نخست‌وزیر

میرحسین موسوی، آخرین نخست‌وزیر ایران، تاکنون

سعد حریری، نخست وزیر سابق کشور لبنان.(۳۴ نخست وزیر جمهوری لبنان)

نَخُست‌وزیر یا صَدر اَعظَم رئیس هیئت وزیران است. در کشورهای مشروطه پادشاهی و بیشتر کشورهای دارای حکومت جمهوری (جمهوری‌های پارلمانی و نیمه‌ریاستی) این مقام وجود دارد. اما در برخی از انواع حکومت جمهوری (جمهوری ریاستی) این مقام وجود ندارد و رئیس جمهور رئیس هیئت وزیران است.

در ایران

این مقام را در گذشته در ایران وزیر، صدر اعظم و رئیس‌الوزرا می‌گفتند. مقام نخست وزیری به معنای امروزی آن پس از مشروطه در ایران به‌وجود آمد. در نظام جمهوری اسلامی ایران پنج نفر به نخست‌وزیری رسیدند؛ مهدی بازرگان، محمدعلی رجایی، محمدجواد باهنر، محمدرضا مهدوی کنی و نهایتا میرحسین موسوی، ولی با بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ خورشیدی این مقام حذف شد و پس از آن رئیس جمهوری بالاترین مقام اجرائی و رئیس هیئت وزیران شد. واپسین نخست وزیر تاریخ ایران میرحسین موسوی بود.

اولین نخست وزیر پس از مشروطیت ایران میرزا نصرالله نائینی بود که در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ هم زمان با فرمان مشروطیت به مقام نخست وزیری رسید و در ۲۶ اسفند ۱۲۸۵ پس از ۷ ماه و دوازده روز استعفاء کرد. بلندترین زمان نخست وزیری در ایران با نزدیک به ۱۳ سال نخست وزیری در اختیار امیرعباس هویدا بوده‌است. وی در بهمن ۱۳۴۳ به عنوان نخست وزیر انتخاب جانشین حسنعلی منصور شد و در نیمه مرداد سال ۱۳۵۶ پس از ۴۶۰۳ روز برکنار شد.

جستارهای وابسته

• فهرست نخست‌وزیران ایران پس از مشروطه