ترکمن‌باشی (شهر)

ترکمن‌باشی Türkmenbaşy تۆرکمن‌باشیٛ شاه‌قدم، کراسنوودسک (نام‌های پیشین)
بندر ترکمن‌باشی بر ساحل دریای خزر
ترکمن‌باشی
مختصات: ۴۰°۰۱′۰۰″ شمالی ۵۲°۵۸′۰۰″ شرقی
استان	بلخان
سال‌شهرشدن	۱۸۶۹
مدیریت
• شهردار	مردان چایتف (از ۲۰۱۱ تا کنون)
بلندی	۲۷ متر (۸۹ پا)
جمعیت	۷۳٬۸۰۳ نفر (۲۰۱۰)
پیش‌شماره(های) تلفن	۲۴۳ (۹۹۳)+
زبان	ترکمنی
مذهب	اسلام سنی حنفی و مسیحیت

ترکمن‌باشی (به ترکمنی: Türkmenbaşy، تۆرکمن‌باشیٛ) یا شاه‌قدم که در گذشته قزل‌سو و بعد کِراسنُوُدسک نامیده می‌شد، شهری در کرانه خاوری دریای خزر در استان بلخان در ترکمنستان است. جمعیت آن در سال ۲۰۰۴ حدود ۸۶٬۸۰۰ نفر برآورد شده که بیشتر از قومیت روس و آذربایجانی هستند.

ترکمن‌باشی یا همان شاه‌قدم پیشین به عنوان تنها بندر ترکمنستان و ایستگاه نهایی راه‌آهن ماوراء خزر اهمیت تجاری زیادی دارد. بزرگترین پالایشگاه ترکمنستان در این شهر واقع است و خط کشتیرانی بندر ترکمن‌باشی با باکو در ارتباط است.

در سال ۱۷۱۷، شاهزادهٔ روس الکساندر بکوویچ-چرکسکی (دولت گیری‌میرزا) به شاه‌قدم رسید و در این محل یک پادگان مستحکم مخفی تأسیس کرد، جایی که بستر خشک رودخانه آمودریا زمانی به دریای خزر می‌ریخت. قصد او این بود که سپاه خود را از طریق این بستر خشک رودخانه به خانات خیوه برساند و آن را فتح کند. این لشکرکشی ناکام ماند و روس‌ها بیش از ۱۵۰ سال این شهرک را رها کردند.

بعدها، امپراتوری روسیه در سال ۱۸۶۹ با احداث یک پایگاه نظامی در محلّ کنونی این شهر آن را به مرکزی برای درگیری‌های نظامی با حکومت‌های خیوه، بخارا و کوچ‌نشینان ترکمن منطقه تبدیل کرد.

جستارهای وابسته

• حاجی‌بالا ابوطالبوف
• آذری‌های ترکمنستان

فروش ماهیان خاویاری در بازار ترکمن‌باشی

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Türkmenbaşy». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۱۱.