حادثه اتمی فوکوشیما ۱

حادثه‌های اتمی فوکوشیما ۱
تصویر ماهواره‌ای از ساختمان ۴ رآکتور آسیب‌دیده، ۱۶ مارس ۲۰۱۱
پایان	هنوز ادامه دارد.
مکان(ها)	فوکوشیما، ژاپن

حادثه‌های اتمی فوکوشیما ۱ به مجموعه حوادثی گفته می‌شود که از تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۱۱، در پی زلزلهٔ ۹ ریشتری و سونامی، و در اثر از کار افتادن ماشین‌آلات نیروگاه هسته‌ای شماره ۱ فوکوشیما متعلق به شرکت نیروی برق توکیو، یکی از پس دیگری، و نشت مواد رادیواکتیو به وقوع پیوست. متخصصان این حادثه را بعد از حادثه چرنوبیل بزرگ‌ترین فاجعهٔ اتمی می‌دانند و از نظر پیچیدگی آن را در مقام نخست فجایع اتمی جهان قرار می‌دهند چرا که تمام رآکتورهای نیروگاه فوکوشیما در نتیجهٔ این رویداد با مشکل مواجه شد.

در زمان وقوع زلزله، رآکتور ۴ خالی از سوخت بود و رآکتورهای ۵ و ۶ خاموش و کاملاً سرد بودند. بقیهٔ رآکتورها، با وقوع زلزله به طور خودکار خاموش شدند و ژنراتورهای اضطراری شروع به کار کردند تا پمپ‌های آب را برای خنک کردن رآکتورها به کار بیاندازند. محوطهٔ نیروگاه با سدی دریایی محافظت می‌شد که برای مقابله با سونامی ۵٫۷ متری کفایت می‌کرد، ولی در برابر امواج ۱۴ متری که ۱۵ دقیقه بعد از زلزله آغاز شد، کاری از پیش نمی‌برد، در نتیجه محوطهٔ نیروگاه کاملاً در آب فرو رفت. ژنراتورها که در ارتفاعی پایین‌تر از سطح دریا قرار داشتند و تابلوهای برق در طبقهٔ پایین رآکتورها واقع شده بودند، همگی زیر آب فرو رفتند. ارتباط با شبکهٔ برق قطع و کار خنک کردن رآکتورها متوقف شد. دمای رآکتورها از حد مجاز بالاتر رفت. سیل و زلزله کمک‌رسانی از جاهای دیگر را تقریباً غیرممکن کرده بود.

شواهدی که به زودی به دست آمد، حاکی از این بود که در رآکتورهای ۱ و ۲ و ۳ سوخت هسته‌ای ذوب شده و روکش فلزی بالای ساختمان رآکتورهای ۱ و ۳ و ۴ در اثر انفجار هیدروژن نابود شده‌است. انفجار به دستگاه‌های کنترل حرارت در داخل راکتور ۲ آسیب رساند و رآکتور ۴ نیز آتش گرفت. علاوه بر این ، میله‌های سوخت مصرفی که در استخرهای سوخت واحدهای ۱-۴ ذخیره شده بود در اثر کاهش سطح آب استخرها شروع به داغ شدن کرد. به دلیل ترس از نشت اشعه تا شعاع ۲۰ کیلومتری (۱۲ مایلی) نیروگاه از سکنه خالی شد و کارگران نیروگاه که در معرض تابش اشعه قرار داشتند، موقتاً از نیروگاه خارج شدند. در تاریخ ۱۷ مارس ژنراتوری که در واحد ۶ قرار داشت، به کار انداخته شد تا واحدهای ۵ و ۶ را که کمتر آسیب دیده بودند، خنک کند. از ۲۰ مارس شبکهٔ برق دوباره به کار افتاد ولی ماشین‌آلانی که در اثر سیل، آتش‌سوزی و انفجار در رآکتورهای ۵ و ۶ تخریب شده بودند همچنان غیرقابل راه‌اندازی بودند. مقامات ژاپنی پس از بررسی حادثه ابتدا میزان آن را سطح ۴ در مقیاس بین المللی هسته‌ای (اینس) برآورد کردند اگرچه سازمان‌های دیگر بین المللی پیش‌بینی می‌کردند که سطح واقعی بحران بالاتر از این باشد. ژاپن سطح بحران هسته‌ای را ابتدا تا سطح ۵ و سپس تا ۷ بالا برد. فروش مواد خوراکی که در این منطقه روییده بودند، ممنوع شد.

بررسی‌های وزارت علوم و وزارت آموزش ژاپن نشان داد که در مناطق شمالی ژاپن، در فاصلهٔ ۵۰-۳۰ کبلومتری محوطهٔ نیروگاه، میزان سزیوم رادیواکتیو تا سطح نگران‌کننده‌ای بالا رفته‌است. در این گزارش اشاره شده است بر اساس مقیاس جهانی سزیوم-۱۳۷ و ید-۱۳۱ نشان می‌دهد که موادی که از نیروگاه فوکوشیما ۱ آزاد شده به اندازهٔ ایزوتوپ‌های آزاد شده در فاجعهٔ چرنوبیل حائز اهمیت است. مقامات توکیو توصیه کردند که تا مدتی از آب شیر برای تهیهٔ غذای نوزادان استفاده نشود. در دو سایت نیروگاه آلودگی پلوتونیمی مشاهده شد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در ۲۷ مارس اعلام کرد که کارگرانی که در ۲۵ مارس برای پیشگیری در بیمارستان بستری شده بودند، به علت ایستادن در آبی که در واحد ۳ نیروگاه جمع شده بود، تا مچ پا در معرض اشعهٔ رادیواکتیو، بین ۲ تا ۶ درجهٔ Sv قرار گرفته‌اند. واکنش جهانی به این حوادث نیز همچنان نگران‌کننده بود. دولت ژاپن و تپکو (TEPCO) برای آنچه عدم ارتباط درست با عموم و تلاش‌های من در آوردی برای حل مشکل خوانده شد، مورد انتقاد قرار گرفتند. متخصصان اعلام کردند که حتی با استفاده از نیروی کار صدها یا حتی هزاران نفری ممکن است تمیز کردن منطقه چند سال یا دهه به طول بیانجامد. در ۲۰ مارس، سخنگوی دولت، یوکیو ادانو، اعلام کرد که پس از عبور از بحران، فعالیت نیروگاه متوقف خواهد ماند.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Fukushima I nuclear accidents». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۱.