بمب تزار

آاِن ۶۰۲ (AN602)
نوع	سلاح گرماهسته‌ای
خاستگاه	اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
تاریخچه تولید
طراح	یوری بریسوویچ خاریتون، آندره ساخاروف، ویکتور آدامسکی، یوری بابایف، یوری اسمیرنوف و یوری تروتنو
تعداد ساخته‌شده	۱ (به علاوه یک ماکت بمب)
ویژگی‌ها
وزن	۲۷۰۰۰ کیلوگرم

بمب تزار (به روسی: Царь-бомба) نام مستعار بمب هیدروژنی AN602 و قوی‌ترین بمب اتمی آزمایش شده تاکنون است. این سلاح به نام‌های Kuz`kina Mat`(به روسی: Кузькина мать، مادر کوزکا) نیز شناخته شده‌است.

این بمب توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی طراحی شده و میزان بازدهی آن را حدود ۱۰۰ مگاتن تی‌ان‌تی پیش‌بینی کردند؛ ولی عملکرد واقعی بمب در آزمایش حدود ۵۰ مگاتن، به منظور کاهش ذرات رادیوکتیو بود. این عملکرد یکی از موفق‌ترین تلاش‌ها برای کاهش ذرات رادیواکتیو بود و این بمب پاک‌ترین بمب هسته‌ای از نظر ذرات خطرناک رادیواکتیو می‌باشد که تاکنون ساخته شده‌است. تنها یک بمب از این نوع ساخته و در تاریخ ۳۰ اکتبر سال ۱۹۶۱ در مجمع‌الجزایر نوایا زملیا آزمایش شد.امواج حاصل از انفجار آن سه بار دور زمین را طی کرد! و در فنلاند شیشه خانه‌ها را شکست. موجودات زنده تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری محل انفجار تبدیل به بخار شدند و نابود گردیدند. وزن بمب برابر با ۲۷ تن، طول گودال ایجاد شده حدود سه کیلومتر، قدرت تخریب مؤثر ۵۰۰ کیلومتر (تخریب ۱۰۰ درصد) و ارتفاع قارچ ایجاد شده از انفجار ۶۸ کیلومتر. این بمب به وسیله یک فروند بمب افکن توپولوف ۹۵ پرتاب شده، برای اینکه بمب افکن بتواند از محل دور شود چتر ۸۰۰ کیلوگرمی به بمب وصل شد و در فاصله ۳۵۰۰ متری از زمین منفجر شد. تا قبل از فروپاشی شوروی کسی قدرت واقعی این بمب را نمی‌دانست که پس از فروپاشی دولت روسیه قدرت آن را معادل ۵۸ مگاتن TNT اعلام کرد. روسها این بمب را در سال ۱۹۶۱ برای اثبات قدرت و فناوری برتر خود به حریف آمریکایی ساختند و پروژه ساخت آن از ژوئیه همان سال با درخواست شخص نیکیتا خروشچف آغاز شد. ابتدا قرار بود بمب ۱۰۰ مگاتن قدرت انفجاری داشته باشد که به علت هزینه زیاد و ترس از انتشار پرتوهای رادیواکتیو آن را به نصف یعنی 50 مگاتن تقلیل دادند. در ساعت ۱۱:۳۲ دقیقه صبح هواپیما بمب را پرتاب کرد. بمبی که ۲۷ تن وزن، ۸ متر طول و ۲ متر قطر داشت! یک چتر ۸۰۰ کیلوگرمی هم به بمب وصل شده بود تا باعث کند شدن سرعت سقوط بمب به هدف شود که به هواپیما فرصت کافی برای فرار از منطقه را می‌داد. اما قدرت انفجار بقدری زیاد بود که خدمه پرواز الزاماً از عینک مخصوص برای جلوگیری از کور شدن استفاده کردند!

بمب از ارتفاع ۱۰۵۰۰ متر رها و در ارتفاع ۳۵۰۰ متری منفجر شد. بعد از انفجار قارچی اتمی تشکیل شد که ۶۴ کیلومتر ارتفاع و ۴۰ کیلومتر عرض داشت و تا ۱۰۰۰ کیلومتری با چشم غیر مسلح قابل مشاهده بود!

بعداز این آزمایش می‌توان گفت مقامات غربی را ترس فرا گرفت و این اقدام شوروی با واکنشهای مختلف از سوی دولت‌های غربی روبرو شد. کارشناسان آمریکایی قدرت انفجار را ۵۷ مگاتن تخمین زده بودند که بعدها در سال ۱۹۹۱ توسط روسیه اعلام شد که قدرت بمب ۵۰ مگاتن بوده‌است.

نمونه‌های باقی‌مانده از روکش بمب در موزه تسلیحات هسته‌ای روسیه، ساروف (آرزاماس-۱۶)، و موزه تسلیحات هسته‌ای و مؤسسه تحقیقات فنی فیزیک روسیه، سنژینسک (چلیابینسک-۷۰)، نگهداری می‌شود.

این بمب پنج مرحله دارد مرحله اول یک نور پر قدرتی تولید می‌کند که باعث کور شدن به مدت پنج ساعت می‌شود، مرحله دوم، تمامی اجسام را در فاصله ۵۰ کیلومتری انفجار , خیلی سریع می‌سوزاند در عرض یک لحظه همه چیز آتش می‌گیرد و می‌سوزد. مرحله سوم، یک موج انفجاری ضعیف که شیشه‌ها را می‌شکند مرحله چهارم، یک موجی تولید می‌کند که تمامی ارتباطات را مختل می‌کند. مرحله پنجم، یک موج خیلی قدرتمند یک طوفان آتشین و قدرتمند که همه چیز را در فاصله ۱۰۰ کیلومتری تخریب می‌کند، مرحله ششم وقتی که انفجار تمام می‌شود تا فاصله ۱۵۰ کیلومتری وقتی که انفجار قارچی شکل می‌شود. در مرحله آخر تمامی اکسیژن محیط را به داخل خود می‌کشد و تشکیل یک ابر قارچی را می‌دهد و به سمت بالا می‌رود، عده ای که زنده مانده‌اند از نبود اکسیژن جان خود را از دست می‌دهند پس از اینها بمب قارچی شکل به آسمان می‌رود و تشکیل ابرهایی رادیو اکتیوی را می‌دهد که باعث یک باران سیاه می‌شود که سمی است و باعث مرگ عدهٔ زیادی میگردد.