میر علی هروی: تفاوت میان نسخهها
جز ربات:تصحیح پيوند به بيرون يا عنوان پيوند. اطلاعات بیشتر |
جز واگردانی واپسین ویرایش Amirobot |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==زندگی== |
==زندگی== |
||
[[پرونده:Persian calligraphy - Mir Ali Tabrizi.jpg|thumb|left|نمونهای از [[خط نستعلیق]] میرعلی هروی<ref>[http://www.louvre.fr/llv/activite/detail_parcours.jsp?CURRENT_LLV_PARCOURS%3C%3Ecnt_id=10134198673464057&CONTENT%3C%3Ecnt_id=10134198673465686&CURRENT_LLV_CHEMINEMENT%3C%3Ecnt_id=10134198673465686&FOLDER%3C%3Efolder_id=9852723696500830&bmLocale=en تارنمای موزه لوور]</ref>]] |
[[پرونده:Persian calligraphy - Mir Ali Tabrizi.jpg|thumb|left|نمونهای از [[خط نستعلیق]] میرعلی هروی<ref>[http://www.louvre.fr/llv/activite/detail_parcours.jsp?CURRENT_LLV_PARCOURS%3C%3Ecnt_id=10134198673464057&CONTENT%3C%3Ecnt_id=10134198673465686&CURRENT_LLV_CHEMINEMENT%3C%3Ecnt_id=10134198673465686&FOLDER%3C%3Efolder_id=9852723696500830&bmLocale=en تارنمای موزه لوور]</ref>]] |
||
ملا میرعلی هروی زندگی متلاطمی داشت و در دوران پرآشوبی میزیست. او از سادات حسینی و از اهالی [[هرات]] بود. به علت اقامت طولانی در [[مشهد]] گاهی او را مشهدی هم خواندهاند.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> خانواده آنها در ۱۵۰۶م/۹۱۱ه.ق به مشهدکوچ کردند ولی بهزودی به هرات بازگشتند و در همانجا ماندگار شدند. |
ملا میرعلی هروی زندگی متلاطمی داشت و در دوران پرآشوبی میزیست. او از سادات حسینی و از اهالی [[هرات]] بود. به علت اقامت طولانی در [[مشهد]] گاهی او را مشهدی هم خواندهاند.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان">دکتر مهدی بیانی ص ۴۹۳ تا ۵۱۶</ref> خانواده آنها در ۱۵۰۶م/۹۱۱ه.ق به مشهدکوچ کردند ولی بهزودی به هرات بازگشتند و در همانجا ماندگار شدند. |
||
او شاگرد [[زینالدین محمد]] از شاگردان بیواسطه [[سلطانعلی مشهدی]] بود ولی معلوم نیست که خود او هم نزد سلطانعلی مشهدی مشق کرده باشد.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> اما آنچه مسلم است این که خط او از هر دو استاد پیشی گرفت و شاگردان زیادی تربیت کرد. |
او شاگرد [[زینالدین محمد]] از شاگردان بیواسطه [[سلطانعلی مشهدی]] بود ولی معلوم نیست که خود او هم نزد سلطانعلی مشهدی مشق کرده باشد.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان">دکتر مهدی بیانی ص ۴۹۳ تا ۵۱۶</ref> اما آنچه مسلم است این که خط او از هر دو استاد پیشی گرفت و شاگردان زیادی تربیت کرد. |
||
میرعلی در جوانی در دارلانشاء حکام هرات به کتابت احکام مشغول بود. پس از آن به دربار [[سلطان حسین میرزا بایقرا]] راه یافت و از مقربان دربار این پادشاه هنرپرور شد و لقب سلطانی و کاتب السلطانی را از او دریافت کرد. چنانکه او برخی از آثارش را با امضاء " میرعلی الکاتب السلطانی" رقم زده است. او تا سال ۱۹۱۱ یعنی زمان درگذشت سلطان حسین بایقرا در هرات بود و پس از آن گاهی در مشهد و گاهی در هرات بسر میبرد. تا سال ۹۱۹ه.ق [[شاه اسماعیل اول |شاه اسماعیل اول صفوی]] هرات را فتح کرد و میر علی تحت حمایت [[کریم الدین حبیب الله ساوجی]] درآمد. پس از کشته شدن حبیب الله٬ در زمانی که [[سام میرزا صفوی]] از طرف برادرش [[شاه تهماسب]] فرمانروای خراسان بود و و پیشکارش [[حسن خان شاملو]] بود٬ میرعلی سه سال در هرات بود. تا اینکه در سال ۱۵۲۸م/۹۳۵ه.ق عبیدالله یا [[عبیدخان ازبک]] برادرزاده [[شیبک خان|محمد خان شیبانی]] موسس سلسله ازبکیه٬ این شهر را برای مدت کوتاهی تسخیر کرد و میرعلی هروی را با خود به مقر خود [[بخارا]] برد و میر علی را به معلمی عبدالعزیزخان فرزند خود گماشت و به کار کتابت مشغول کرد. او نزدیک به ۱۶ سال در بخارا بود و نتوانست از آنجا خارج شود و با افسردگی روزگار میگذرانید تا در همان شهر درگذشت. گویا تا سدهٔ گذشته نیز سنگ مزار او در بخارا هنوز قابل رؤیت بوده است. <ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> میرعلی هروی تا هنگام مرگش در حدود ۱۵۴۴م/۹۵۰ه.ق در این شهر کار میکرده است.<ref |
میرعلی در جوانی در دارلانشاء حکام هرات به کتابت احکام مشغول بود. پس از آن به دربار [[سلطان حسین میرزا بایقرا]] راه یافت و از مقربان دربار این پادشاه هنرپرور شد و لقب سلطانی و کاتب السلطانی را از او دریافت کرد. چنانکه او برخی از آثارش را با امضاء " میرعلی الکاتب السلطانی" رقم زده است. او تا سال ۱۹۱۱ یعنی زمان درگذشت سلطان حسین بایقرا در هرات بود و پس از آن گاهی در مشهد و گاهی در هرات بسر میبرد. تا سال ۹۱۹ه.ق [[شاه اسماعیل اول |شاه اسماعیل اول صفوی]] هرات را فتح کرد و میر علی تحت حمایت [[کریم الدین حبیب الله ساوجی]] درآمد. پس از کشته شدن حبیب الله٬ در زمانی که [[سام میرزا صفوی]] از طرف برادرش [[شاه تهماسب]] فرمانروای خراسان بود و و پیشکارش [[حسن خان شاملو]] بود٬ میرعلی سه سال در هرات بود. تا اینکه در سال ۱۵۲۸م/۹۳۵ه.ق عبیدالله یا [[عبیدخان ازبک]] برادرزاده [[شیبک خان|محمد خان شیبانی]] موسس سلسله ازبکیه٬ این شهر را برای مدت کوتاهی تسخیر کرد و میرعلی هروی را با خود به مقر خود [[بخارا]] برد و میر علی را به معلمی عبدالعزیزخان فرزند خود گماشت و به کار کتابت مشغول کرد. او نزدیک به ۱۶ سال در بخارا بود و نتوانست از آنجا خارج شود و با افسردگی روزگار میگذرانید تا در همان شهر درگذشت. گویا تا سدهٔ گذشته نیز سنگ مزار او در بخارا هنوز قابل رؤیت بوده است. <ref name="احوال و آثار خوشنویسان">دکتر مهدی بیانی ص ۴۹۳ تا ۵۱۶</ref> میرعلی هروی تا هنگام مرگش در حدود ۱۵۴۴م/۹۵۰ه.ق در این شهر کار میکرده است.<ref>بازیل گری</ref> |
||
میر علی که مردی درویشمسلک و آزاده بود از دوری خانواده و وطن و مهاجرت اجباری به بخارا دلگیر و افسرده بود و این شعر که از اوست و چندین بار آن را با تفاوتهای اندکی نوشته است گویای درد دل و روح پر آلام اوست:<ref>فضایلی</ref> |
میر علی که مردی درویشمسلک و آزاده بود از دوری خانواده و وطن و مهاجرت اجباری به بخارا دلگیر و افسرده بود و این شعر که از اوست و چندین بار آن را با تفاوتهای اندکی نوشته است گویای درد دل و روح پر آلام اوست:<ref>فضایلی</ref> |
||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
==آثار== |
==آثار== |
||
از میر علی هروی آثار متعددی بهصورت کتاب و رساله و قطعات مختلف باقیمانده است که زینت بخش موزههای مهم ایران و سایر کشورها و مجموعههای شخصی است.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> از جمله او در ۱۵۱۹م/۹۲۵ه.ق یعنی هنگامی که در هرات میزیسته کتاب [[بوستان سعدی|بوستان]]ی را نوشته که اکنون در موزه اسلامی و ترکی در [[استانبول]] نگهداری میشود.<ref |
از میر علی هروی آثار متعددی بهصورت کتاب و رساله و قطعات مختلف باقیمانده است که زینت بخش موزههای مهم ایران و سایر کشورها و مجموعههای شخصی است.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان">دکتر مهدی بیانی ص ۴۹۳ تا ۵۱۶</ref> از جمله او در ۱۵۱۹م/۹۲۵ه.ق یعنی هنگامی که در هرات میزیسته کتاب [[بوستان سعدی|بوستان]]ی را نوشته که اکنون در موزه اسلامی و ترکی در [[استانبول]] نگهداری میشود.<ref>بازیل گری</ref> |
||
میر علی هروی در شعر و معما نیز دست داشت و به ترکی و فارسی شعر میسرود. همچنین نثر او عالی است و او را ازجمله منشیان دانستهاند<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> از آثار منثور او رساله [[مدادالخطوط]] را میتوان نام برد.<ref>پیدایش و سیر تحول هنر خط</ref> |
میر علی هروی در شعر و معما نیز دست داشت و به ترکی و فارسی شعر میسرود. همچنین نثر او عالی است و او را ازجمله منشیان دانستهاند<ref name="احوال و آثار خوشنویسان">دکتر مهدی بیانی ص ۴۹۳ تا ۵۱۶</ref> از آثار منثور او رساله [[مدادالخطوط]] را میتوان نام برد.<ref>پیدایش و سیر تحول هنر خط</ref> |
||
==پیوند به بیرون== |
==پیوند به بیرون== |
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۲۳:۳۹
میر علی | |
---|---|
نام هنگام تولد | میر علی حسینی هروی |
زادهٔ | هرات، ایران |
درگذشت | ۹۵۱ه.ق/۱۵۴۴م بخارا |
شناختهشده برای | خوشنویسی |
کارهای برجسته | مداد الخطوط |
سبک | نستعلیق |
میر علی سادات حسینی هروی (درگذشت: ۹۵۱ه/۱۵۴۴م) معروف به میر علی هروی و میرجان و ملقب به کاتبسلطانی از سرآمدان نستعلیقنویسی و از خوشنویسان بزرگ قرن دهم هجری است که خط او از نظر رعایت اصول٬ استحکام و همواری٬ صفا و شأن٬ تا زمان خود بیهمتا بوده و شاید پس از او نیز جز میر عماد کسی یارای برابری با او نداشته باشد. خط او حتی بر سلطانعلی مشهدی برتری دارد.[۱] او بر روی خوشنویسان پس از خود تاثیر بهسزایی گذاشته است.
زندگی
ملا میرعلی هروی زندگی متلاطمی داشت و در دوران پرآشوبی میزیست. او از سادات حسینی و از اهالی هرات بود. به علت اقامت طولانی در مشهد گاهی او را مشهدی هم خواندهاند.[۱] خانواده آنها در ۱۵۰۶م/۹۱۱ه.ق به مشهدکوچ کردند ولی بهزودی به هرات بازگشتند و در همانجا ماندگار شدند.
او شاگرد زینالدین محمد از شاگردان بیواسطه سلطانعلی مشهدی بود ولی معلوم نیست که خود او هم نزد سلطانعلی مشهدی مشق کرده باشد.[۱] اما آنچه مسلم است این که خط او از هر دو استاد پیشی گرفت و شاگردان زیادی تربیت کرد.
میرعلی در جوانی در دارلانشاء حکام هرات به کتابت احکام مشغول بود. پس از آن به دربار سلطان حسین میرزا بایقرا راه یافت و از مقربان دربار این پادشاه هنرپرور شد و لقب سلطانی و کاتب السلطانی را از او دریافت کرد. چنانکه او برخی از آثارش را با امضاء " میرعلی الکاتب السلطانی" رقم زده است. او تا سال ۱۹۱۱ یعنی زمان درگذشت سلطان حسین بایقرا در هرات بود و پس از آن گاهی در مشهد و گاهی در هرات بسر میبرد. تا سال ۹۱۹ه.ق شاه اسماعیل اول صفوی هرات را فتح کرد و میر علی تحت حمایت کریم الدین حبیب الله ساوجی درآمد. پس از کشته شدن حبیب الله٬ در زمانی که سام میرزا صفوی از طرف برادرش شاه تهماسب فرمانروای خراسان بود و و پیشکارش حسن خان شاملو بود٬ میرعلی سه سال در هرات بود. تا اینکه در سال ۱۵۲۸م/۹۳۵ه.ق عبیدالله یا عبیدخان ازبک برادرزاده محمد خان شیبانی موسس سلسله ازبکیه٬ این شهر را برای مدت کوتاهی تسخیر کرد و میرعلی هروی را با خود به مقر خود بخارا برد و میر علی را به معلمی عبدالعزیزخان فرزند خود گماشت و به کار کتابت مشغول کرد. او نزدیک به ۱۶ سال در بخارا بود و نتوانست از آنجا خارج شود و با افسردگی روزگار میگذرانید تا در همان شهر درگذشت. گویا تا سدهٔ گذشته نیز سنگ مزار او در بخارا هنوز قابل رؤیت بوده است. [۱] میرعلی هروی تا هنگام مرگش در حدود ۱۵۴۴م/۹۵۰ه.ق در این شهر کار میکرده است.[۳]
میر علی که مردی درویشمسلک و آزاده بود از دوری خانواده و وطن و مهاجرت اجباری به بخارا دلگیر و افسرده بود و این شعر که از اوست و چندین بار آن را با تفاوتهای اندکی نوشته است گویای درد دل و روح پر آلام اوست:[۴]
عمری از مشق دوتا بود قدم همچون چنگ | تا خط من بیچاره بدین قانون شد | |
طالب من همه شاهان جهانند ولی | در بخارا جگر از بهر معیشت خون شد | |
سوخت از غصه درونم چگنم چون سازم | که مرا نیست از این شهر ره بیرون شد | |
این بلا برسرم از حسن خط آمد امروز | وه که خط سلسلهٔ پای من مجنون شد |
شاگردان
هفت تن را از شاگردان مهم میرعلی هروی ذکر کردهاند:[۵]
- میر محمد باقر فرزند میرعلی، خطاط دربار عبدالرحیم خانخانان و همایون شاه و اکبرشاه از امپراتوران گورکانی هند
- خواجه محمود شهابی که مدتی مدتی کلانتر هرات بود و به بخارا و بلخ مهاجرت کرد
- میرسیداحمد مشهدی کاتب و ملازم شاهتهماسب
- میرحسین بخارایی یا میرحسین کلنگی بخاری
- مالک دیلمی استاد میرعماد
- میرحیدر بخارایی یا میرحیدر حسینی تبریزی
- میرچَلَمه یا اسکندر چلمه بخاری، كه گفته می شود وقتى ترقى كرد و میرعلى به وى اجازه داد كه در قطعاتش عنوان «كتبه میرعلى» را رقم كند، میرچلمه به استاد پرخاش كرد و میرعلى آزرده شد و وى را نفرین كرد و چلمه پس از اندك زمانى نابینا شد.
آثار
از میر علی هروی آثار متعددی بهصورت کتاب و رساله و قطعات مختلف باقیمانده است که زینت بخش موزههای مهم ایران و سایر کشورها و مجموعههای شخصی است.[۱] از جمله او در ۱۵۱۹م/۹۲۵ه.ق یعنی هنگامی که در هرات میزیسته کتاب بوستانی را نوشته که اکنون در موزه اسلامی و ترکی در استانبول نگهداری میشود.[۶]
میر علی هروی در شعر و معما نیز دست داشت و به ترکی و فارسی شعر میسرود. همچنین نثر او عالی است و او را ازجمله منشیان دانستهاند[۱] از آثار منثور او رساله مدادالخطوط را میتوان نام برد.[۷]
پیوند به بیرون
- «کاتب السلطان». لغت نامه دهخدا. دریافتشده در ۳ دی ۱۳۸۹.
پانویس
منابع
- بیانی، مهدی. احوال و آثار خوشنویسان. انتشارات علمی. چاپ دوم. تهران ۱۳۶۳ش
- گری، بازیل. نقاشی ایران. انتشارات عصرجدید. ترجمه شروه، عربعلی. تهران ۱۳۶۹- ص ۱۲۹و۱۳۰
- فضاپلی، حبیب الله، اطلس خط، چاپ دوم ۱۳۶۲ اصفهان، انتشارات مشعل اصفهان، ص ۴۶۰
- پیدایش و سیر تحول هنر خط. بهکوشش: یساولی، جواد. انتشارت یساولی. چاپ دوم ۱۳۶۰ ش
- عنایت الله شکیباپور (۱۳۴۸)، اطلاعات عمومی، کتابفروشی اشراقی، ص. ۵۳ پارامتر
|چاپ=
اضافه است (کمک)