مجمل التواریخ و القصص

برای دیگر کاربردها، مجمل التواریخ و القصص (ابهام‌زدایی) را ببینید.

کتاب مجمل التواریخ و القصص یکى از آثار تاریخى قرن ششم است که به فارسى نوشته شده و موضوع آن تاریخ عالم و بخصوص تاریخ ایران است. این کتاب از ابتداى خلقت تا سال ۵۲۰ هجرى را در بر دارد و علاوه بر تاریخ، گاه به جغرافیاى شهرها پرداخته و علاوه بر این دو موضوع در بخش‏هاى مختلف کتاب اهمیت ویژه‏اى به حکایات و افسانه‏ هاى تاریخى و محلى در آن عصر داده و معلوم مى‏ شود مؤلف به جمع آورى داستانهاى عامیانه و افسانه‏ هایى که مربوط به اشخاص و مکانها و آثار تاریخى بوده، علاقه داشته است و گویا به همین جهت نام کتاب را مجمل التواریخ و القصص نهاده است. قطع نظر از اهمیت مآخذى که این کتاب از آنها استفاده کرده و اکنون اغلب آنها از میان رفته‏ اند و قطع نظر از موضوع تاریخى آن، وجود و بقاء نثرى فارسى از حدود ۵۲۰ هجرى تا کنون، آن هم با این حجم حدود هفتصد صفحه‏ اى با توجه به اینکه کتب فارسى یادگار قرون چهارم تا ششم در نهایت ندرت است یکى دیگر از موجبات اهمیت این کتاب است بخصوص که نسخه اصلى آن منحصر به فرد است. مزیت دیگر آن، آوردن لغات و عبارات قدیم پهلوى است که جز در برخى کتب ادبى و تواریخ عربى در جاى دیگر بخصوص کتب فارسى بدانها اشاره نرفته است. نثر کتاب به نسبت زمان نگارش کهن و نزدیک به نثر عهد سامانی‌است. از احوال نویسنده اینقدر مشخص است که اهل اسدآباد همدان یا حوالی آن بوده‌ است. برخی نام نویسنده این کتاب را با توجه به اینکه به نسب جدش در جای از کتاب اشارت کرده‌است «ابن شادی اسدآبادی» می‌دانند. سه دستنوشته از این کتاب در دست است که در سده های هشتم (نسخهٔ برلین)، نهم (نسخهٔ پاریس) و یازدهم نوشته شده‌اند. نسخه چاپی کتاب مجمل‌التواریخ والقصص برای اولین بار به سال ۱۳۱۸ توسط محمدتقی بهار تهیه شد. در این چاپ نسخهٔ پاریس مبنا قرار گرفته‌ است.

منابع

• مجمل‌التواریخ والقصص، به کوشش به تصحیح محمدتقی بهار ملک‌الشعرا و ویرایستاری علی اصغر عبداللهی.، تهران: دنیای کتاب، ۱۳۸۳، شابک ISBN ۹۶۴-۵۸۷۰-۷۳-۹

• مجمل‌التواریخ والقصص، انتشار از تاریخ فا، علیرضا کیانی و احسان م.
• Wikipedia contributors, «Majmal al-tawarikh,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Majmal_al-tawarikh&oldid=193758294 (accessed May 28, 2008).