مخچه: تفاوت میان نسخهها
مخچه از نظر لغوی کلمهای لاتین بوده و به معنی مغز کوچک میباشد.؟ آخر چرا ما همیشه بدون فکر عمل میکنیم؟! |
جز ربات: اصلاح ug:كىچىك مېڭە←ug:كیچیك مېڭە |
||
خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
[[tl:Serebelyum]] |
[[tl:Serebelyum]] |
||
[[tr:Beyincik]] |
[[tr:Beyincik]] |
||
[[ug: |
[[ug:كىچىك مېڭە]] |
||
[[uk:Мозочок]] |
[[uk:Мозочок]] |
||
[[zh:小脑]] |
[[zh:小脑]] |
نسخهٔ ۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۶:۴۹
مخچه | |
---|---|
جزئیات | |
بخشی از | مغز پیشاپسین |
سرخرگها | SCA, AICA, PICA |
سیاهرگها | superior, inferior |
شناسهها | |
MeSH | D002531 |
نورونیمز | 643 |
شناسه نورولکس | birnlex_1489 |
TA98 | A14.1.07.001 |
TA2 | 5788 |
FMA | 67944 |
مُخچه عریضترین قسمت پسمغز Rhombencephalon است که در حفرهٔ جمجمهای پسین قرار دارد.
مخچه بزرگترین بخش پسمغز است و در حفرهٔ مغزی پسین یعنی در عقب بصل النخاع و پل مغزی و در زیر چادر مخچهای قرار میگیرد. مخچه مسئول هماهنگ کردن حرکات ارادی بدن میباشد. در بخش قدامی، مخچه در مجاورت با بطن چهارم مغزی، پل مغزی و بصل النخاع قرار گرفته و در ناحیهٔ خلفی تحتانی در مجاورت با بخش صدفی استخوان پس سری و در ناحیهٔ فوقانی در مجاورت با چادر مخچهای قرار دارد. مخچه ظاهری شبیه تخم مرغ داشته و دچار مقداری تغییر شکل شده است، بدین معنی که از بالا به پایین پهن شده و در خط وسط فشرده شده و از طرفی به طرف دیگر کشیده شده است. مخچه وزنی معادل با ۱۵۰ گرم دارد (مردان بزرگسال). در بالغین وزن مخچه یک هشتم و در اطفال یک بیستم وزن مغز را تشکیل میدهد.[۱]
وظیفه و نحوهٔ عملکرد
مخچه به تنهایی نمیتواند باعث کنترل اعمال عضلانی شود. بلکه همیشه با همکاری سایر سیستمهای کنترل حرکت، عمل میکند. مخچه نقشهای عمدهای در زمان بندی فعالیتهای حرکتی و در رفتن سریع و نرم از یک حرکت به حرکت بعدی بازی میکند. به طورکلی مخچه دارای تقریباً ۳۰ میلیون واحد عملی تقریباً یکسان است. اگر چه اکثر تصمیم گیریها به وسیله قشر (کورتکس) مغز صورت میگیرد، اما چگونگی تنظیم تعادل، تونسیته عضلات، جهت حرکات و میزان نیروی لازم جهت انجام یک حرکت به وسیله عضلات و نیز تعیین این که کدام عضو این حرکت را انجام دهد به عهده مخچه است.
مخچه از قدیم یک "ناحیه ساکت مغز" خوانده شده است و این موضوع به طور عمده به این دلیل است که تحریک الکتریکی این ساختار هیچ گونه احساسی تولید نمیکند و به ندرت موجب حرکت میشود. با این وجود حذف مخچه واقعاً موجب غیرطبیعی شدن شدید حرکت ما میشود. مخچه به ویژه برای کنترل فعالیتهای عضلانی بسیار سریع از قبیل دویدن، ماشین نویسی، نواختن پیانو و حتی صحبت کردن اهمیت حیاتی دارد. نبود این ناحیه از مغز موجب ناهماهنگ شدن تقریباً کامل این فعالیتها میشود. با وجودی که نبود مخچه موجب فلج شدن هیچ عضلهای نمیشود. اما چگونه مخچه میتواند تا این حد مهم باشد در حالی که هیچ گونه توانایی مستقیمی برای ایجاد انقباض عضله ندارد؟ پاسخ این است که مخچه به برنامه ریزی متوالی (حرکت پشت سر هم) فعالیتهای حرکتی کمک کرده و هم چنین فعالیتهای حرکتی بدن را به طور مرتب کنترل میکند و آنها را تصحیح میکند تا این حرکات با پیامهایی که از طرف مغز دیکته میشود، مطابقت پیدا کند.
در واقع مخچه به طور مداوم اطلاعات جدید را از نواحی کنترل حرکت (در مغز و نخاع) دریافت میکند. هم چنین اطلاعاتی از قسمتهای مختلف بدن از قبیل ماهیچه، مفصل، پوست، چشم و گوش دریافت میکند. سپس مخچه حرکاتی را که واقعاً انجام شدهاند را با حرکاتی که مورد نظر سیستم حرکتی بوده مقایسه میکند. اگر این دو حرکت به طور رضایت بخشی با هم نخوانند، آن گاه پیامهای مناسب برای لحظهای مجدداً به داخل سیستم حرکتی ارسال میشوند تا سطوح فعالیت عضلات ویژه را کاهش یا افزایش دهند. همچنین مخچه هنگامی که حرکت کنونی فرد هنوز در حال انجام است، در برنامه ریزی حرکت متوالی بعدی (در جزیی از ثانیه جلوتر از آن) به قشر مغز کمک میکند. مخچه از حرکات کنونی خود نیز درس میگیرد. به این معنی که اگر حرکتی آن طوری که دقیقاً مورد نظر بوده انجام نشود، مدار نورونی مخچه یاد میگیرد که دفعه بعد حرکت قوی تر یا ضعیف تری انجام دهد و انقباضات بعدی عضله را با حرکات مورد نظر تطبیق دهد. از جمله علایمی که نشانه صدمه خوردن به مخچه است، عبارتند از: اختلال در تکلم، تلوتلو خوردن هنگام راه رفتن و لرزش در جریان انجام کار ارادی. هم چنین صدمه به مخچه باعث میشود که شخص توانایی انجام حرکات دقیق را نداشته باشد. به عنوان مثال نتواند خط راست بکشد یا با چکش روی میخ بکوبد. البته باید توجه داشت که نوع اختلال ایجاد شده بستگی به نوع آسیب وارد شده دارد. به عنوان مثال در صورت وارد آمدن آسیب جزیی به قشر مخچه، فرد میتواند حرکات معمول خود را به آهستگی انجام دهد.[۲]
ویژگیها
- مخچه مانند مخ از دو نیمکره چپ و راست تشکیل یافتهاست که توسط بخشی به نام کرمینه از هم جدا شدهاند.
- مخچه از بخش خاکستری در خارج و ماده سفید در مرکز تشکیل شدهاست.
- سایر نورونهای حسی ماهیچهها به مخچه میرود و نیز از چشم و گوش نیز شاخهای از عصب به مخچه میرود.
منابع
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ مخچه موجود است. |
- زیستشناسی و آزمایشگاه ۲، سال سوم آموزش متوسطه. ۱۳۸۶.