استان اربیل

مختصات: ۳۶°۱۱′ شمالی ۴۴°۲′ شرقی / ۳۶٫۱۸۳°شمالی ۴۴٫۰۳۳°شرقی / 36.183; 44.033
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
استان اربیل
کردی: پارێزگای هه‌ولێر
عربی: محافظة أربيل‎
استان
جایگاه استان اربیل در عراق
جایگاه استان اربیل در عراق
جایگاه استان اربیل در اقلیم کردستان عراق
جایگاه استان اربیل در اقلیم کردستان عراق
مختصات: ۳۶°۱۱′ شمالی ۴۴°۲′ شرقی / ۳۶٫۱۸۳°شمالی ۴۴٫۰۳۳°شرقی / 36.183; 44.033
کشور عراق
منطقه خودمختار کردستان عراق
مرکزاربیل
مدیریت
 • استاندارامید خوشناو
مساحت
 • کل۱۵٬۰۷۴ کیلومتر مربع (۵۸۲۰ مایل مربع)
جمعیت
 (۲۰۲۲)
 • کل۳٬۶۷۵٬۳۹۰
منطقه زمانییوتی‌سی ۳+
پیش‌شماره(های) تلفن۶۶ ۹۶۴+
کد ایزو ۳۱۶۶IQ-AR

استان اربیل (به کردی سورانی: پارێزگای هه‌ولێر)[۱] یکی از استان‌های هجده‌گانه کشور عراق، واقع در منطقه خودگردان کردستان است. اربیل به همراه استان‌های دهوک، حلبچه و سلیمانیه چهار استان کردستان عراق را تشکیل می‌دهند. ساکنان این استان کردهای اهل سنت هستند[۲][۳][۴][۵][۶][۷]

جغرافیا[ویرایش]

این استان در شمال کشور عراق واقع شده و هم‌مرز با ایران و ترکیه است. از این استان دو شهرستان چومان و سوران هم‌مرز با ایران هستند.[۸]

شهر اربیل مرکز استان است و شهر رواندوز دیگر شهر مهم استان است.

مساحت استان اربیل ۱۵٬۰۷۴ کیلومتر مربع است

شهرستان‌ها و بخش‌ها[ویرایش]

شهرستان‌های استان اربیل

استان اربیل دارای ۱۰ شهرستان (عربی: قضاء، کردی: قه‌زا) است که هر یک به بخش‌هایی (عربی و کردی: ناحیه) تقسیم شده‌اند.[۹] شهرستان‌های اربیل عبارتند از:

شهرستان مرکز تعداد بخش‌ها
اربیل اربیل ۴
چومان چومان ۵
خبات خبات ۴
دشت اربیل بنه‌سلاوه ۵
رواندوز رواندوز ۲
سوران سوران ۴
شقلاوه شقلاوه ۶
کوی‌سنجق کوی‌سنجق ۶
مخمور مخمور ۴
مرگه‌سور مرگه‌سور ۶

اقتصاد[ویرایش]

اقتصاد این استان بیشتر بر پایهٔ کشاورزی است که این بخش در جریان ستیز میان دولت صدام حسین و کردهای عراق به شدت آسیب دید. قاچاق کالا در زمان تحریم‌های سازمان ملل متحد، تا مدتی یکی از منابع بزرگ درآمد برای مردم این منطقه بود.

نگارخانه[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. پارێز در کردی به معنی محافظت است. این واژه هم‌ریشه با پرهیز فارسی است که در قدیم نیز معنی محافظت می‌داده‌است. (منبع: واژه‌نامه پهلوی-انگلیسی مک‌کنزی، سرواژه پرهیز). ساخت نوواژهٔ پارێزگا (محل حفاظتی) در کردی با گرته‌برداری از واژهٔ عربی محافظة (استان) صورت گرفته‌است. نام هه‌ولێر دگرگون‌شده همان نام سامی اربیل (اربع اله: چهار ایزد) است.
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۱۳.
  3. سیاسی حکومت اقلیم کردستان/ مرکز مطالعاتی استراتژیک اورسام ساختار سیاسی حکومت اقلیم کردستان/ مرکز مطالعاتی استراتژیک اورسام خبرگزاری کردپرس-بخش فارسی
  4. http://www.asnoor.ir/Public/Parties/ViewParties.aspx?Code=100338[پیوند مرده]
  5. التاریخ السیاسی لترکمان العراق تاریخ سیاسی ترکمان العراق - عزیز قادر صمانچی - من اصدارات المرکز الترکمانی العراقی للدراسات والبحوث- لندن - صفحهٔ ۸۹
  6. http://www.shafaaq.com/fa/shafaaq-news/news-exclusive-shafaaq/1578-2010-12-13-14-33-16.html?reset-settings[پیوند مرده]
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۱۳.
  8. نقشهٔ گردشگری استان اربیل[پیوند مرده]
  9. «وب‌گاه رسمی استان اربیل». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۰۸.
  • ویکی‌پدیای انگلیسی
استان‌های عراق پرچم عراق
اربیل | انبار | بابِل | بغداد | بصره | تأمیم | دهوک | دیاله | ذی‌قار | سلیمانیه | صلاح‌الدین | قادسیه | کربلا | مثنی | میسان | نجف | نینوا | واسط