مبانی ستاره‌شناسی (کتاب)
مبانی ستاره‌شناسی (به انگلیسی: Fundamental Astronomy)، کتابی است در حوزه نجوم که نویسندگان فنلاندی آن عبارتند از: هانو کارتونن[۱] از دانشگاه تورکو؛ پکا کروجر، کارل جان دونر[۲] و هیکی اوجا[۳] از دانشگاه هلسینکی و مارکو پوتانن[۴] از انستیتو ژئودزیک فنلاند. کتاب نخستین بار سال ۱۹۸۴ در هلسینکی به‌وسیله مؤسسه نجومی اورسا چاپ شد، و پس از آن انتشارات اسپرینگر[۵] آن را به انگلیسی منتشر کرد. آخرین ویرایش کتاب (ویرایش پنجم) در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسید.
کتاب در سال ۱۳۹۱ به وسیله غلامرضا شاه‌علی[۶] به فارسی برگردانده شد و انتشارات شاهچراغ شیراز آن را منتشر کرد. کتاب شامل بیش از ۴۰۰ تصویر و نمودار است و به‌طور جامع مباحث ستاره‌شناسی، اخترفیزیک و کیهان‌شناسی را پوشش می‌دهد. مقدمه کتاب به قلم نعمت‌الله ریاضی، استاد فیزیک و کیهان‌شناسی دانشگاه شیراز و دانشگاه شهید بهشتی است. احمد پوست‌فروش استاد فیزیک دانشگاه شیراز ویرایش علمی آن را انجام داده‌است.
کتاب مبانی ستاره‌شناسی علاوه بر تدریس در سال آخر دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد، به عنوان یکی از منابع اصلی المپیاد نجوم می‌باشد[۷].
کتاب مبانی ستاره‌شناسی در بیست و دومین دوره جایزه کتاب فصل، از سوی وزارت ارشاد اسلامی به عنوان کتاب شایسته تقدیر در حوزه علوم خالص شناخته شد[۸].
ویرایش دوم کتاب مبانی ستاره‌شناسی، ترجمه Fundamental Astronomy 6th ed. 2017 در بهار ۹۸ منتشر شد و نسخه رایگان آن در وبگاه مترجم، غلامرضا شاه‌علی، قابل دریافت است.
غلامرضا شاه‌علی پیش از این کتاب، در سال ۱۳۸۹ کتاب برگزیده دیگری را به نام درآمدی بر نجوم و کیهان‌شناسی ترجمه کرده‌است.
فصلها و پیوستهای کتاب[ویرایش]
فصل ۱: درآمد
فصل ۲: نجوم کروی
فصل ۳: رصد و ابزار آن
فصل ۴: مفاهیم نورسنجی و قدرها
فصل ۵: سازوکارهای تابش
فصل ۶: مکانیک سماوی
فصل ۷: منظومه شمسی
فصل ۸: طیف ستاره‌ای
فصل ۹: ستاره‌های دوتایی و جرم ستارگان
فصل ۱۰: ساختار ستارگان
فصل ۱۱: تحول ستاره‌ای
فصل ۱۲: خورشید
فصل ۱۳: ستارگان متغیر
فصل ۱۴: ستارگان فشرده
فصل ۱۵: محیط بین‌ستاره‌ای
فصل ۱۶: خوشه‌ها و جمع‌های ستاره‌ای
فصل ۱۷: راه شیری
فصل ۱۸: کهکشانها
فصل ۱۹: کیهان‌شناسی
فصل ۲۰: اخترزیست‌شناسی
پیوست الف: ریاضیات
پیوست ب: نظریهٔ نسبیت
پیوست ج: جدول‌ها
پاسخ تمرینها
منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر
واژه‌نامه فارسی به انگلیسی
واژه‌نامه انگلیسی به فارسی
نمایه
پانویس[ویرایش]
- ↑ هانو کارتونن
- ↑ کارل جان دونر
- ↑ هیکی اوجا
- ↑ مارکو پوتانن
- ↑ مشخصات کتاب انگلیسی در سایت انتشارات اسپرینگر، [۱]
- ↑ نجوم و کیهان‌شناسی،
- ↑ منابع المپیاد نجوم، [۲] بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine و [۳] بایگانی‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ آثار برگزیده و شایسته تقدیر بیست و دومین جایزه کتاب فصل [۴] بایگانی‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
منابع[ویرایش]
- کارتونن، هانو. مبانی ستاره‌شناسی. ترجمهٔ غلامرضا شاه‌علی. شیراز: انتشارات شاهچراغ. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۶۳۲-۷۴-۹.