مصطلح‌الحدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{موضوعات حدیث}} |
|||
'''مصطلح‌الحدیث''' یا '''درایه''' از شاخه‌های [[علم حدیث]] است که در آن از کیفیت نقل حدیث از نظر اتصال و انقطاع زنجیرهٔ آن و سندیت حدیث و جز آن سخن می‌رود و هدف آن، تشخیص مقبول یا مردودبودن حدیث است. علم حدیث به دو شاخهٔ [[درایةالحدیث]] و [[روایةالحدیث]] تقسیم می‌شود و روایةالحدیث، به دو شاخهٔ [[علم رجال|رجال]] و مصطلح‌الحدیث.<ref>مدیرشانه‌چی، «علم درایه یا مصطلح‌الحدیث»</ref> |
'''مصطلح‌الحدیث''' یا '''درایه''' از شاخه‌های [[علم حدیث]] است که در آن از کیفیت نقل حدیث از نظر اتصال و انقطاع زنجیرهٔ آن و سندیت حدیث و جز آن سخن می‌رود و هدف آن، تشخیص مقبول یا مردودبودن حدیث است. علم حدیث به دو شاخهٔ [[درایةالحدیث]] و [[روایةالحدیث]] تقسیم می‌شود و روایةالحدیث، به دو شاخهٔ [[علم رجال|رجال]] و مصطلح‌الحدیث.<ref>مدیرشانه‌چی، «علم درایه یا مصطلح‌الحدیث»</ref> |
||
| خط ۹: | خط ۱۰: | ||
=== صحیح === |
=== صحیح === |
||
طبق {{پم|مقدمة ابن الصلاح|Introduction to the Science of Hadith|عنوان=مقدمهٔ ابن الصلاح''}}، حدیث ''صحیح'' حدیثی‌است مسند که زنجیرهٔ اسناد آن پیوسته باشند و راویان در روایتِ آن ''عادل ضابط'' |
طبق {{پم|مقدمة ابن الصلاح|Introduction to the Science of Hadith|عنوان=مقدمهٔ ابن الصلاح''}}، حدیث ''صحیح'' حدیثی‌است مسند که ''شاذ'' و ''معلل'' نباشد و زنجیرهٔ اسناد آن پیوسته باشند و راویان در روایتِ آن ''عادل ضابط''.<ref>دربارهٔ ''عدل'' و ''ضبط'' در روایت‌کردن ر.ک. ابن الصلاح، صص ۱۰۴ و ۱۰۶ به بعد</ref> با این تفاسیر، احادیث ''مرسل'' و ''منقطع'' و ''معضل'' و ''شاذ'' و ''معلول'' و غیره نمی‌توانند در این دسته راه یابند.<ref>ابن الصلاح، صص ۱۱–۱۲</ref> |
||
طبق ''درایةالحدیث'' نوشتهٔ مدیرشانه‌چی، [در علوم حدیث شیعه] حدیث ''صحیح'' حدیثی‌است که زنجیرهٔ آن توسط رجالی موثق و امامی‌مذهب به [[عصمت|معصوم]] متصل شود.<ref>مدیرشانه‌چی، «صحیح»</ref> |
طبق ''درایةالحدیث'' نوشتهٔ مدیرشانه‌چی، [در علوم حدیث شیعه] حدیث ''صحیح'' حدیثی‌است که زنجیرهٔ آن توسط رجالی موثق و امامی‌مذهب به [[عصمت|معصوم]] متصل شود.<ref>مدیرشانه‌چی، «صحیح»</ref> |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۶: | ||
=== حسن === |
=== حسن === |
||
ابن الصلاح در کتابش احادیث ''حَسَن'' را به دو دسته تقسیم می‌کند:<ref>ابن الصلاح، |
ابن الصلاح در کتابش احادیث ''حَسَن'' را به دو دسته تقسیم می‌کند:<ref>ابن الصلاح، صص ۳۱–۳۲</ref> |
||
# روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی ''مستور'' باشد [=متهم به کذب باشد] و در عین حال در روایت‌کردن کثیرالخطا نباشد؛ مشروط بر اینکه روایت مشابه دیگری از طریق زنجیره سند دیگری موجود باشد. |
# روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی ''مستور'' باشد [=متهم به کذب باشد] و در عین حال در روایت‌کردن کثیرالخطا نباشد؛ مشروط بر اینکه روایت مشابه دیگری از طریق زنجیره سند دیگری موجود باشد. |
||
# روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی‌ای باشد که مشهور به صداقت و امانت باشد اما در مقایسه با رجال احادیث ''صحیح''، در حفظ و اتقان به درجهٔ آن‌ها نرسیده باشد. |
# روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی‌ای باشد که مشهور به صداقت و امانت باشد اما در مقایسه با رجال احادیث ''صحیح''، در حفظ و اتقان به درجهٔ آن‌ها نرسیده باشد. |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
=== ضعیف === |
=== ضعیف === |
||
حدیث ''ضعیف'' آن است که شرایط موارد دیگر را نداشته باشد که خود انواع گوناگونی دارد.<ref>مدیرشانه‌چی، «ضعیف»</ref> طبق ''مقدمة ابن الصلاح''، هر حدیثی که ''صحیح'' یا ''حسن'' نباشد ''ضعیف'' است و انواع آن را چنین ذکر می‌کند: موضوع، مقلوب، شاذّ، معلل، مضطرب، مرسل، منقطع، و معضل.<ref>ابن الصلاح، صص ۴۱–۴۲</ref> |
|||
موجبات ضعف حدیث:<ref>مدیرشانه‌چی، «ضعیف»</ref> |
|||
* کذب راوی (''موضوع'') |
* کذب راوی (''موضوع'') |
||
* متهم‌بودن راوی به کذب (''متروک'') |
* متهم‌بودن راوی به کذب (''متروک'') |
||
نسخهٔ ۲۱ مهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۵:۰۳
| بخشی از مجموعه مقاله‌های: |
| حدیث |
|---|
|
تاریخ حدیث |
مصطلح‌الحدیث یا درایه از شاخه‌های علم حدیث است که در آن از کیفیت نقل حدیث از نظر اتصال و انقطاع زنجیرهٔ آن و سندیت حدیث و جز آن سخن می‌رود و هدف آن، تشخیص مقبول یا مردودبودن حدیث است. علم حدیث به دو شاخهٔ درایةالحدیث و روایةالحدیث تقسیم می‌شود و روایةالحدیث، به دو شاخهٔ رجال و مصطلح‌الحدیث.[۱]
از لحاظ سندیت حدیث
به نوشتهٔ ابن الصلاح، احادیث در بین اهل حدیث بر سه قسم‌اند: صحیح، حَسَن و ضعیف.[۲]
قدمای امامی‌مذهب احادیث را به صحیح و غیر آن تقسیم‌بندی می‌کردند و برای صحیح‌برشمردن حدیث معیارهایی داشتند.[۳]
صحیح
طبق مقدمهٔ ابن الصلاح، حدیث صحیح حدیثی‌است مسند که شاذ و معلل نباشد و زنجیرهٔ اسناد آن پیوسته باشند و راویان در روایتِ آن عادل ضابط.[۴] با این تفاسیر، احادیث مرسل و منقطع و معضل و شاذ و معلول و غیره نمی‌توانند در این دسته راه یابند.[۵]
طبق درایةالحدیث نوشتهٔ مدیرشانه‌چی، [در علوم حدیث شیعه] حدیث صحیح حدیثی‌است که زنجیرهٔ آن توسط رجالی موثق و امامی‌مذهب به معصوم متصل شود.[۶]
حسن
ابن الصلاح در کتابش احادیث حَسَن را به دو دسته تقسیم می‌کند:[۷]
- روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی مستور باشد [=متهم به کذب باشد] و در عین حال در روایت‌کردن کثیرالخطا نباشد؛ مشروط بر اینکه روایت مشابه دیگری از طریق زنجیره سند دیگری موجود باشد.
- روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی‌ای باشد که مشهور به صداقت و امانت باشد اما در مقایسه با رجال احادیث صحیح، در حفظ و اتقان به درجهٔ آن‌ها نرسیده باشد.
طبق درایةالحدیث نوشتهٔ مدیرشانه‌چی، «حدیث حسن [در علوم حدیث شیعه] حدیثی‌است متصل که همهٔ زنجیرهٔ سند آن امامی‌مذهب و ممدوح باشند ولی تنصیص بر عدل هریک نشده باشد یا برخی ممدوح و بقیه ثقه باشند».[۸]
موثق
خبری‌است که همهٔ افراد زنجیرهٔ سند آن به تصریح کتب رجال شیعه، ثقه باشند، خواه امامی‌مذهب یا نه.[۹]
قوی
روایتی‌است که همهٔ راویان زنجیرهٔ حدیث امامی‌مذهب باشند گرچه ممدوح و مذموم نباشند.[۱۰]
ضعیف
حدیث ضعیف آن است که شرایط موارد دیگر را نداشته باشد که خود انواع گوناگونی دارد.[۱۱] طبق مقدمة ابن الصلاح، هر حدیثی که صحیح یا حسن نباشد ضعیف است و انواع آن را چنین ذکر می‌کند: موضوع، مقلوب، شاذّ، معلل، مضطرب، مرسل، منقطع، و معضل.[۱۲]
موجبات ضعف حدیث:[۱۳]
- کذب راوی (موضوع)
- متهم‌بودن راوی به کذب (متروک)
- کثیرالخطابودن راوی (منکر)
- غفلت راوی از اتقان در نقل (منکر)
- فسق راوی (موضوع)
- متوهم‌بودن راوی (معلل)
- مخالفت در نقل روایت به اثقات
- مجهول‌بودن راوی (مجهول)
- اهل بدعت بودن راوی (متروک)
- کم‌حافظه‌بودن راوی (شاذ/مختلط)
از لحاظ تعداد راویان
متواتر
حدیث متواتر حدیثی‌است که توسط راویان بسیاری نقل شده باشد، به گونه‌ای که هماهنگی آنان برای جعل ممکن نباشد.[۱۴]
آحاد
پانویس
- ↑ مدیرشانه‌چی، «علم درایه یا مصطلح‌الحدیث»
- ↑ ابن الصلاح، ص ۱۱
- ↑ مدیرشانه‌چی، «اقسام چهارگانهٔ حدیث»
- ↑ دربارهٔ عدل و ضبط در روایت‌کردن ر.ک. ابن الصلاح، صص ۱۰۴ و ۱۰۶ به بعد
- ↑ ابن الصلاح، صص ۱۱–۱۲
- ↑ مدیرشانه‌چی، «صحیح»
- ↑ ابن الصلاح، صص ۳۱–۳۲
- ↑ مدیرشانه‌چی، «حسن»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «موثق»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «قوی»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «ضعیف»
- ↑ ابن الصلاح، صص ۴۱–۴۲
- ↑ مدیرشانه‌چی، «ضعیف»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «متواتر و آحاد»
منابع
- مدیرشانه‌چی، کاظم. درایةالحدیث. بازبینی‌شده در ۲۱ مهٔ ۲۰۱۱.
- (به [[[ابن الصلاح|ابن الصلاح، الإمام أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن شهروزيري]] (م ۶۴۳). علوم الحديث. تحقيق وشرح نور الدين عتر. دمشق: دار الفكر.] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما))