دهستان آهندان

آهندان نام دهستانی است در بخش مرکزی شهرستان لاهیجان در استان گیلان.

آهندان دهستانی واقع در جنوب لاهیجان است که از ۴۰ روستا تشکیل شده‌است. در روستای آهندان ۴۷۲ خانوار و حدوداً ۱۹۶۵ نفر جمعیت زندگی می‌کنند که بیشتر آن‌ها فرهنگی، کشاورز و یا تلفیقی از هر دو هستند.

رسوم آهندان

پس از تحویل سال، مردم در ابتدا به صورت گروهی برای دید و بازدید به منزل کدخدا می‌رفتند و بعد به همراه کدخدا از ابتدا تاانتهای محل به خانهٔ تمامی اهالی محل در مدت یک تا دو روز سر می‌زدند و از آن‌ها دید و بازدید به عمل می‌آوردند. از جمله شیرینی‌جاتی که در ایام عید نوروز برای پذیرایی استفاده می‌کردند نان برنجی، سنگ بزه حلوا (نوعی شیرینی محلی که مخلوطی از مغز گردو، آرد برنج، شکر و... است) و در شب عید نیز ماهی پخته را به عنوان غذا مصرف می‌کردند. در سال‌هایی که محرم به عید برخورد می‌کرد مردم دید و بازدید نمی‌کردند و فقط شب‌ها برای عزاداری به مسجد می‌رفتند.

در روز سیزده بدر مردم بیشتر به کنار رودخانه‌ها و یا با پای پیاده به استخر لاهیجان می‌رفتند و این روز را در این نوع مکان‌ها به تفریح و خوش‌گذرانی می‌پرداختند.

نحوهٔ نامگذاری روستای آهندان

برخی وجه تسمیه روستای آهندان را به زمان حکومت کیائیان رجعت می دهند. زمانی که روستای آهندان محل ساخت وسایل جنگی و رزمی چون شمشیر، زره، کلاه خود، سپر و... بود.از طرفی دیگر برخی نام گزاری آن را وجود سنگی براق در قسمت شرقی این روستا (در بالای کوه) می دانند که بسیار شفاف بود و مانند آینه نور خورشید را تابش می‌داد به همین دلیل نام این روستا در ابتدا "آینه بندان" بود که در گذر زمان تغییر نموده تا اینکه امروزه به آهندان شهرت یافت.

آداب و رسوم و سنت‌های قبل از عروسی آهندان

برای ازدواج ابتدا چند نفر خانم از طرف پسر به خانهٔ دختر می‌رفتند و از مادر دختر اجازه می‌گرفتند تا برای زن خواستی (خواستگاری) به خانهٔ ایشان بیایند. پس از آن چند نفر از بزرگان فامیل برای خواستگاری به خانهٔ دختر می‌رفتند و دختر را برای پسر خواستگاری می‌کردند. پدر دختر با دخترش مشورت می‌کرد و اگر نتیجهٔ این مشورت مثبت بود قول و قرار ازدواج گذاشته می‌شد. پس از آن دو مرد، یکی از طرف پدر داماد و دیگری از طرف پدر عروس بود در میان محل می‌گشتند و مردم را برای عقد و عروسی دعوت می‌کردند و در واقع‌‌ همان کاری را که امروزه کارت عروسی انجام می‌دهد این دو نفر انجام می‌دادند، بعد از آن دو زن یکی از طرف مادر داماد و دیگری از طرف مادر عروس نیز عیناَ‌‌ همان کاری را که آن دو مرد انجام داده بودند انجام می‌دادند. پس از آن در روز عقد ۳۰ تا ۴۰ نفر از اهالی که کارشان هیزم شکنی بود هر کدام مقداری هیزم می‌شکستند و آن را به خانهٔ عروس می‌بردند و نهار را در خانهٔ عروس می‌گذراندند و در روز عروسی نیز دقیقاَ شبیه همین کار ولی برای خانهٔ داماد انجام می‌شد و با‌‌ همان هیزمی که هیزم شکنان می‌آوردند غذای لازم برای شب عقد یا عروسی تهیه می‌شد چون بیشتر عروسی‌ها در آن زمان شب انجام می‌شد. برای عقد هم ابتدا عروس را در داخل محل عقد محلی می‌کردند و پس از مدتی برای خواندن خطبهٔ ازدواج به لاهیجان می‌بردند، پس از عقد، عروس و داماد به مدت دو تا سه سال با هم نامزد بودند و حق دیدن هم را نداشتند و نمی‌توانستند به خانه همدیگر بروند. پس از این مدت نیز نوعی عروسی که آداب و رسوم جالبی داشت برگزار می‌شد و در طی آن عروس به خانهٔ داماد می‌رفت. تمام این آداب و رسوم تا قبل از انقلاب وجود داشت و پس از آن کم کم منسوخ و به باد فراموشی سپرده شد.

مردمان این محل در سطح شهرستان لاهیجان شناخته شده و از وجههٔ عمومی خاصی برخوردارند به طوری که بزرگان شهرستان روی آهندان و آهندانی حساب ویژه‌ای بازکرده‌اند.

از بزرگان این محل می‌توان به رجبعلی اسماعیلی مدیر کل حراست دانشگاه گیلان- مرتضی پیله ور رئیس سابق آب و فاضلاب شهرستان لاهیجان، حجت الاسلام محمد اسماعیل‌زاده نماینده ولایت فقیه در دانشگاه گیلان و امام جمعه سابق شهرستان سیاهکل، آقای حسن‌پور محمدی رئیس سابق جهاد کشاورزی شهرستان لاهیجان، آقای مهدی مرادی رئیس ثبت اسناد و املاک شهرستان رشت و بسیاری از پست‌های نظامی و انتظامی استان و شهرستان نام برد.

عسگر علیدوست رئیس شورای اسلامی روستای آهندان و رجبعلی اسماعیلی رئیس شورای حل اختلاف دهستان آهندان می‌باشد. این روستا دارای یک پایگاه مقاومت بسیج متشکل از تعداد زیادی از بسیجیان زیر نظر حوزهٔ شهری شهید رجائی لاهیجان بوده که فرماندهی آن بر عهدهٔ حاج اکبر علیدوست می‌باشد. آقای مهدی اسماعیلی رئیس هیئت امنای و آقای سید احمد سیدپور رئیس هیئت متوسلین به حضرت زهرا این روستا را برعهده دارد.

جوانان این روستا در کارهای فرهنگی بسیار کوشا بوده که عده‌ای از این جوانان خوش ذوق تصمیم به تشکیل نشریه‌ای تحت عنوان ماهنامه اندیشه نیک زیر نظر کانون فرهنگی ورزشی پایگاه مقاومت بسیج شهدای آهندان در داخل محل گرفته و هر ماه در بین اهالی محل و خانواده‌ها پخش می‌شود و به بررسی مشکلات، حوادث و اخبار محل می‌پردازد. این نشریه به مدت پنج سال از سال ۱۳۸۲ در این محل پخش می‌شد. (این مجله تعطیل شد)

بوجايه، كوه بنه، آهندان، سادات محله، ليالمان، دهسر، بالاتموشل، سوخته كوه، ميان محله زاكله بر، ازارستانكی، پائين تموشل، كوره بر، دره جير، نارنج لنگه، چی چی نيكوتی، گردكوه، چمندان، ازارستان، مازی كله، بندبن پائين، خورتای، هالوخانی، جيرگوابر، ملامحله چهل ستون، صالحبر، بندبن بالا، خرتاب، بيلاژمحله، شرم لنگه، قاضی گوابر، لواسی محله، دزدكسو، گلستان روستا، بالابيجارانكيش، راهدارخانه روستا، ميان گوابر، پائين بيجاران كيش، جورگوابر.

روستاي گردكوه يكي از روستاهاي زيبا و بكر اين دهستان مي باشد.محصول كشاورزي اصلي اين روستاي جنگلي، چاي است و در مرحله بعدي برنج و پرورش كرم ابريشم و نگهداري دام بصورت سنتي نيز كمابيش ديده مي شود.جمعيت اين روستا نزديك به چهل خانوار مي باشد.بقعه آقا سيد كمال، از سادات كيا در اين روستا واقع شده است.

دهستان‌های دیگر این بخش (بخش مرکزی)

• بازکیا گوراب
• لفمنجان
• لیالستان
• لیل

مناطق مختلف این دهستان

• جاده به جور
• جاده به جیر
• چیلی
• سنگ سر
• کوتی کوف
• جیر لات
• میراث محله

گفته‌اند در زمان‌های قدیم در این دهستان از منابع معدنی آهن استفاده می‌شده‌است.این دهستان سابقاً به وسیلهٔ کدخداها اداره می‌شد و آن‌ها نظم و امنیت روستا را به عهده داشتند.