودجه را برعهده داشت. او پیشتر رئیس دپارتمان اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و در دو مقطع زمانی رئیس این دانشکده نیز بوده است.[۷] وی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی سازه از دانشگاه صنعتی شریف، کارشناسی ارشد سیستم‌های اقتصادی از دانشگاه صنعتی اصفهان و دکتری اقتصاد از دانشگاه منچستر است.
زندگینامه[ویرایش]
مسعود نیلی، زاده ۲۵ بهمن ماه سال ۱۳۳۳ در شهر همدان می‌باشد. وی در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی به مدت ۳ سال معاون رئیس سازمان برنامه و بودجه بود. وی همچنین به عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی، استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف؛ رئیس مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی (ریاست جمهوری) فعالیت داشته است. او عضو پیشین تیم اقتصادی حسن روحانی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری بوده است.[۸][۹] حسن روحانی چندی بعد از تشکیل هیئت دولت یازدهم، نیلی را به عنوان مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور منصوب کرد. او چندی بعد جایگزین محمدعلی نجفی، در دبیرخانهٔ ستاد هماهنگی اقتصادی دولت شد. وی پیشتر دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی بود.
تحصیلات[ویرایش]
مسعود نیلی در سال ۱۳۵۹ در مقطع کارشناسی رشته مهندسی سازه از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۶۴ توانست مدرک کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی خود را از دانشگاه صنعتی اصفهان دریافت کند. وی بعدها به انگلستان رفت و در رشته اقتصاد در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اقتصاد در دانشگاه منچستر تحصیل کرد و در سال ۱۳۷۴ فارغ‌التحصیل شد.[۱۰]
دیدگاه‌ها و عملکرد[ویرایش]
به گفته منتقدان مسعود نیلی در قالب استاد دانشگاه، سیاست‌گذار دولتی و همچنین در مصاحبه‌ها سه دیدگاه اقتصادی متمایز را معرفی می‌کند که گاهی با یکدیگر تضاد دارند. این تضاد حمایت از سیاست ارز چند نرخی و نظرات نحوه کنترل تورم با کنترل نرخ سود بسیار نمایان است.[۱۱]
دهه ۶۰ در سازمان برنامه[ویرایش]
نیلی در دهه 60 از افراد کلیدی برنامه ریزی در سازمان برنامه بود و گزارش‌های وی درباره وضعیت اقتصادی کشور در سرنوشت جنگ موثر بود.
دولت سازندگی[ویرایش]
او ۳ سال در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی معاون سازمان برنامه و بودجهٔ بود. پس از آن در تهیه و تدوین اولین و سومین برنامهٔ ۵ سالهٔ توسعهٔ کشور ایفای نقش کرد.[۱۲] در دوره اول دولت سازندگی طرح‌های دریافت وام خارجی با بهره بالا برای اجرای طرح‌های عمرانی اجرا شد. او بعد از این ۳ سال از دولت خارج شد و دور دوم این دولت نیز حضور نداشت. محسن نوربخش که در این دوره وزیر اقتصاد بود با نظریات اقتصادی مسعود نیلی مشکل پیدا کرده بود.[۱۳] او مدتی نیز از اعضای شورای اقتصاد بود.
دولت خاتمی[ویرایش]
در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی مجدد به عنوان معاون سازمان برنامه و بودجه و سرپرست کمیتهٔ خصوصی‌سازی برگزیده شد. از مهم‌ترین فعالیت‌های او می‌توان به تدوین سند استراتژی توسعه صنعتی کشور در زمان وزارت اسحاق جهانگیری در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی در سال ۱۳۸۲ نام برد.
دولت احمدی نژاد و تدریس در دانشگاه شریف[ویرایش]
او از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰ رئیس دپارتمان اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و در دو مقطع زمانی از بهمن ۱۳۸۶ تا بهمن ۱۳۹۰ و همچنین از شهریور ۱۳۹۸ تا مهر ۱۴۰۰ نیز رئیس این دانشکده بوده است.[۷] او تا پیش از بازنشستگی عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف بود و زمینه‌های علمی مورد علاقه وی، تئوری اقتصاد کلان، اقتصاد کلان بین‌الملل، اقتصاد سیاسی و اقتصاد ایران بوده است.[۱۴]
مسعود نیلی در فروردین ۱۳۹۲ در برنامه‌ای در تلویزیون ایران با نمایش نمودارهایی[۱۵] اعلام کرد که متوسط خالص اشتغال ایجاد شده (مابه التفاوت اشتغال ایجادشده و بیکاری ایجادشده) در طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ (در دولت محمود احمدی‌نژاد) به طرز عجیبی کم[۱۶] بوده و حدوداً فقط چهارده هزار عدد در سال بوده است. نمودارهای نیلی نشان می‌داد که متوسط خالص اشتغال ایجادشده در دوره‌های مشابه قبلی چند صد هزار نفر در سال بوده است.
انتقاد نیلی، واکنش و تکذیب مقامات دولتی را در پی داشت، به گونه‌ای که با سیاه‌نمایی دانستن این اظهارات، مدعی شدند[۱۷] که طی مدت مورد اشاره نیلی، حدود ۵٫۵ میلیون شغل ایجاد شده است.
دولت یازدهم[ویرایش]
نیلی از اعضای تیم اقتصادی حسن روحانی بود که قبل از روی کار آمدن دولت سیاست پولی و مالی این دولت را نوشتند و بعد از شروع فعالیت این دولت از اعضای تیم اقتصادی دولت پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری بوده است.[۱۸][۱۹] حسن روحانی چندی بعد از تشکیل هیئت دولت یازدهم، نیلی را به عنوان مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور منصوب کرد. سیاست پولی اجرا شده در این دوره که با صرفا نرخ سود بالای بانکی سعی شد تورم را کنترل کند، در نهایت در پایان ۱۳۹۶ با شکست مواجه شد و تورم شروع به سعود جهشی کرد.
دولت دوازدهم[ویرایش]
در این دولت مسعود نیلی به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی منصوب شد.[۲۰][۲۱]
به گفته اسحاق جهانگیری، در دولت دوازدهم و سال ۱۳۹۷ و بعد از خروج دولت آمریکا از برجام، در جلسه‌ای با حضور تیم اقتصادی دولت به‌خصوص مسعود نیلی، محمد نهاوندیان و ولی‌الله سیف تصمیم به اعمال قیمت دستوری ۴۲۰۰ تومانی دلار در ایران برای مدت محدود (۳ یا ۶ ماه) گرفته شد که بعدها این قیمت توسط اسحاق جهانگیری اعلام رسمی شد.[۲۲]
وی اخیراً در میزگردی که در شماره ۴۲۷ هفته نامه تجارت فردا (مهرماه ۱۴۰۰) به چاپ رسیده عنوان کرده (از نظر تورم) «هیچ زمانی را به اندازه امروز خطرناک نمی‌بینم» و در این خصوص هشدارهای قابل تأملی داده است.[۲۳]
او در نشست رئیس دولت سیزدهم با اقتصاددانان در آغاز کار این دولت، مسائلی از جمله تأمین مالی، تأمین انرژی، محیط زیست، خدمات عمومی، سیاست‌های حمایتی و مبادله با دیگر کشورها را ۶ چالش مهم اقتصاد ایران دانست.[۲۴]
او از سال ۱۳۹۲ رئیس مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی وابسته به نهاد ریاست جمهوری بود که در نهایت با استعفا از سمت مشاور ریاست‌جمهوری از ریاست این مؤسسه نیز استعفا داد.
کتاب‌شناسی[ویرایش]
مسعود نیلی تا کنون کتب و مقالات متعددی در حوزه‌های مختلف اقتصاد کلان و اقتصاد سیاسی منتشر کرده است که شامل موارد زیر هستند:
- اقتصاد ایران؛ چگونگی گذر از ابرچالش‌ها
- اقتصاد ایران و معمای توسعه‌نیافتگی
- تجربه توسعه صنعتی در جهان
- دولت و رشد اقتصادی در ایران
- اقتصاد و عدالت اجتماعی
- مبانی اقتصاد
- برنامه‌ریزی در ایران: ۱۳۱۶–۱۳۵۶
- اقتصاد ایران به کدام سو میرود؟
- بهره‌وری صنعت ایران: بررسی توان رقابت‌پذیری بنگاه‌های صنعتی
منابع[ویرایش]
- ↑ «پاسخ مسعود نیلی به پنج ادعا». دنیای اقتصاد (۴۴۷۵): ۶. ۲۸ آبان ۱۳۹۷.
- ↑ «زندگینامه و دانلود کتاب‌های مسعود نیلی».
- ↑ «کلاس جدید دکتر مسعود نیلی». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۹.
- ↑ «این استاد معروف دانشگاه هم بازنشسته شد/توضیحات نیلی دربارهٔ ماجرا». خبرآنلاین. ۳۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «ارز چند نرخی میراث کدام اقتصاددان لیبرال است؟». بررسی های رسانه ای تحریریه. ۲۰۲۳-۰۹-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۱.
- ↑ «دستور ایستِ مسعود نیلی برای تک نرخی نکردن دلار تا ۱۸۰ روز دیگر - پایگان خبری فولاد ایران».
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «روسای پیشین - دانشکده مدیریت و اقتصاد - پورتال دانشگاه شریف». دانشکده مدیریت و اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۷.
- ↑ «مشاوران اقتصادی روحانی در دیدار حسینی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
- ↑ http://www.tabnak.ir/fa/news/336361/مسعود-نیلی-به-بانک-مرکزی-میرود
- ↑ *رزومهٔ مسعود نیلی بایگانی‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
- ↑ «ارز چند نرخی میراث کدام اقتصاددان لیبرال است؟». بررسی های رسانه ای تحریریه. ۲۰۲۳-۰۹-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۷.
- ↑ این ده نفر، آفتاب[پیوند مرده]
- ↑ «ارز چند نرخی میراث کدام اقتصاددان لیبرال است؟». بررسی های رسانه ای تحریریه. ۲۰۲۳-۰۹-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۷.
- ↑ «اعضای هیئت علمی گروه اقتصاد - دانشکده مدیریت و اقتصاد - پورتال دانشگاه شریف». دانشکده مدیریت و اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۷.
- ↑ Dr. Masoud Nili in Paayesh tv program part 1
- ↑ تکان دهنده‌ترین آمار اشتغال ناگهان بر روی آنتن رفت
- ↑ «پاسخ رسمی به سیاه‌نمایی منتقدان دولت؛ ایجاد 5.5 میلیون فرصت شغلی در چند سال اخیر». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ آوریل ۲۰۱۳.
- ↑ «مشاوران اقتصادی روحانی در دیدار حسینی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
- ↑ http://www.tabnak.ir/fa/news/336361/مسعود-نیلی-به-بانک-مرکزی-میرود
- ↑ «دکتر نیلی به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی منصوب شد». president.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۵.
- ↑ «مسعود نیلی به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی منصوب شد». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۵.
- ↑ «جهانگیری: 1401 را پیش‌بینی می‌کردم». اکوایران. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۵.
- ↑ «برخاستن تورم از دنده چپ». هفته نامه تجارت فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۷.
- ↑ «۶ صورت‌مسئله دولت آینده». دنیای اقتصاد.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- نوشته‌ای دربارهٔ مسعود نیلی در بخش «با اقتصاددانان» وبگاه رستاک
- درباره مسعود نیلی بر روی سایت دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
- سند استراتژی توسعه صنعتی همچنان خاک می‌خورد
| مناصب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: جعفر عبادی |
معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه وزیر برنامه و بودجه ۱۳۶۸–۱۳۶۷ |
پسین: خودش به عنوان معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور |
| پیشین: خودش به عنوان معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه وزیر برنامه و بودجه |
معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور ۱۳۷۰–۱۳۶۸۱۳۷۹–۱۳۷۶ |
پسین: سید محمد طبیبیان |
| پیشین: عباس عرب‌مازار |
پسین: جعفر عبادی به عنوان معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور | |
| بدون متصدی آخرین تصدی توسط: داود دانشجعفریبه عنوان مشاور عالی امور اقتصادی |
مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی ۱۳۹۶–۱۳۹۲ |
بدون متصدی |
| عنوان جدید | دستیار رئیس‌جمهور در امور اقتصادی ۱۳۹۷–۱۳۹۶ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: فرهاد رهبر
|
| پیشین: محمدعلی نجفی |
دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت ۱۳۹۷–۱۳۹۶ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: محسن رضایی
|
| سِمَت‌های علمی | ||
| پیشین: منوچهر نجمی |
رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف ۱۳۹۰–۱۳۸۶۱۴۰۰–۱۳۹۸ |
پسین: محمدرضا آراستی |
| پیشین: محمدنقی عیسایی |
پسین: سید علی مدنی‌زاده | |
| پیشین: محمدشریف ملک‌زاده |
رئیس مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی ۱۳۹۷–۱۳۹۲ |
پسین: محمد نهاوندیان |
بخش خصوصی در ایران | ||
|---|---|---|
| اتفاق‌های مهم |  | |
| افراد مهم | ||
| شرکت‌ها | ||
| آمار و ارقام | • یک • دو • سه • چهار | |
• یک • دو • سه • چهار | ||
• بخش خصوصی • خصوصی‌سازی | ||
| عمومی | |
|---|---|
| سایر | |
- استادان دانشگاه اهل ایران
- استادان دانشگاه صنعتی شریف
- افراد زنده
- اقتصاددانان اهل ایران
- اهالی همدان
- دانشآموختگان دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف
- دانشآموختگان دانشگاه صنعتی اصفهان
- دانشآموختگان دانشگاه صنعتی شریف
- دانشآموختگان دانشگاه منچستر
- زادگان ۱۹۵۵ (میلادی)
- مشاوران رئیس‌جمهور ایران (حسن روحانی)
- معاونان وزیر در ایران
- مهندسان عمران اهل ایران