جنگ بزرگ شمالی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
تفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
صفحه‌ای جدید حاوی «{{Infobox military conflict |conflict=جنگ بزرگ شمالی |partof=روسیه, جنگ‌...» ایجاد کرد
برچسب: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند (AF)
 
DarafshBot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۱۸۶٬۹۴۴ ویرایش‌ها
خط ۲: خط ۲:
|conflict=جنگ بزرگ شمالی
|conflict=جنگ بزرگ شمالی
|partof=[[جنگ‌های روسیه و سوئد|روسیه]], [[جنگ‌های سوئد و لهستان|لهستان]] و [[جنگ‌های سوئد و دانمارک|دانمارک]] – [[فهرست جنگ‌های سوئد|جنگ‌های سوئد]]
|partof=[[جنگ‌های روسیه و سوئد|روسیه]], [[جنگ‌های سوئد و لهستان|لهستان]] و [[جنگ‌های سوئد و دانمارک|دانمارک]] – [[فهرست جنگ‌های سوئد|جنگ‌های سوئد]]
|image=[[Image:Stora nordiska kriget.jpg|300px]]
|image=[[پرونده:Stora nordiska kriget.jpg|300px]]
|caption=به شکل حرکت عقربه‌های ساعت از بالا: [[نبرد پلتاوا]], [[نبرد گانگوت]], [[نبرد ناروا (1700)|نبرد ناروا]], [[نبرد گادبوش]], [[نبرد استورکیرو]]
|caption=به شکل حرکت عقربه‌های ساعت از بالا: [[نبرد پلتاوا]], [[نبرد گانگوت]], [[نبرد ناروا (1700)|نبرد ناروا]], [[نبرد گادبوش]], [[نبرد استورکیرو]]
|date=فوریه 1700 – اوت 1721
|date=فوریه 1700 – اوت 1721
|place=شمال, شرق و مرکز اروپا
|place=شمال, شرق و مرکز اروپا
|casus=[[Tsardom of Russia]] and the [[Swedish Empire]] vying for hegemony over Eastern Europe.
|casus=[[Tsardom of Russia]] and the [[Swedish Empire]] vying for hegemony over Eastern Europe.
|territory=روسیه سه ناحیه سوئدی [[استونی]], [[لیوونی]], و [[اینگری]] را به علاوه [[پریوزرسک]] و [[ایالت ویبورگ|ویبورگ]] را بدست آورد. <br />پروس بخش هایی از [[پومرانی سوئد]] را بدست آورد.. <br />هانوور [[برمن-وردن]] را بدست آورد. <br />[[هولشتاین-گوتورپ]] بخشی از [[دوک نشین شلسویگ]] را به دانمارک واگذار کرد..<!--Holstein-Gottorp's portion of Holstein was gained by Denmark in 1773.-->
|territory=روسیه سه ناحیه سوئدی [[استونی]], [[لیوونی]], و [[اینگری]] را به علاوه [[پریوزرسک]] و [[ایالت ویبورگ|ویبورگ]] را بدست آورد.{{سخ}}پروس بخش هایی از [[پومرانی سوئد]] را بدست آورد..{{سخ}}هانوور [[برمن-وردن]] را بدست آورد.{{سخ}}[[هولشتاین-گوتورپ]] بخشی از [[دوک نشین شلسویگ]] را به دانمارک واگذار کرد..<!--Holstein-Gottorp's portion of Holstein was gained by Denmark in 1773.-->
|result=پیروزی ائتلاف ضد سوئد
|result=پیروزی ائتلاف ضد سوئد
* روسیه تزاری خود را به عنوان [[امپراتوری روسیه|قدرتی جدید در اروپا]] مطرح کرد.
* روسیه تزاری خود را به عنوان [[امپراتوری روسیه|قدرتی جدید در اروپا]] مطرح کرد.
* سقوط [[امپراتوری سوئد]] و [[مشترک المنافع لهستان-لیتوانی]].
* سقوط [[امپراتوری سوئد]] و [[مشترک‌المنافع لهستان-لیتوانی]].


|combatant1={{Flag icon|Sweden|1562}} [[امپراتوری سوئد]]
|combatant1={{Flag icon|Sweden|1562}} [[امپراتوری سوئد]]
* [[هولشتاین-گوتورپ]]
* [[هولشتاین-گوتورپ]]
----
----
{{flagicon image|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[مشترک المنافع لهستان-لیتوانی|لهستان–لیتوانی]] (1704–09)<br />{{flag|Ottoman Empire|1453}} (1710–14)<br />[[Image:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Cossack Hetmanate]] (1708–09)</sup><br />{{flagcountry|Kingdom of England}} (1700)<br>{{flagcountry|Kingdom of Great Britain}} (1719–21)<br />{{flag|United Provinces}} (1700)<br />[[File:Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg|17px]] [[برانشویگ-لونبورگ]] (1700)
{{flagicon image|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[مشترک‌المنافع لهستان-لیتوانی|لهستان–لیتوانی]] (1704–09){{سخ}}{{flag|Ottoman Empire|1453}} (1710–14){{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Cossack Hetmanate]] (1708–09)</sup>{{سخ}}{{flagcountry|Kingdom of England}} (1700){{سخ}}{{flagcountry|Kingdom of Great Britain}} (1719–21){{سخ}}{{flag|United Provinces}} (1700){{سخ}}[[پرونده:Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg|17px]] [[برانشویگ-لونبورگ]] (1700)


| combatant2 ={{Flag icon|Russia}} [[Tsardom of Russia]]
| combatant2 ={{Flag icon|Russia}} [[Tsardom of Russia]]
* [[Oirats|Kalmyk Khanate]]
* [[Oirats|Kalmyk Khanate]]
* [[Cossack Hetmanate]]
* [[Cossack Hetmanate]]
{{Flag icon|Denmark}} [[دانمارک-نروژ]]<br>(1700, 1709–20)<br /> {{flag|Electorate of Saxony}}<br />(1700–06, 1709–)<br />{{flagicon image|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[مشترک المنافع لهستان-لیتوانی|لهستان–لیتوانی]]<br> (1700–04, 1709–)
{{Flag icon|Denmark}} [[دانمارک-نروژ]]{{سخ}}(1700, 1709–20){{سخ}}{{flag|Electorate of Saxony}}{{سخ}}(1700–06, 1709–){{سخ}}{{flagicon image|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[مشترک‌المنافع لهستان-لیتوانی|لهستان–لیتوانی]]{{سخ}}(1700–04, 1709–)
----
----
{{flag|Kingdom of Prussia|1701}} (1715–20)<br />{{Flag icon|Hanover|1692}} [[Electorate of هانوور]] (1715–19)</sup><br />{{flagcountry|Kingdom of Great Britain}}<br>(1717–19)
{{flag|Kingdom of Prussia|1701}} (1715–20){{سخ}}{{Flag icon|Hanover|1692}} [[Electorate of هانوور]] (1715–19)</sup>{{سخ}}{{flagcountry|Kingdom of Great Britain}}{{سخ}}(1717–19)


|commander1={{Flag icon|Sweden|1562}} [[شارل دوازدهم سوئد|شارل دوازدهم]] [[Siege of Fredriksten|†]] <small>(–1718)</small><br>{{Flag icon|Sweden|1562}} [[اولریکا الئونورا, ملکه سوئد|الئونورا]] <small>(1718–20)</small><br>{{Flag icon|Sweden|1562}} [[فردریک اول سوئد|فردریک اول]] <small>(1720–)</small><br>{{Flag icon|Sweden|1562}} [[آروید هورن]]<br>{{Flag icon|Sweden|1562}} [[Carl Gustav Rehnskiöld|Rehnskiöld]] {{POW}}<br />{{Flag icon|Sweden|1562}} [[Magnus Stenbock|Stenbock]] {{POW}}<br />{{Flag icon|Sweden|1562}} [[Adam Ludwig Lewenhaupt|Lewenhaupt]] {{POW}}<br />[[File:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[Frederick IV, Duke of Holstein-Gottorp|Frederick IV]] [[Battle of Klissow|†]] <small>(–1702)</small><br />[[File:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[Charles Frederick, Duke of Holstein-Gottorp|Duke Charles]] <small>(1702–)</small><br />{{flagicon image |Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[Stanisław Leszczyński|Stanisław]]<br />{{Flag icon|Ottoman Empire|1453}} [[Ahmed III]]<br />[[Image:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Mazepa]] [[Bender|†]] <small>(1708–)</small><br />{{Flag icon|Kingdom of Great Britain}} [[George I of Great Britain|George I]] <br />{{flagicon|Kingdom of England}} {{flagicon|Dutch Republic}} [[George Rooke]] <br>(Combined fleet)<br>[[File:Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg|17px]] [[George William, Duke of Brunswick-Lüneburg|George William]]
|commander1={{Flag icon|Sweden|1562}} [[شارل دوازدهم سوئد|شارل دوازدهم]] [[Siege of Fredriksten|†]] <small>(–1718)</small>{{سخ}}{{Flag icon|Sweden|1562}} [[اولریکا الئونورا, ملکه سوئد|الئونورا]] <small>(1718–20)</small>{{سخ}}{{Flag icon|Sweden|1562}} [[فردریک اول سوئد|فردریک اول]] <small>(1720–)</small>{{سخ}}{{Flag icon|Sweden|1562}} [[آروید هورن]]{{سخ}}{{Flag icon|Sweden|1562}} [[Carl Gustav Rehnskiöld|Rehnskiöld]] {{POW}}{{سخ}}{{Flag icon|Sweden|1562}} [[Magnus Stenbock|Stenbock]] {{POW}}{{سخ}}{{Flag icon|Sweden|1562}} [[Adam Ludwig Lewenhaupt|Lewenhaupt]] {{POW}}{{سخ}}[[پرونده:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[Frederick IV, Duke of Holstein-Gottorp|Frederick IV]] [[Battle of Klissow|†]] <small>(–1702)</small>{{سخ}}[[پرونده:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[Charles Frederick, Duke of Holstein-Gottorp|Duke Charles]] <small>(1702–)</small>{{سخ}}{{flagicon image |Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[Stanisław Leszczyński|Stanisław]]{{سخ}}{{Flag icon|Ottoman Empire|1453}} [[Ahmed III]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Mazepa]] [[Bender|†]] <small>(1708–)</small>{{سخ}}{{Flag icon|Kingdom of Great Britain}} [[George I of Great Britain|George I]]{{سخ}}{{flagicon|Kingdom of England}} {{flagicon|Dutch Republic}} [[George Rooke]]{{سخ}}(Combined fleet){{سخ}}[[پرونده:Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg|17px]] [[George William, Duke of Brunswick-Lüneburg|George William]]


|commander2={{Flag icon|Russia}} [[پتر اول روسیه|پتر اول]]<br />{{Flag icon|Russia}} [[Aleksandr Danilovich Menshikov|Aleksandr Menshikov]]<br />{{Flag icon|Russia}} [[Boris Sheremetev]]<br />[[Image:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[ایوان مازپا]] <small>(–1708)</small><br />[[Image:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Danylo Apostol]]<br />[[Image:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Skoropadsky]]<br />{{Flag icon|Denmark}} [[Frederick IV of Denmark|Frederick IV]]<br />{{Flag icon|Denmark}} [[Christian Ditlev Reventlow|Christian Reventlow]]<br />{{Flag icon|Denmark}} [[Peter Tordenskjold]]<br />{{Flag icon|Electorate of Saxony}} {{flagicon image|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[Augustus II]]<br>(Personal union)<br>{{Flag icon|Electorate of Saxony}} [[Jacob Heinrich von Flemming|Heinrich Flemming]]<br />{{Flag icon|Electorate of Saxony}} [[Johann Matthias von der Schulenburg|Matthias Schulenburg]]<br />{{Flag icon|Prussia|1701}} [[Frederick William I of Prussia|Frederick William I]]<br />{{Flag icon|Hanover|1692}} {{Flag icon|Kingdom of Great Britain}} [[George I of Great Britain|George I]] (personal union)
|commander2={{Flag icon|Russia}} [[پتر اول روسیه|پتر اول]]{{سخ}}{{Flag icon|Russia}} [[Aleksandr Danilovich Menshikov|Aleksandr Menshikov]]{{سخ}}{{Flag icon|Russia}} [[Boris Sheremetev]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[ایوان مازپا]] <small>(–1708)</small>{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Danylo Apostol]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Skoropadsky]]{{سخ}}{{Flag icon|Denmark}} [[Frederick IV of Denmark|Frederick IV]]{{سخ}}{{Flag icon|Denmark}} [[Christian Ditlev Reventlow|Christian Reventlow]]{{سخ}}{{Flag icon|Denmark}} [[Peter Tordenskjold]]{{سخ}}{{Flag icon|Electorate of Saxony}} {{flagicon image|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[Augustus II]]{{سخ}}(Personal union){{سخ}}{{Flag icon|Electorate of Saxony}} [[Jacob Heinrich von Flemming|Heinrich Flemming]]{{سخ}}{{Flag icon|Electorate of Saxony}} [[Johann Matthias von der Schulenburg|Matthias Schulenburg]]{{سخ}}{{Flag icon|Prussia|1701}} [[Frederick William I of Prussia|Frederick William I]]{{سخ}}{{Flag icon|Hanover|1692}} {{Flag icon|Kingdom of Great Britain}} [[George I of Great Britain|George I]] (personal union)


|strength1='''90,000''' سرباز– 1700:
|strength1='''90,000''' سرباز– 1700:
خط ۴۰: خط ۴۰:
* 170,000 روس‌ها (garrisons not incl.)
* 170,000 روس‌ها (garrisons not incl.)
* 40,000 دانمارکی‌ها
* 40,000 دانمارکی‌ها
* 100,000 ‌لهستانی‌ها و ساکسون‌ها
* 100,000 لهستانی‌ها و ساکسون‌ها
'''70,000''' متحدین 1715–20:
'''70,000''' متحدین 1715–20:
* 50,000 پروسی‌ها
* 50,000 پروسی‌ها
خط ۴۹: خط ۴۹:
* 175,000 کشته به دلیل قحطی،جراحت و بیماری و غیره.
* 175,000 کشته به دلیل قحطی،جراحت و بیماری و غیره.


|casualties2 =نامشخص.<br/>حداقل 75,000 روس<br /> 14,000–20,000 لهستانی و ساکسون‌ها,<br>8,000 داتمارکی‌های کشته شده در نبردهای بزرگ.<br>60,000 کل تلفات دانمارکی‌ها بین 1709–1719.<ref>Lindegren, Jan, ''Det danska och svenska resurssystemet i komparation'' (1995) Umeå : Björkås : Mitthögsk{{Page needed|date=September 2010}}</ref>
|casualties2 =نامشخص.{{سخ}}حداقل 75,000 روس{{سخ}}14,000–20,000 لهستانی و ساکسون‌ها,{{سخ}}8,000 داتمارکی‌های کشته شده در نبردهای بزرگ.{{سخ}}60,000 کل تلفات دانمارکی‌ها بین 1709–1719.<ref>Lindegren, Jan, ''Det danska och svenska resurssystemet i komparation'' (1995) Umeå : Björkås : Mitthögsk{{Page needed|date=September 2010}}</ref>
|Battles won1=21
|Battles won1=21
|Battles won2=5
|Battles won2=5
|notes=
|notes=
}}
}}
'''جنگ بزرگ شمالی''' (1700-1721) جنگی بزرگ میان [[روسیه تزاری]] و [[امپراتوری سوئد]] بود که طی آن ،روسها به پیروزی رسیدند و اقتدار و برتری سوئد را در [[اروپای مرکزی]]،[[اروپای شرقی|شرقی]] و [[اروپای شمالی|شمالی]] از میان بردند. رهبران سیاسی روسیه و متحدانش به ترتیب [[پتر کبیر]] روسیه، [[فردریک چهارم دانمارک-نروژ]] و [[آگوست دوم]] ملقب به نیرومند فرمانروای [[انتخابی ساکسونی|ساکسونی]] و [[مشترک المنافع لهستان-لیتوانی|لهستان-لیتوانی]] بودند. فردریک چهارم و آگوست دوم ، به ترتیب ، در سالهای 1700 و 1706 مجبور به ترک اتحاد خود با روسیه شدند اما دوباره در 1709 به این کشور پیوستند. همچنین ، [[جرج اول بریتانیای کبیر|جرج اول]] ، دوک [[برونسویک-لونبورگ]] (هانوور) ، نیز در 1714 از طرف هانوور و در 1717 هم از طرف بریتانیا وارد جنگ شد. به علاوه، [[فریدریش ویلهلم اول پروس|فریدریش ویلهلم اول]] فرمانروای [[براندنبورگ-پروس]] نیز در 1715 به این ائتلاف بر ضد سوئد پیوست.
'''جنگ بزرگ شمالی''' (1700-1721) جنگی بزرگ میان [[روسیه تزاری]] و [[امپراتوری سوئد]] بود که طی آن ،روسها به پیروزی رسیدند و اقتدار و برتری سوئد را در [[اروپای مرکزی]]،[[اروپای شرقی|شرقی]] و [[اروپای شمالی|شمالی]] از میان بردند. رهبران سیاسی روسیه و متحدانش به ترتیب [[پتر کبیر]] روسیه، [[فردریک چهارم دانمارک-نروژ]] و [[آگوست دوم]] ملقب به نیرومند فرمانروای [[انتخابی ساکسونی|ساکسونی]] و [[مشترک‌المنافع لهستان-لیتوانی|لهستان-لیتوانی]] بودند. فردریک چهارم و آگوست دوم ، به ترتیب ، در سالهای 1700 و 1706 مجبور به ترک اتحاد خود با روسیه شدند اما دوباره در 1709 به این کشور پیوستند. همچنین ، [[جرج اول بریتانیای کبیر|جرج اول]] ، دوک [[برونسویک-لونبورگ]] (هانوور) ، نیز در 1714 از طرف هانوور و در 1717 هم از طرف بریتانیا وارد جنگ شد. به علاوه، [[فریدریش ویلهلم اول پروس|فریدریش ویلهلم اول]] فرمانروای [[براندنبورگ-پروس]] نیز در 1715 به این ائتلاف بر ضد سوئد پیوست.


[[شارل دوازدهم سوئد|شارل دوازدهم]] نیز ارتش سوئد را رهبری می کرد. متحدان سوئد [[هولشتاین-گوتورپ]] ، چندین اشراف زاده لهستانی به رهبری [[استانیسلاو لکزینسکی]] و [[قزاق|قزاق ها]] به رهبری [[ایوان مازپا]] بودند. [[امپراتوری عثمانی]] نیز در اثنای جنگ به شارل دوازدهم امان داد و با سوئد بر ضد روسیه همکاری کرد.
[[شارل دوازدهم سوئد|شارل دوازدهم]] نیز ارتش سوئد را رهبری می کرد. متحدان سوئد [[هولشتاین-گوتورپ]] ، چندین اشراف زاده لهستانی به رهبری [[استانیسلاو لکزینسکی]] و [[قزاق|قزاق ها]] به رهبری [[ایوان مازپا]] بودند. [[امپراتوری عثمانی]] نیز در اثنای جنگ به شارل دوازدهم امان داد و با سوئد بر ضد روسیه همکاری کرد.
خط ۶۴: خط ۶۴:
جنگ با شکست سوئد و مطرح شدن روسیه به عنوان یک قدرت اروپایی و بازیگری جدید در صحنه سیاسی اروپا پایان یافت. بخش پایانی جنگ با [[پیمان‌های استکهلم (جنگ بزرگ شمالی)|پیمان های استکهلم]] (1719) میان سوئد با هانوور و پروس، [[پیمان فردریکسبرگ|فردریکسبرگ]] (1720) میان سوئد و دانمارک و در آخر ، [[پیمان نیشتاد]] (1721) میان سوئد و روسیه به انجام رسید. سوئد طی این عهدنامه‌ها کلیه ایالات بالتیک و پومرانی سوئد را از دست داد و همچنین ، اتحاد این کشور با هولشتاین-گوتورپ نیز خاتمه یافت. در سوئد نیز با مرگ شارل دوازدهم ، دوره [[پادشاهی مطلقه]] به سرآمد و عصر آزادی به مدت 50 سال آغاز شد.
جنگ با شکست سوئد و مطرح شدن روسیه به عنوان یک قدرت اروپایی و بازیگری جدید در صحنه سیاسی اروپا پایان یافت. بخش پایانی جنگ با [[پیمان‌های استکهلم (جنگ بزرگ شمالی)|پیمان های استکهلم]] (1719) میان سوئد با هانوور و پروس، [[پیمان فردریکسبرگ|فردریکسبرگ]] (1720) میان سوئد و دانمارک و در آخر ، [[پیمان نیشتاد]] (1721) میان سوئد و روسیه به انجام رسید. سوئد طی این عهدنامه‌ها کلیه ایالات بالتیک و پومرانی سوئد را از دست داد و همچنین ، اتحاد این کشور با هولشتاین-گوتورپ نیز خاتمه یافت. در سوئد نیز با مرگ شارل دوازدهم ، دوره [[پادشاهی مطلقه]] به سرآمد و عصر آزادی به مدت 50 سال آغاز شد.


== منبع ==
== منابع ==
* http://en.wikipedia.org/wiki/Great_Northern_War
* http://en.wikipedia.org/wiki/Great_Northern_War
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:جنگ بزرگ شمالی]]
[[رده:جنگ بزرگ شمالی]]
[[رده:جنگ‌های روسیه]]
[[رده:جنگ‌های امپراتوری عثمانی]]
[[رده:جنگ‌های لهستان]]
[[رده:جنگ‌های انگلستان]]
⚫
[[رده:جنگ‌های سوئد]]
⚫
[[رده:جنگ‌های دانمارک]]
[[رده:جنگ‌های بریتانیا]]
[[رده:جنگ‌های بریتانیا]]
[[رده:جنگ‌های پروس]]
[[رده:جنگ‌های پروس]]
[[رده:‌جنگ‌های نروژ]]
[[رده:جنگ‌های جمهوری هلند]]
[[رده:جنگ‌های امپراتوری عثمانی]]
[[رده:جنگ‌های دانمارک]]
⚫
[[رده:جنگ‌های روسیه]]
⚫
[[رده:جنگ‌های سوئد]]
[[رده:جنگ‌های لهستان]]
[[رده:جنگ‌های نروژ]]


[[af:Groot Nordiese Oorlog]]
[[af:Groot Nordiese Oorlog]]
خط ۸۵: خط ۸۷:
[[br:Brezel Bras an Hanternoz]]
[[br:Brezel Bras an Hanternoz]]
[[ca:Gran Guerra del Nord]]
[[ca:Gran Guerra del Nord]]
⚫
[[cv:Çурçĕр вăрçи]]
[[cs:Severní válka]]
[[cs:Severní válka]]
⚫
[[cv:Çурçĕр вăрçи]]
[[da:Den Store Nordiske Krig]]
[[da:Den Store Nordiske Krig]]
[[de:Großer Nordischer Krieg]]
[[de:Großer Nordischer Krieg]]
[[en:Great Northern War]]
⚫
[[et:Põhjasõda]]
[[el:Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος]]
[[el:Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος]]
[[es:Gran Guerra del Norte]]
[[en:Great Northern War]]
[[eo:Granda Nordia Milito]]
[[eo:Granda Nordia Milito]]
[[es:Gran Guerra del Norte]]
⚫
[[et:Põhjasõda]]
[[eu:Iparraldeko Gerra Handia]]
[[eu:Iparraldeko Gerra Handia]]
⚫
[[fi:Suuri Pohjan sota]]
[[fr:Grande guerre du Nord]]
[[fr:Grande guerre du Nord]]
⚫
[[he:המלחמה הצפונית הגדולה]]
⚫
[[ko:대북방 전쟁]]
[[hr:Veliki sjeverni rat]]
[[hr:Veliki sjeverni rat]]
[[hu:Nagy északi háború]]
[[io:Granda nordeyo-milito]]
[[io:Granda nordeyo-milito]]
⚫
[[os:Цæгаты Стыр хæст]]
[[is:Norðurlandaófriðurinn mikli]]
[[is:Norðurlandaófriðurinn mikli]]
[[it:Grande guerra del Nord]]
[[it:Grande guerra del Nord]]
⚫
[[ja:大北方戦争]]
⚫
[[he:המלחמה הצפונית הגדולה]]
⚫
[[ko:대북방 전쟁]]
[[lv:Lielais Ziemeļu karš]]
[[lt:Šiaurės karas]]
[[lt:Šiaurės karas]]
[[hu:Nagy északi háború]]
[[lv:Lielais Ziemeļu karš]]
[[mk:Голема северна војна]]
[[mk:Голема северна војна]]
[[nl:Grote Noordse Oorlog]]
[[nl:Grote Noordse Oorlog]]
⚫
[[ja:大北方戦争]]
⚫
[[no:Den store nordiske krig]]
[[nn:Den store nordiske krigen]]
[[nn:Den store nordiske krigen]]
⚫
[[no:Den store nordiske krig]]
⚫
[[os:Цæгаты Стыр хæст]]
[[pl:III wojna północna]]
[[pl:III wojna północna]]
[[pt:Grande Guerra do Norte]]
[[pt:Grande Guerra do Norte]]
[[ro:Marele Război al Nordului]]
[[ro:Marele Război al Nordului]]
[[ru:Северная война]]
[[ru:Северная война]]
⚫
[[sh:Veliki severni rat]]
[[simple:Great Northern War]]
[[simple:Great Northern War]]
[[sk:Severná vojna]]
[[sk:Severná vojna]]
[[sr:Велики северни рат]]
[[sr:Велики северни рат]]
⚫
[[sh:Veliki severni rat]]
⚫
[[fi:Suuri Pohjan sota]]
[[sv:Stora nordiska kriget]]
[[sv:Stora nordiska kriget]]
[[th:มหาสงครามเหนือ]]
[[th:มหาสงครามเหนือ]]

نسخهٔ ‏۲۶ دسامبر ۲۰۱۲، ساعت ۲۰:۳۰

جنگ بزرگ شمالی
بخشی از روسیه, لهستان و دانمارک – جنگ‌های سوئد
پرونده:Stora nordiska kriget.jpg
به شکل حرکت عقربه‌های ساعت از بالا: نبرد پلتاوا, نبرد گانگوت, نبرد ناروا, نبرد گادبوش, نبرد استورکیرو
تاریخفوریه 1700 – اوت 1721
موقعیت
شمال, شرق و مرکز اروپا
نتایج

پیروزی ائتلاف ضد سوئد

تغییرات
قلمرو		 روسیه سه ناحیه سوئدی استونی, لیوونی, و اینگری را به علاوه پریوزرسک و ویبورگ را بدست آورد.
پروس بخش هایی از پومرانی سوئد را بدست آورد..
هانوور برمن-وردن را بدست آورد.
هولشتاین-گوتورپ بخشی از دوک نشین شلسویگ را به دانمارک واگذار کرد..
طرف‌های درگیر

سوئد امپراتوری سوئد

لهستان–لیتوانی (1704–09)
 امپراتوری عثمانی (1710–14)
Cossack Hetmanate (1708–09)
 انگلستان (1700)
 بریتانیای کبیر (1719–21)
 جمهوری هلند (1700)
برانشویگ-لونبورگ (1700)

روسیه Tsardom of Russia

دانمارک دانمارک-نروژ
(1700, 1709–20)
 زاکسنی
(1700–06, 1709–)
لهستان–لیتوانی
(1700–04, 1709–)

 پادشاهی پروس (1715–20)
استان هانوفر Electorate of هانوور (1715–19)
 بریتانیای کبیر
(1717–19)
فرماندهان و رهبران
سوئد شارل دوازدهم † (–1718)
سوئد الئونورا (1718–20)
سوئد فردریک اول (1720–)
سوئد آروید هورن
سوئد Rehnskiöld  (اسیر)
سوئد Stenbock  (اسیر)
سوئد Lewenhaupt  (اسیر)
Frederick IV † (–1702)
Duke Charles (1702–)
Stanisław
امپراتوری عثمانی Ahmed III
Ivan Mazepa † (1708–)
پادشاهی بریتانیای کبیر George I
پادشاهی انگلستان جمهوری هلند George Rooke
(Combined fleet)
George William		 روسیه پتر اول
روسیه Aleksandr Menshikov
روسیه Boris Sheremetev
ایوان مازپا (–1708)
Danylo Apostol
Ivan Skoropadsky
دانمارک Frederick IV
دانمارک Christian Reventlow
دانمارک Peter Tordenskjold
زاکسنی Augustus II
(Personal union)
زاکسنی Heinrich Flemming
زاکسنی Matthias Schulenburg
پادشاهی پروس Frederick William I
استان هانوفر پادشاهی بریتانیای کبیر George I (personal union)
قوا

90,000 سرباز– 1700:

  • 77,000 سوئدی
  • 10,000 لونبورگی
  • 28 کشتی‌های ناوگان انگلستان و هلند

175,000 متحدین 1704–14:

  • 16,000 لهستانی
  • 3,000–9,000 قزاق
  • 150,000 عثمانی‌ها (Only participated in the Pruth campaign)

310,000 سرباز– 1700:

  • 170,000 روس‌ها (garrisons not incl.)
  • 40,000 دانمارکی‌ها
  • 100,000 لهستانی‌ها و ساکسون‌ها

70,000 متحدین 1715–20:

  • 50,000 پروسی‌ها
  • 20,000 هانووری
تلفات و خسارات

حدود 200,000 سوئدی:

  • 25,000 کشته در جنگ
  • 175,000 کشته به دلیل قحطی،جراحت و بیماری و غیره.
 نامشخص.
حداقل 75,000 روس
14,000–20,000 لهستانی و ساکسون‌ها,
8,000 داتمارکی‌های کشته شده در نبردهای بزرگ.
60,000 کل تلفات دانمارکی‌ها بین 1709–1719.[۱]

جنگ بزرگ شمالی (1700-1721) جنگی بزرگ میان روسیه تزاری و امپراتوری سوئد بود که طی آن ،روسها به پیروزی رسیدند و اقتدار و برتری سوئد را در اروپای مرکزی،شرقی و شمالی از میان بردند. رهبران سیاسی روسیه و متحدانش به ترتیب پتر کبیر روسیه، فردریک چهارم دانمارک-نروژ و آگوست دوم ملقب به نیرومند فرمانروای ساکسونی و لهستان-لیتوانی بودند. فردریک چهارم و آگوست دوم ، به ترتیب ، در سالهای 1700 و 1706 مجبور به ترک اتحاد خود با روسیه شدند اما دوباره در 1709 به این کشور پیوستند. همچنین ، جرج اول ، دوک برونسویک-لونبورگ (هانوور) ، نیز در 1714 از طرف هانوور و در 1717 هم از طرف بریتانیا وارد جنگ شد. به علاوه، فریدریش ویلهلم اول فرمانروای براندنبورگ-پروس نیز در 1715 به این ائتلاف بر ضد سوئد پیوست.

شارل دوازدهم نیز ارتش سوئد را رهبری می کرد. متحدان سوئد هولشتاین-گوتورپ ، چندین اشراف زاده لهستانی به رهبری استانیسلاو لکزینسکی و قزاق ها به رهبری ایوان مازپا بودند. امپراتوری عثمانی نیز در اثنای جنگ به شارل دوازدهم امان داد و با سوئد بر ضد روسیه همکاری کرد.

جنگ هنگامی آغاز شد که ائتلافی از دانمارک-نروژ ، ساکسونی و روسیه به قلمرو سوئد و هولشتاین-گوتورپ حمله کردند. در این هنگام ، شاه سوئد شارل دوازدهم تنها 18 سال داشت و عملاً فاقد هیچ گونه تجربه ای در امور نظامی بود. سوئدی‌ها در ابتدا روسیه و دانمارک را شکست داده و حتی طی پیمان تراوندال ، دانمارک را مجبور به خروج از جنگ ساختند. سپس ، شارل دوازدهم برای شکست دادن روس‌ها وارد خاک روسیه شد اما در نبرد پلتاوا در 1709 مغلوب گشت و به خاک عثمانی فرار کرد. امپراتوری عثمانی به کمک شارل شتافت و در لشکرکشی رودخانه پروت بر روس ها فایق آمد اما همچنان روسیه دست بالا را در نبرد داشت.

هنگامی که شارل دوازدهم با عجله به سوی سوئد بازگشت ، با حمله روسیه از سمت شرق و دانمارک از غرب مواجه شد و زمانی که برای شکست دادن دانمارکی ها در 1718 به نروژ رفته بود، در محاصره فردریکستن کشته شد. عاقبت جنگ در 1721 طبق پیمان صلح به اتمام رسید.

جنگ با شکست سوئد و مطرح شدن روسیه به عنوان یک قدرت اروپایی و بازیگری جدید در صحنه سیاسی اروپا پایان یافت. بخش پایانی جنگ با پیمان های استکهلم (1719) میان سوئد با هانوور و پروس، فردریکسبرگ (1720) میان سوئد و دانمارک و در آخر ، پیمان نیشتاد (1721) میان سوئد و روسیه به انجام رسید. سوئد طی این عهدنامه‌ها کلیه ایالات بالتیک و پومرانی سوئد را از دست داد و همچنین ، اتحاد این کشور با هولشتاین-گوتورپ نیز خاتمه یافت. در سوئد نیز با مرگ شارل دوازدهم ، دوره پادشاهی مطلقه به سرآمد و عصر آزادی به مدت 50 سال آغاز شد.

منابع

  1. ↑ Lindegren, Jan, Det danska och svenska resurssystemet i komparation (1995) Umeå : Björkås : Mitthögsk[کدام صفحه؟]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جنگ_بزرگ_شمالی&oldid=8702782»