درگاه:ارمنستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ویرایش درگاه ارمنستان

پرچم ارمنستان
موقعیت ارمنستان

ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری در قفقاز جنوبی به پایتختی ایروان است.

ارمنستان در قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز) در میان دریای سیاه و دریای خزر قرار دارد که مرز میان آسیا و اروپا محسوب می‌شود. همسایگان ارمنستان در غرب ترکیه، در شمال گرجستان، در شرق جمهوری آذربایجان، و در جنوب ایران و جمهوری خودگردان نخجوان (جزئی از جمهوری آذربایجان) می‌باشند.

ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک کشور محاط در خشکی است. بزرگ‌ترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتاً بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. پهناوری ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومتر مربع است و حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارد. مردم ارمنی پیرو آیین مسیحیت هستند.

ویرایش نوشتار برگزیده

نسل‌کشی ارامنه (به ارمنی:Հայոց Ցեղասպանություն، به ترکی استانبولی:Ermeni Kırımı) که گاهی با عناوین دیگری چون هولوکاست ارامنه و نیز توسط خود ارمنی‌ها با عنوان جنایت بزرگ (به ارمنی:Մեծ Եղեռն) شناخته می‌شود، به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده (نسل‌کشی) جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در خلال و درست پس از جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق می‌شود.

عملیات در قالب کشتارهای دسته‌جمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام می‌پذیرفت. امروزه تعداد کل قربانیان نسل‌کشی ارامنه به طور عام بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است. امروزه این رویداد به طور گسترده به عنوان یکی از اولین نسل‌کشی‌های قرن بیستم شناخته می‌شود.

علاوه بر دستگیری و اعدام ارامنه، جمعیت بسیار زیادی از مردان، زنان و کودکان ارمنی از خانه و کاشانه خود تبعید، بدون هیچ دسترسی به آب و غذا به قصد مرگ وادار به راهپیمایی در مسیرهای طولانی و بیابانی شدند. تجاوز و آزار و اذیت جنسی قربانیان توسظ نیروهای متخاصم در طول تبعید به دفعات گزارش شده‌است.

پژوهش‌های بسیار زیادی درباره نسل‌کشی ارامنه انجام شده و می‌شود که قریب به اکثریت آنها وقوع چنین نسل کشی را واقعی و انکارناپذیر می‌دانند. امروزه کشور ارمنستان خواهان به رسمیت شناختن این نسل کشی است اما دولت ترکیه علی‌رغم عدم انکار وقوع چنین واقعه‌ای از پذیرفتن این واقعه با عنوان «نسل کشی» خود داری کرده و وجود سیاست سیستماتیک برای نابودی ارامنه را قبول ندارد. ترکیه معتقد است که در آن سالها علاوه بر ارمنی‌ها ترکهای بی دفاع نیز قربانی آشفتگی‌ها شده‌اند.

ویرایش زندگی‌نامه برگزیده
خاچاطور آبوویان
خاچاطور آبوویان

خاچاطور آبوویان (به ارمنی: ‎Խաչատուր Աբովեան‏) (۱۵ اکتبر ۱۸۰۹ - ۱۸۴۸) یک نویسنده ارمنی و از مشاهیر ملی ارمنستان در اوایل سدهٔ ۱۹ میلادی بود که در سال ۱۲۶۴ قمری/۱۸۴۸ میلادی به‌طرز مرموزی مفقود شد.

آبوویان نخستین کسی بود که در نوشته‌هایش از زبان ارمنی امروزی به‌جای زبان ارمنی کلاسیک بهره گرفت و به‌این خاطر وی را اغلب آفرینندهٔ ادبیات مدرن ارمنی می‌نامند.

وی همچنین نویسندهٔ نخستین رمان سکولار ارمنی به نام «زخم‌های ارمنستان» بود. این رمان که در ۱۸۴۱ نوشته شده و در ۱۸۵۸ منتشر شد دربارهٔ سرنوشت اندوهناک مردم ارمنی در زمان جنگ‌های ایران و روس طی سال‌های ۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸ میلادی است.

آبوویان داستان دختر ترک را بر اساس داستان قفقازی اصلی و کرم نوشته‌است.

در ارمنستان شهر آبوویان به نام او نامگذاری شده و نهادهای آموزشی و خیابان‌های گوناگونی نیز نام او را بر خود دارند.

ویرایش تاریخ

پادشاهی ارمنی کیلیکیه به (ارمنی کلاسیک Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն)، به عنوان ارمنستان جدید یا ارمنستان کوچک شناخته شده است.

سرزمین کیلیکیه یکی از سکونتگاه‌های کهن بشری است که نام آن در بسیاری ازمتون مربوط به دورهٔ باستان به ثبت رسیده و به سبب موقعیت حساسش همواره در طول تاریخ مورد توجه فاتحان بوده است.

در قرن یازدهم میلادی با ظهور حکومتی ارمنی در سرزمین کیلیکیه که در اندک زمانی تبدیل به قدرتی مستقل با ابعاد نظامی، سیاسی و فرهنگی در خور توجهی شد به گونه‌ای که بخش اعظمی از حوادث مربوط به پادشاهی کیلیکیه درمتون تاریخی مورخان اروپایی هم روزگار آن در ذیل عنوانهای بارون نشین جدید ارمنی، ارمنستان جدید یا ارمنستان صغیر به نگارش درآمد و تا سدههای بعد نیز مورد بررسی قرار گرفت

ویرایش طبیعت

تله‌کابین بال‌های تاتِو (ارمنی: Տաթևի թևեր Tatevi tever; انگلیسی: Wings of Tatev) طولانی‌ترین تله‌کابین کابلی بدون توقف جهان به طول ۵٫۷ کیلومتر (۳٫۵ مایل) می‌باشد. این تله‌کابین از روستای «هالیدروز» (در نزدیکی آزادراهی در ایروان) در آغاز شده و تا روستای تاتو در جنوب ارمنستان امتداد پیدا می‌کند.

تله‌کابین بال‌های تاتو در تاریخ ۱۶ اکتبر ۲۰۱۰ راه‌اندازی شده است و یکی از بزرگترین جاذبه‌های منطقه قفقاز و از پروژه‌های بنیاد توسعه ارمنستان به شمار می‌رود.

این تله‌کابین در تاریخ ۲۳ اکتبر ۲۰۱۰ رسماً در کتاب رکوردهای گینس نیز ثبت شده است. سرژ سرکیسیان رئیس جمهور ارمنستان اولین مسافر طولانی‌ترین تله کابین جهان بوده است.

ویرایش شهرها

اِچمیادزین (ارمنی: Էջմիածին) با نام رسمی واغارشاپات (ارمنی: Վաղարշապատ)، نام یک شهر و همچنین یک مکان مقدس در جمهوری ارمنستان می‌باشد. این شهر در استان آرماویر واقع شده‌است. اِچمیادزین ۴۰ کیلومتر مربع مساحت و بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۱ میلادی بالغ بر ۴۶٬۵۴۰ تن جمعیت دارد.

اچمیادزین در فهرست میراث جهانی یونسکو در ارمنستان قرار دارد. کلیسای جامع اچمیادزین در این واقع شده‌است. جاثلیق کل ارامنه جهان در این شهر زندگی مس کند.

ویرایش نوشتارهای برگزیده
ویرایش نگاره برگزیده

اَرَس ((به ارمنی: Արաքս) آراکس)، و (به ترکی آذربایجانی: Araz) آراز) نام رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه گرفته، از مرز ترکیه نخجوان جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز ایران و جمهوری آذربایجان وارد جمهوری آذربایجان گشته و به رودخانه کورا می‌ریزد.

ویرایش گفتار برگزیده
~ ویلیام سارویان
ویرایش میراث جهانی یونسکو در ارمنستان
زوارتنوتس
زوارتنوتس

کلیسای جامع زوارتنوتس (به ارمنی: Զվարթնոց) که در زبان ارمنی به معنی نیروهای نگهبان یا فرشته‌های آسمانی است، نام یکی از آثار باستانی ارمنستان است که در نیمه سدهٔ ۷ میلادی در نزدیکی شهر واغارشاپات (به ارمنی: Վաղարշապատ) ساخته شده‌است و نیایشگاه جرج مقدس هم نامیده می‌شود.

این اثر در فهرست میراث فرهنگی جهان یونسکو قرار دارد.

ویرایش آیا می‌دانید

آیا می‌دانید...

  • ... ارمنستان کوچکترین و آخرین کشور استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی سابق است.
  • ... ارامنه خود را اولین قوم و کشوری می دانند که رسماَ آئین مسیحیت را حتی قبل از اروپا پذیرفته و به همین خاطر از تعصب دینی خاصی برخوردارند.
  • ... شمار کل جمعیت ارمنیان جهان نزدیک به ۹ میلیون نفر است که از این تعداد ۵٫۷ میلیون نفر خارج از جمهوری ارمنستان امروزی زندگی می‌کنند.
  • ... دریاچه سوان بزرگ ترین دریاچه قفقاز و بزرگ ترین دریاچه کوهستانی آب شیرین در جهان و بزرگ ترین دریاچه ارمنستان است.
ویرایش فرهنگ و هنر

آلکساندر تامانیان (ارمنی: Ալեքսանդր Թամանյան؛ ۴ مارس ۱۸۷۸ – ۲۰ فوریه ۲۰، ۱۹۳۶) معمار نئوکلاسیک اهل ارمنستان بود که بخاطر آثارش در شهر ایروان شناخته می‌شود.

وی در پانتئون کومیتاس به خاک سپرده شده است.

ویرایش ویکی‌پروژه‌ها
ویرایش آنچه می‌توانید انجام دهید
ویرایش رده‌ها
ویرایش سراسرنما

کوه آراگاتس بلندترین کوه ارمنستان

ویرایش درگاه‌های وابسته
ویرایش در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا