مهدی بیانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز رده:خوشنویسان حذف شد; رده:خوشنویسان اهل ایران اضافه شد با استفاده از ویکی‌پدیا:ردهساز |
جز ربات:تصحیح پيوند به بيرون يا عنوان پيوند. اطلاعات بیشتر |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== زندگی == |
== زندگی == |
||
مهدی بیانی در ۱۲۸۵ ش در [[همدان]] متولّد شد. پدرش، میرزا محمدخان مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادریش میرزا سلیمان بیان السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ ''رساله قواعد دفاتر و حساب'' بود <ref>بیانی ، ج ۲، مقدمة محبوبی اردکانی ، ص ۳</ref>. در دو سالگی او پدرش درگذشت و مادرش با او و دیگر فرزندان به [[تهران]] آمد<ref name="مجله دانشکده">مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران</ref>. او در مدارس ابتدایی اقدسیّه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری [[خوشنویسی]] پرداخت و پس از اتمام دوره متوسطه در [[دارالفنون]]، دوره لیسانس علوم ادبی و فلسفی را در [[دانشسرای عالی]] (دارالمعلمین عالی سابق) به پایان برد و در ۱۳۲۴ ش به اخذ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از [[دانشگاه تهران]] نایل گشت<ref name="مجله دانشکده" |
مهدی بیانی در ۱۲۸۵ ش در [[همدان]] متولّد شد. پدرش، میرزا محمدخان مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادریش میرزا سلیمان بیان السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ ''رساله قواعد دفاتر و حساب'' بود <ref>بیانی ، ج ۲، مقدمة محبوبی اردکانی ، ص ۳</ref>. در دو سالگی او پدرش درگذشت و مادرش با او و دیگر فرزندان به [[تهران]] آمد<ref name="مجله دانشکده">مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران</ref>. او در مدارس ابتدایی اقدسیّه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری [[خوشنویسی]] پرداخت و پس از اتمام دوره متوسطه در [[دارالفنون]]، دوره لیسانس علوم ادبی و فلسفی را در [[دانشسرای عالی]] (دارالمعلمین عالی سابق) به پایان برد و در ۱۳۲۴ ش به اخذ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از [[دانشگاه تهران]] نایل گشت<ref name="مجله دانشکده" /><ref>بیانی ، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی </ref><ref>ایرانیکا ، ذیل «بیانی»</ref>. |
||
بیانی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه، در ۱۳۱۲ ش همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی ، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ ش به مدیریت کتابخانه عمومی معارف منصوب گردید<ref name="مجله دانشکده" |
بیانی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه، در ۱۳۱۲ ش همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی ، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ ش به مدیریت کتابخانه عمومی معارف منصوب گردید<ref name="مجله دانشکده" />. او در این مقام به گردآوری کتابها از کتابخانه سلطنتی و کتابخانه معارف برای بنیانگذاری «[[کتابخانه ملی ایران]]» پرداخت و پس از تأسیس این کتابخانه در ۱۳۱۶ ش، ریاست آنجا را به عهده گرفت. |
||
در ۱۳۱۹ش، به مدت یک سال از طرف [[وزارت آموزش و پرورش]] (وزارت فرهنگ سابق) به ریاست فرهنگ [[اصفهان]] اعزام شد و پس از بازگشت و انجام دادن مأموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد. در ۱۳۳۵ش، ریاست [[کتابخانه سلطنتی]] را عهده‌دار شد و این سمت را همراه با استادی [[دانشگاه تهران]] و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه‌های خطی» تا پایان عمر به عهده داشت<ref name="مجله دانشکده" |
در ۱۳۱۹ش، به مدت یک سال از طرف [[وزارت آموزش و پرورش]] (وزارت فرهنگ سابق) به ریاست فرهنگ [[اصفهان]] اعزام شد و پس از بازگشت و انجام دادن مأموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد. در ۱۳۳۵ش، ریاست [[کتابخانه سلطنتی]] را عهده‌دار شد و این سمت را همراه با استادی [[دانشگاه تهران]] و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه‌های خطی» تا پایان عمر به عهده داشت<ref name="مجله دانشکده" /> |
||
او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» تأسیس کرد. وی به سبب تبحّر در شناخت خطوط و نسخه‌ها به عنوان کارشناس نسخه‌های خطی و چاپی، با کتابخانه‌های ملی، [[مجلس شورای ملی]] و [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] همکاری می‌کرد<ref>بیانی ، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی ، ص چهار</ref>. او خود خطی خوش داشت<ref>افشار، ص ۱۱۵</ref><ref>بیانی ، ج ۴</ref><ref>پیشگفتار دانش پژوه، ص ۳۵</ref> و بویژه در [[نستعلیق]] قوی و ماهر بود. او را از شاگردان [[میرزا حسین‌خان مستوفی]] معروف به کاتب‌الخاقان ذکر کرده‌اند.<ref>قلیچ‌خانی، حمیدرضا. فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر</ref> |
او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» تأسیس کرد. وی به سبب تبحّر در شناخت خطوط و نسخه‌ها به عنوان کارشناس نسخه‌های خطی و چاپی، با کتابخانه‌های ملی، [[مجلس شورای ملی]] و [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] همکاری می‌کرد<ref>بیانی ، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی ، ص چهار</ref>. او خود خطی خوش داشت<ref>افشار، ص ۱۱۵</ref><ref>بیانی ، ج ۴</ref><ref>پیشگفتار دانش پژوه، ص ۳۵</ref> و بویژه در [[نستعلیق]] قوی و ماهر بود. او را از شاگردان [[میرزا حسین‌خان مستوفی]] معروف به کاتب‌الخاقان ذکر کرده‌اند.<ref>قلیچ‌خانی، حمیدرضا. فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر</ref> |
||
کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگی‌نامه و معرفی [[خوشنویسان ایرانی|خوشنویسان ایران]] است که تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است. |
کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگی‌نامه و معرفی [[خوشنویسان ایرانی|خوشنویسان ایران]] است که تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است. |
||
بیانی از بنیانگذاران [[انجمن فرهنگی ایران و شوروی]] و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد<ref>پیام نوین، ص ۲۱</ref>. مأموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای [[آسیا]]یی، [[اروپا]]یی و [[آمریکا]] داشت. ایشان در هفدهم بهمن ۱۳۴۶ بر اثر [[سرطان]] درگذشت<ref name="مجله دانشکده" |
بیانی از بنیانگذاران [[انجمن فرهنگی ایران و شوروی]] و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد<ref>پیام نوین، ص ۲۱</ref>. مأموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای [[آسیا]]یی، [[اروپا]]یی و [[آمریکا]] داشت. ایشان در هفدهم بهمن ۱۳۴۶ بر اثر [[سرطان]] درگذشت<ref name="مجله دانشکده" />. |
||
== آثار == |
== آثار == |
||
آثار او عبارت است از:<ref>افشار، ص ۱۱۶-۱۱۷</ref> <ref name="مجله دانشکده" |
آثار او عبارت است از:<ref>افشار، ص ۱۱۶-۱۱۷</ref> <ref name="مجله دانشکده" /> |
||
* کتابشناسی کتاب‌های خطی |
* کتابشناسی کتاب‌های خطی |
||
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۰۲:۲۶
دکتر مهدی بیانی (۱۲۸۵ همدان - بهمن ۱۳۴۶)، بنیانگذار کتابخانه ملی ایران، کارشناس نسخه‌های خطی فارسی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران بوده‌است.
زندگی
مهدی بیانی در ۱۲۸۵ ش در همدان متولّد شد. پدرش، میرزا محمدخان مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادریش میرزا سلیمان بیان السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ رساله قواعد دفاتر و حساب بود [۱]. در دو سالگی او پدرش درگذشت و مادرش با او و دیگر فرزندان به تهران آمد[۲]. او در مدارس ابتدایی اقدسیّه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری خوشنویسی پرداخت و پس از اتمام دوره متوسطه در دارالفنون، دوره لیسانس علوم ادبی و فلسفی را در دانشسرای عالی (دارالمعلمین عالی سابق) به پایان برد و در ۱۳۲۴ ش به اخذ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران نایل گشت[۲][۳][۴].
بیانی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه، در ۱۳۱۲ ش همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی ، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ ش به مدیریت کتابخانه عمومی معارف منصوب گردید[۲]. او در این مقام به گردآوری کتابها از کتابخانه سلطنتی و کتابخانه معارف برای بنیانگذاری «کتابخانه ملی ایران» پرداخت و پس از تأسیس این کتابخانه در ۱۳۱۶ ش، ریاست آنجا را به عهده گرفت.
در ۱۳۱۹ش، به مدت یک سال از طرف وزارت آموزش و پرورش (وزارت فرهنگ سابق) به ریاست فرهنگ اصفهان اعزام شد و پس از بازگشت و انجام دادن مأموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد. در ۱۳۳۵ش، ریاست کتابخانه سلطنتی را عهده‌دار شد و این سمت را همراه با استادی دانشگاه تهران و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه‌های خطی» تا پایان عمر به عهده داشت[۲]
او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» تأسیس کرد. وی به سبب تبحّر در شناخت خطوط و نسخه‌ها به عنوان کارشناس نسخه‌های خطی و چاپی، با کتابخانه‌های ملی، مجلس شورای ملی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران همکاری می‌کرد[۵]. او خود خطی خوش داشت[۶][۷][۸] و بویژه در نستعلیق قوی و ماهر بود. او را از شاگردان میرزا حسین‌خان مستوفی معروف به کاتب‌الخاقان ذکر کرده‌اند.[۹] کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگی‌نامه و معرفی خوشنویسان ایران است که تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است.
بیانی از بنیانگذاران انجمن فرهنگی ایران و شوروی و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد[۱۰]. مأموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکا داشت. ایشان در هفدهم بهمن ۱۳۴۶ بر اثر سرطان درگذشت[۲].
آثار
- کتابشناسی کتاب‌های خطی
- فهرست نمایشگاه خطوط نستعلیق کتابخانه ملی
- فهرست کتابخانه سلطنتی (دیوانها)
- فهرست منشآت و مکاتیب و ترسلات و منظومه‌های فارسی
- فهرست نمایشگاه آثار ابن سینا در کتابخانه انجمن آثار ملی
- فهرست نمایشگاه آثار خواجه نصیرالدین طوسی در کتابخانه ملی
- فهرست نمونه خطوط خوش کتابخانه سلطنتی
- راهنمای گنجینه قرآن در موزه ایران باستان
- نمونه‌ای چند از خطوط خوشنویسان
- نمونه سخن فارسی
- احوال و آثار خوشنویسان، در چهار جلد
- احوال و آثار نسخ‌نویسان
- شکسته و نستعلیق‌نویسان و تعلیق‌نویسان
- احوال و آثار میرعماد
- طبع و نشر چهار رساله فارسی (رسالة فی حالة الطفولیة، روزی با جماعت صوفیان؛ عقل سرخ؛ آواز پر جبرئیل)، از شیخ شهاب الدین سهروردی
- السوانح فی‌العشق احمد غزالی
- معراجنامه منسوب به ابن سینا، به خط امام فخر رازی
- بدایع الازمان فی وقایع کرمان، افضل الدین کرمانی
- چند رباعی از حکیم عمر خیام به خط میرعماد
همچنین مقالات ادبی و هنری و تاریخی متعددی از او در مجلات داخلی و خارجی نشر یافته است[۱۲]
پانویس
- ↑ بیانی ، ج ۲، مقدمة محبوبی اردکانی ، ص ۳
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
- ↑ بیانی ، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی
- ↑ ایرانیکا ، ذیل «بیانی»
- ↑ بیانی ، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی ، ص چهار
- ↑ افشار، ص ۱۱۵
- ↑ بیانی ، ج ۴
- ↑ پیشگفتار دانش پژوه، ص ۳۵
- ↑ قلیچ‌خانی، حمیدرضا. فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر
- ↑ پیام نوین، ص ۲۱
- ↑ افشار، ص ۱۱۶-۱۱۷
- ↑ افشار، ص ۱۱۷
منابع
- ایرج افشار، «وفات دکتر مهدی بیانی»، راهنمای کتاب ، سال ۱۱، ش ۱و۲و۳ (مرداد ۱۳۴۷)
- مهدی بیانی، احوال و آثار خوشنویسان ، تهران ۱۳۶۳ ش
- پیام نوین، دوره ۹، ش ۳ (دی و بهمن و اسفند ۱۳۴۶)
- مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال ۱۵، ش ۵ و ۶ (مرداد ۱۳۴۷)
- محمد دبیرسیاقی / Encyclopaedia Iranica, s.v. "Baya ni” / by M. Dabirsiâqi
- قلیچ‌خانی٬ حمیدرضا (۲۷ خرداد ۱۳۸۹). «فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر». پایگاه اطلاع‌رسانی خوشنویسی ایران. دریافت‌شده در ۷ دی ۱۳۸۹.
 | این یک مقالهٔ خرد افراد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
