ضرابخانه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۲۶ ژوئن ۲۰۱۲، ساعت ۰۲:۲۵

ضرابخانه، محلی است که تولید سکه در آن انجام می‌گیرد. در ضرابخانه، پس از ذوب فلزات، با استفاده از قالب، پتک ویا چکش مخصوص، نقش مورد نظر را بر روی سکه حک می‌کنند. در ضرابخانه‌های سنتی در ایران از وسایل زیر استفاده می‌شد:

دستگاه سیاکی (گدازنده) برای ذوب و خالص کردن طلا و نقره.
دستگاه قرص کوبی که فلزات را به شکل قرص در می‌آورد.
دستگاه آهنگری برای شمش کردن فلزات.
دستگاه چرخ کشی برای نوار کردن شمشها به ضخامت معین.
دستگاه قطاعی برای قطعه قطعه کردن نوار فلزات.
دستگاه کهله کوبی، فلزات قطعه شده را پهن کرده، به اندازه سکه در می‌آورد.
دستگاه سفیدی گری، قرصهای زر و سیم را پاک می‌کرد.
دستگاه تخش کنی، قرصهای کم وزن را جدا کرده، مجدداً با وزن صحیح آماده می‌کرد.
دستگاه سکه کنی، قرصها را سکه می‌کند.

در دوران افشاریه و زندیه تا اواسط قاجاریه وضع ضرب سکه کم وبیش به همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ هجری قمری، ناصرالدین شاه دستور داد ضرابخانه‌ای با روش جدید و به صورت ماشینی از فرانسه خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه‌ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ قمری به دستیاری مستشاری اتریشی به نام پشان، کار خود را آغاز نمود. فکر ایجاد چنین ضرابخانه‌ای، سال‌ها قبل از این تاریخ، یعنی به سال ۱۲۲۲ هجری قمری در زمان ولیعهدی عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در تبریز مورد توجه بوده و اقدام به تهیه مسکوک رسمی یا چرخی شده بود، اما به علت گرانی هزینه در حدود ۲۰۰ قطعه سکه سیمین(نقره‌ای) تهیه و ضرابخانه تعطیل شد.

محله ضرابخانه

محله ضرابخانه در شهر تهران در تقاطع خیابان شریعتی، بزرگراه همت - زین الدین و ابتدای خیابان پاسداران است. هنوز آثاری از بنای ضرابخانه قجری و پهلوی در آنجا باقی است. محل نشر سکه و اسکناس و موسسه عالی بانکداری، موزه و مسجد ضرابخانه، در ابتدای خیابان پاسداران، یادگار همان دوران است.

منابع

مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای فارسی؛ مقاله سکه‌شناسی ایرانی و اولین‌های تبریز در تاریخ ایران.
«ضرابخانه». وبگاه آفتاب. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۱.
«تأسیس ضرابخانه در دوران ناصرالدین شاه». دانشنامه رشد. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۱.

نگارخانه

جستارهای وابسته

امین‌الضرب

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:2000dinar (1).jpg|thumb|250px|left|سکه ۲۰۰۰ [[دینار|دیناری]] که معادل ۲۰ [[قران]] بود (دوره [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه قاجار]])]]
+[[پرونده:2000dinar (1).jpg|بندانگشتی|250px|چپ|سکه ۲۰۰۰ [[دینار|دیناری]] که معادل ۲۰ [[قران]] بود (دوره [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه قاجار]])]]
 ضرابخانه، محلی است که تولید [[سکه]] در آن انجام می‌گیرد. در ضرابخانه، پس از [[ذوب]] [[فلز|فلزات]]، با استفاده از قالب، پتک ویا چکش مخصوص، نقش مورد نظر را بر روی سکه حک می‌کنند. در ضرابخانه‌های سنتی در [[ایران]] از وسایل زیر استفاده می‌شد:
@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 == منابع ==
+{{پانویس}}
 * مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای فارسی؛ مقاله [[سکه‌شناسی ایرانی]] و [[اولین‌های تبریز در تاریخ ایران]].
 * {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.aftabir.com/lifestyle/view/114669/%D8%B6%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87 |عنوان =ضرابخانه | ناشر = وبگاه آفتاب |تاریخ  = |تاریخ بازدید =۱۶ ژوئن ۲۰۱۱}}
@@ خط ۲۴: / خط ۲۵: @@
 http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3+%D8%B6%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87+%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86+%D8%B4%D8%A7%D9%87&SSOReturnPage=Check&Rand=0 |عنوان =تأسیس ضرابخانه در دوران ناصرالدین شاه | ناشر = دانشنامه  رشد |تاریخ  = |تاریخ بازدید =۱۶ ژوئن ۲۰۱۱}}
+== نگارخانه ==
+<gallery>
+File:A mint furnace.jpg|<!--<Center>A furnace for producing molten metal for coin production.-->
+File:Trussel and minting.jpg|<!--<Center>A trussell for use with a pile in producing hammered coins as shown by the moneyer at work.-->
+File:Milling of coins.jpg|<!--<Center>A mill for the production of 'milled' coins with both coin dies illustrated.-->
+File:Coin edge enscription mill.jpg|<!--<Center>A mill for inscribing or milling the edges of coin flans or planchets.-->
+</gallery>
 == جستارهای وابسته ==