کازاک

قزاق‌های زاپاروژی به سلطان محمد چهارم عثمانی جواب می‌نویسند. اثری از ایلیا رپین

قزاق‌ها در شهر گوریاچیی کلیوچ اردیبهشت ۱۲۹۵

قزّاق نام واحدی نظامی در اوکراین بود.

این نام را نباید با قوم قزاق که مردمانی در قزاقستان و دیگر مناطق آسیای میانه هستند اشتباه گرفت.

قزاق‌ها مردمانی از قوم‌های مختلف جنوب روسیه و اوکراین و لهستان بودند که با فرار از دست اربابان فئودال زندگی آزادی را در استپ‌های جنوبی و اطراف رودهای دان و دنیپر برگزیده بودند. در جریان جنگ‌های قدرت‌های حاکم بر آن نواحی به تدریج نقش مرزداری به قزاق‌ها داده شد. قزاق‌ها به شجاعت و مهارت‌های سوارکاری معروف بودند. نیروهای قزاق در جریان حمله ناپلئون به روسیه با جنگ‌های نامنظم و ایذایی هراسی در دل سربازان فرانسوی افکنده بودند. تا پایان حکومت تزاری واحدهای منظم نظامی با نام قزاق در ارتش امپراتوری روسیه تشکیل شده بود.

ناصرالدین‌شاه قاجار در سفرهای خود به اروپا هنرنمایی نظامی قزاق‌های روسیه را پسندید و خواستار تشکیل واحدهای قزاق در ایران شد. این واحدها زیر نظر فرماندهان قزاق روس ابتدا با نام بریگاد قزاق و بعد با نام دیویزون قزاق در ایران تشکیل شد. اصطلاحات قزاقی مانند یساول (سرگرد) و پالکونیک (سرهنگ) تا پیش از تشکیل ارتش نوین ایران در میان نظامیان ایران رایج بود.