دندانپزشکی
دندانپزشکی از رشته‌های پزشکی مرتبط با سلامت دهان و دندان است. دندانپزشک به تشخیص و درمان بیماری‌های دهان و دندان می‌پردازد و از همین رو عنوان دهان‌پزشکی نیز ذکر شده است.[۱][۲][۳]
تاریخچهٔ دندانپزشکی در جهان[ویرایش]
قرون وسطی[ویرایش]
در فرانسه؛ آرایشگران اولین افرادی بودند که به ارائه خدمات مربوط به دهان و دندان پرداختند. آن‌ها به دو گروه عمده تقسیم می‌شدند؛ «آرایشگرهای ماهر و متخصص» و «آرایشگرهای عمومی».[۴][۵]
گروه اول یا به عبارتی «آرایشگران ماهر» افرادی بودند آموزش‌دیده که تنوع و خدمات تخصصی‌شان آن‌ها را از آرایشگرهای عمومی متمایز می‌ساخت. دستهٔ دوم اما آرایشگرانی بودند که تنها توانایی تراشیدن ریش و کشیدن دندان را داشتند. شایان‌ذکر است که فرانسه در سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های دندانپزشکی برای آرایشگران عمومی را ممنوع اعلام کرد و از آن به بعد این دسته از آرایشگرها تنها به خدمات آرایشگری می‌پرداختند.[۶]
در آلمان همانندِ فرانسه از سال‌های ۱۵۳۰ الی ۱۵۷۵ تنها افرادی می‌توانستند به ارائه خدمات دهان و دندان بپردازند که تألیفی در این حوزه داشته باشند. «پی‌یر فوشار» (Pierre Fauchard) فرانسوی را بعضاً پدر یا پایه‌گذار دندانپزشکی می‌نامند.[۷] او کتابش را پیرامون نگهداری و ترمیم دندان منتشر کرد. فوشار آرایشگر و دندانپزشکی بود که در دربار پادشاهی فرانسه خدمت می‌کرد.[۸]
دورهٔ نوین[ویرایش]
در گذشته، دندانپزشکی را برابر با دندان‌سازی می‌دانستند اما امروزه دندان‌سازی تنها بخشی از دندانپزشکی است.
تاریخچهٔ دندانپزشکی در ایران[ویرایش]
عدهٔ معدودی از سلمانی‌ها، شاگرد زرگرها و عطارها را می‌توان اولین افرادی دانست که با استفاده از روش‌های گوناگون، مبادرت به کشیدن دندان، گذاشتن روکش، ساختن دندان مصنوعی یا برای تسکین دردها و ورم‌های دهانی آن هم با وسایل بسیار اولیه مبادرت به انجام امور دندانپزشکی می‌کردند.[۹]
بعدها مسئلهٔ آموزش دندانپزشکی مطرح شد که پیشگامان این حرکت را می‌توان دکتر فالک کوش میلچارسکی، دکتر محسن سیاح و برخی دیگر از دندان‌پزشکان آن زمان دانست. دندانپزشکی، که شاخه‌ای از پزشکی بود، تنها کلاس طب (پزشکی) تا سال ۱۲۹۷ خورشیدی در مدرسهٔ دارالفنون بود. در آبان‌ماه آن سال، کلاس طب به مدرسهٔ طب تغییر کرد و در نتیجه، این مدرسه دارای اتاق و رئیس جداگانه‌ای گشت که محل آن در حیاط بزرگ دارالفنون قرار داشت.
با گذشت زمان و با جدا شدن مدرسهٔ طب از دارالفنون، چند اتاق در حیاط وزارت معارف به آن اختصاص داده شد. در سال ۱۳۰۰ خورشیدی، که دکتر سیاح تحصیلات خود را در اروپا به پایان رساند، به ایران مراجعت کرد و با افرادی نظیر دکتر میلچارسکی، دکتر اشتومپ و دکتر استپانیان آشنا شد. اکثر آن‌ها پزشکان ویژهٔ دربار بودند. در آن زمان به پیشنهاد دکتر میلچارسکی و دکتر سیاح و تصویب مسئولان وقت دستور راه‌اندازی مدرسهٔ دندان‌سازی داده شد. این مدرسه در سال تحصیلی ۱۳۰۹–۱۳۱۰ خورشیدی وابسته به مدرسهٔ عالی طب و مدیریت آن به عهدهٔ دکتر میلچارسکی و بعد به دکتر سیاح واگذار شد. در آن زمان، مدرسهٔ دندان‌سازی دو اتاق و یک زیرزمین داشت که امور درمانی، لابراتواری و اداری در آن انجام می‌گرفت.
تجهیزات و برخی از مواد عبارت بودند از چند صندلی با سلفدان‌های حلبی، چهار عدد چرخ پایی دندانپزشکی جهت کلینیک، یک میز چوبی، سه عدد چهارپایه، یک ولکانیزاتور و گچ ساختمانی که توسط محمدخان -اولین مستخدم مدرسهٔ دندان‌سازی- کوبیده می‌شد و الک می‌گردید. آموزش‌های نظری و عملی در این مقطع توسط دکتر آشوت هاروطونیان و شهریار سلامت انجام می‌شد. پایهٔ دانشگاه به سبک دانشگاه‌های اروپایی در سال ۱۳۱۳ خورشیدی ریخته شد. در مهرماه آن سال، دکتر محسن سیاح رئیس دانشکده و دکتر محسن لک عهده‌دار تدریس کلینیکی شدند. دورهٔ آن پنج سال بود که چهار سال آن صرف آموزش‌های عملی و نظری می‌گردید و یک سال به تهیه و تدوین پایان‌نامه اختصاص داشت.
امروزه شاهد پیشرفت‌های زیاد در این رشته و تخصصی شدن شاخه‌های این رشته هستیم. به طوری که یک دانشجوی دندانپزشکی باید برای اخذ مدرک دکترای عمومی دندانپزشکی در یک دورهٔ شش‌ساله تحت آموزش‌های نظری و عملی قرار گیرد که دو سال ابتداییِ این دوره مربوط به علوم پایهٔ پزشکی می‌باشد. دانشجویان می‌توانند پس از اخذ مدرک عمومی خود، به شرط قبولی در آزمون دستیاری، در یکی از شاخه‌های تخصصی این رشته ادامهٔ تحصیل دهند.
تخصص‌ها[ویرایش]
دندانپزشکی دانشی تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت تن و روان، زیبایی و ادا کردن کلمات تأمین می‌کند. همچنین به یاری این دانش می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن‌ها جلوگیری نمود. برخی دندان‌پزشکان پس از فارغ‌التحصیلی از مقطع عمومی درصدد گرفتن تخصص برمی‌آیند.[۱۰][۱۱] دوره‌های تخصصی به‌طور میانگین سه سال طول می‌کشند و هر دندانپزشک پس از طی این دوره که دستیاری (رزیدنتی) نامیده می‌شود، دندانپزشک متخصص در همان تخصص می‌گردد.[۱۲][۱۳] برای گرفتن برخی تخصص‌ها مانند «جراحی دهان و فک و صورت» زمانی بیش از سه سال لازم است. اُرتودُنسی، آندودُنسی (تخصص درمان ریشه)، پارودُنسی یا پِریودانتیکس (تخصص جراحی لثه)، آسیب‌شناسی دهان و فک و صورت (پاتولوژیست دهان)، دهان‌پزشکی (تخصص بیماری‌های دهان و فک و صورت)، جراحی دهان و فک و صورت، رادیولوژی دهان و فک و صورت، تخصص پروتزهای ماگزیوفاشیال، دندانپزشکی ترمیمی، دندانپزشکی کودکان، تخصص مواد دندانپزشکی و تخصص دندانپزشکی اجتماعی؛ تخصص‌های دندانپزشکی موجود در ایران اند.[۱۴][۱۵][۱۶]
رشتهٔ دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه پیشگیری و درمان بیماری‌های دهان و دندان را آموزش می‌دهد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
- دندانپزشکی بازسازی
- دندانپزشکی ترمیمی
- دندانپزشکی زیبایی
- دندانپزشکی سالمندان
- دندانپزشکی کودکان
- دندانپزشکی سازگار با محیط زیست
- تخصص (دندانپزشکی)
- آسیب‌شناسی دندانپزشکی
منابع[ویرایش]
- ↑ "Glossary of Dental Clinical and Administrative Terms". American Dental Association. Archived from the original on 6 March 2016. Retrieved 1 February 2014.
- ↑ Estrella MR, Boynton JR (2010). "General dentistry's role in the care for children with special needs: a review". Gen Dent (Review). 58 (3): 222–29. PMID 20478802.
- ↑ da Fonseca MA (2010). "Dental and oral care for chronically ill children and adolescents". Gen Dent (Review). 58 (3): 204–09, quiz 210–11. PMID 20478800.
- ↑ "Stone age man used dentist drill". BBC News. 6 April 2006. Retrieved 24 May 2010.
- ↑ Suddick, RP; Harris, NO (1990). "Historical perspectives of oral biology: a series". Critical Reviews in Oral Biology and Medicine. 1 (2): 135–51. doi:10.1177/10454411900010020301. PMID 2129621.
- ↑ دندانپزشکی در قرون وسطی. «هدیه روز دندانپزشک». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
- ↑ Spielman, A. I. (2007). "The birth of the most important 18th century dental text: Pierre Fauchard's Le chirurgien dentist". Journal of Dental Research. 86 (10): 922–926. doi:10.1177/154405910708601004. PMID 17890667.
- ↑ "When barbers were surgeons and surgeons were barbers". Radio National (به انگلیسی). 2015-04-15. Retrieved 2021-09-10.
- ↑ «سؤالات رایج دندانپزشکی». شبکهٔ حرفه‌ایِ پزشکان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۲ شهریور ۱۳۹۵.
- ↑ Gambhir RS (2015). "Primary care in dentistry – an untapped potential". Journal of Family Medicine and Primary Care (Review). 4 (1): 13–18. doi:10.4103/2249-4863.152239. PMC 4366984. PMID 25810982.
- ↑ "dentistry". Etymonline.com. Retrieved 17 May 2018.
- ↑ "American Academy of Cosmetic Dentistry | Dental CE Courses". aacd.com. Retrieved 2019-10-21.
- ↑ "What is the burden of oral disease?". WHO. Archived from the original on 30 June 2004. Retrieved 6 June 2017.
- ↑ «دفترچه راهنمای انتخاب رشته محل تحصیل آزمون پذیرش دستیار در رشته‌های تخصصی دندانپزشکی سال ٩٨ وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی». سنجش آموزش پزشکی.
- ↑ Zadik Yehuda; Levin Liran (April 2007). "Decision making of Israeli, East European, and South American dental school graduates in third molar surgery: is there a difference?". J Oral Maxillofac Surg. 65 (4): 658–62. doi:10.1016/j.joms.2006.09.002. PMID 17368360.
- ↑ Gelbier, Stanley (1 Oct 2005). "Dentistry and the University of London". Medical History. 49 (4): 445–462. doi:10.1017/s0025727300009157. PMC 1251639. PMID 16562330.
| کتابخانه‌های ملی | |
|---|---|
| سایر | |
