شیشاپانگما

شیشاپانگما
K4
مرتفع‌ترین نقطه
ارتفاع	۸٬۰۱۳ متر
برجستگی	۲٬۸۹۷ متر (۹٬۵۰۵ فوت)
ایزولاسیون	۹۱ کیلومتر (۵۷ مایل)
فهرست‌بندی	هشت هزار متری‌ها
جغرافیا
موقعیت	چین
رشته‌کوه مادر	هیمالیا
صعود
نخستین صعود	۱۹۶۴ چین

شیشاپانگما (Shishapangma) با ۸۰۱۳ متر ارتفاع بعنوان چهاردهمین کوه ۸۰۰۰ متری و تنها ۸۰۰۰ متری مستقل در تبت شناخته می شود، که به طور کامل در داخل خاک کشور چین(در تبت مرکزی) قرار دارد، اما به طرز عجیبی نزدیک ترین ۸۰۰۰ متری به کاتماندو، پایتخت نپال است و تنها ۸۰۰۰ متری است که از این شهر دیده می شود. در زبان تبتی به معنای "قله ای بر فراز دشتهای پوشیده از چمن" می باشد. شیشاپانگما آخرین کوه ۸۰۰۰ متری صعود شده می باشد (بدلیل بسته بودن مرزهای تبت بر روی خارجیها صعود به آن توسط دیگران امکان پذیر نبود) در نهایت در سال ۱۹۶۴ این کوه توسط کوهنوردانی از تبت و چین صعود شد. پس از اشغال تبت توسط چینی ها تلاش شد تا نام "کوسنگ تسان فنگ" بر روی کوه نهاده شود.اما این تلاش شکست خورد و در نهایت همان نام تبتی شیشاپانگما رسمیت یافت.

نخستین صعود

شیشاپانگما نخستین بار در ۱۹۲۱ از فاصله حدود ۴۵ کیلومتری توسط هیئت شناسایی انگلستان دیده شد، پس از آن هم مورد توجه تمامی هیئتهایی که برای صعود اورست به بخش جنوبی فلات تبت پای نهادند قرار گرفت. در ۱۹۴۵ اشنایدر و هارر که از کمپ زندانیان جنگ دوم جهانی گریخته بودند این کوه را نقشه برداری کردند. سپس در ۱۹۴۵ بیل تیلمن انگلیسی تیمی کوچک را در جبهه غربی شیشاپانگما رهبری کرد. در این تیم تنسینگ نورگی که بعدها به همراه سر ادموند هیلاری نخستین صعود اورست را انجام داده بود نیز عضویت داشت. تا سال ۱۹۶۱ این کوه که در منطقه ممنوعه تبت بود تنها از دور توسط تعدادی زمین شناس عکسبرداری شد.

اما در ۱۹۶۱، زمانیکه سایر ۸۰۰۰ متریها فتح شده بودند، چینی ها تیمی را برای شناسایی عازم بخش شمالی کوه کردند. در ۱۹۶۳ تیم شناسایی تا ۷۱۶۰ متری کوه بالا رفت.یکسال بعد یعنی در ۱۹۶۴ چینی ها با گروهی متشکل از ۲۰۰ نفر شامل کوهنورد، باربر و البته تعدادی دانشمند علاقمند به محیط به منطقه بازگشتند. کوهنوردان این تیم از زمستان قبل در اردو بسر می بردند و نوعی کمپ نظامی از جمله اجازه گرفتن از مافوق و شنا کردن در آب سرد را تحمل نموده بودند. آنها برای حمل راحتتر بار تا ۵۹۰۰ متر جاده احداث کردند و البته کار خود را با احداث یک سینما در کمپ ۵۹۰۰ کامل کردند. تیم تا ابتدای تیغه ۳ کمپ برپا کرد. دو کمپ نیز روی تیغه و تا ۷۷۰۰ متر برقرار شد. در ۲ می ۱۰ کوهنورد از جمله وانگ فوزو از اعضای تیم سال ۱۹۶۰ جبهه شمالی اورست که البته کمی بالاتر از کمپ ۲۰ متر روی یخ سقوط کرد توانستند پس از ۴٫۵ ساعت به قله برسند. آنها قله را هرمی برفی توصیف کردند که روی تیغه ای شرقی-غربی قرار گرفته. بعدها و با صعودهای بی شمار غربی ها به این کوه، صعود چینی ها همانند ادعای ۱۹۶۰ صعودشان در شب به اورست و قرار دادن نیم تنه مائو روی قله و البته با توجه به نداشتن عکس صعود، با شک روبرو شد. البته آنها عکسهایی داشتند که تنها کوهنوردان به همراه آسمانی آبی در آن مشخص بود. با اینحال شرح صعودشان نشان می داد آنها حداقل تا انتهای تیغه صعود کرده اند. با اینحال امروزه همچنان این صعود بعنوان نخستین صعود شیشاپانگما شناخته می شود.

نخستین قربانی

سال ۱۹۸۳ شیشاپانگما نخستین قربانی خود را گرفت. فریتز لوشینگر اولین فاتح لوتسه در ۱۹۵۴ که کسی که در ۵۹ سالگی دائولاگیری را هم صعود کرده بود، در سن ۶۲ سالگی بر اثر خیز ریوی در شیشاپانگما کشته شد. در ۱۹۹۹ همچنین مرگ الکس لو بهترین کوهنورد آمریکا و دیوید بریجدر بر اثر سقوط بهمن بار دیگر نام شیشاپانگما را بر سر زبانها آورد. کنراد آنکر(کسی که موفق شد پس از ۷۵ سال جسد مالوری را در اورست بیابد) دیگر عضو این گروه بود که از این حادثه جان سالم به در برد.

نکات دیگر

بدون شک امروز شیشاپانگما بعنوان یک ۸۰۰۰ متری محبوب کوهنوردان و گردشگران را به تبت جذب می کند. در نتیجه تیمهای تجاری زیادی نیز به این کوه روی آورده اند و احتمالا این کوه پس از اورست، چوآیو، گاشربروم ۲ محبوبترین و پر صعودترین ۸۰۰۰ متری می باشد.

تیم ملی کوهنوردی ایران در بهار ۱۳۷۹ پس از فتح چوآیو به شیشاپانگما رفت و سه عضو این تیم در ۷ خرداد موفق به فتح قله شدند.

جستارهای وابسته

• فهرست کوه‌های آسیا