زبان‌شناسی رایانشی

زبان‌شناسی رایانه‌ای یا زبان‌شناسی محاسباتی (Computational linguistics) حوزه‌ای میان‌رشته‌ای است که سعی دارد با بهره‌گیری از روش‌های آماری و مبتنی بر قاعده(rule-based)، از منظر محاسباتی به مدل‌سازی زبان طبیعی بپردازد. به طور کلی، زبان‌شناسی محاسباتی از همکاری دانشمندان و کارشناسان رشته‌های زبان‌شناسی، علوم رایانه‌ای، هوش مصنوعی، ریاضی، منطق، علوم شناختی، روان‌شناسی شناختی، روان-زبان‌شناسی، مردم‌شناسی، عصب‌شناسی و برخی دیگران رشته‌ها استفاده می‌کند.

موارد کاربرد

در مورد استفاده از آن از جمله می‌توان به کاربردهای زیر اشاره کرد:

فرایافت concept و تجزیه زبانهای برنامه نویسی

نوآم چامسکی توانست تشابه زبانهای طبیعی و زبانهای برنامه نویسی را به اثبات برساند. یعنی یک زبان رایانه‌ای مانند زبانهای طبیعی دارای یک دستور زبان و یک فرهنگ می‌باشد. تفسیر یک متن از تجزیهٔ واژه‌ها lexicon آغاز سپس با تجزیه نحو syntax و در آخر با تجزیه مفهوم semantic آن پایان میابد.

ترجمه ماشینی

مقالهٔ اصلی: ترجمه ماشینی (خودکار)

این شاخه از زبان‌شناسی رایانه‌ای زمان درازی کم اهمیت جلوه می‌کرد. اما امروزه یکی از موارد مورد علاقه پژوهشگران این رشته می‌باشد. پس از مرحلهٔ تجزیه واژه‌ها و نحو میباید تجزیهٔ مفهوم و سپس پرگماتیک را نیز افزود. در واقع این دو سعی در شناخت مفهوم خاص یک واژه در مکانی که ظاهر می‌شود را دارد.

پرسش و پاسخ با زبانهای طبیعی

این ایده مدتی به‌عنوان پاسخی قانع کننده به مسئله ارتباط انسان و ماشین تلقی می‌شد. این دید در واقع جنبهٔ وسیعتری از دستور زایشی چامسکی است.

صرف محاسباتی

مقالهٔ اصلی: صرف محاسباتی

به مطالعات مربوط به ساختارهای درونی کلمات صرف گفته می‌شود. اغلب دست‌آوردها و نتائج تحقیقات در صرف محاسباتی در سایه تلاشهای علمی انسان به منظور ایجاد و ساخت سیستم‌های پردازش زبان‌های طبیعی انسانی فراهم آمده است.

منابع

• Crystal D., The Cambridge Encyclopedia of Language, 2nd edition, Cambridge University Press, 1996. ISBN 0-521-55967-7
• Manning, C. D., and Schutze, H., Foundations of Statistical Natural Language Processing, 5th edition, The MIT Press, 2002. ISBN 0-262-13360-1
• Linguistique informatique, Wikipedia
• O'Grady, W., Dobrovolsky, M., and aronoff, M., Contemporary Linguistics, An Introduction, 2nd edition, St. Martin' Press, Inc., 1993. ISBN 0-312-06780-1

پیوندهای بیرونی

• منظور از زبان‌شناسی محاسباتی چیست؟ (انگلیسی)
• انجمن زبان‌شناسی محاسباتی (انگلیسی)
• مرکز مطالعات زبان‌ها و اطلاعات، موسسه تحقیقات عالی پیرامون برخوردهای انسان‌ها با علوم و فن‌آوری، دانشگاه استانفورد (انگلیسی)