محمدقاسم ظهیرالدوله

محمدقاسم خان ظهیرالدوله، داماد فتحعلیشاه قاجار و پسر سلیمان خان قوانلو قاجار اعتضادالدوله (نظام الدوله) و پدر ملک جهان خانم معروف به مهدعلیا، مادر ناصرالدین شاه قاجار بود.

در سال ۱۲۲۷ هجری قمری، فتحعلی شاه، او را به همراه جمعی از فرماندهان و سرکردگان خود، برای سرکوب عبدالله پاشا، والی بغداد فرستاد.

همچنین در سال ۱۲۳۶ هجری قمری، هنگامی که میان دو ایل قشقایی و بختیاری نزاعی سخت درگرفته بود، فتحعلیشاه، امیرمحمدقاسم خان ظهیرالدوله را به اصلاح کار آنها مأمور نمود و متعاقب آن، وی را به فارس فرستاد.

مرگ عجیب

در حدود سال ۱۲۴۷ یا ۱۲۴۸ هجری قمری و زمانی که محمدقاسم خان ظهیرالدوله، عازم فارس بود، برای مدتی در شهرضا (قمشه)، توقف و استراحت داشت و در مدت این توقف وی شبی از شبها به می‌گساری پرداخت. در آن شب وی در عالم مستی و بیهوشی قصد داشت که برای قضای حاجت از اطاق خارج شود، اما به جای آنکه از در خروجی اطاق بیرون برود، به اشتباه از دری خارج شد که در حیاط باز می‌شد و بسیار مرتفع بود. بدین ترتیب وی از بالا به پایین پرتاب شد و در دم جان سپرد. وی را در مزار شاهرضای قمشه به خاک سپردند.

یادگارها

مسجد و مدرسه مادرشاه، که مسجد و مدرسه ای در سمت جنوب غربی تهران قدیم، واقع در آخر خیابان باب همایون می باشند، توسط امیرقاسم خان قوانلو قاجار، بنا شده بوده‌است. آب انبار قاسم خان، واقع در بین راه تهران و شهرری، از دیگر بناهای ساخته شده توسط میرزا قاسم خان می باشد.

منبع

• بامداد، مهدی (۱۳۴۷)، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری(جلد ۳)، تهران: زوار