رابعه عدویه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rahadsarami (بحث | مشارکت‌ها)
افزودن بخش از نگاه دیگران
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
یک جملهٔ بی‌معنی حذف شد.
خط ۱۲: خط ۱۲:
'''رابعه عَدَویّه''' لقب گرفته به ''تاجُ الرجال'' با کنیهٔ '''امُ الخیر''' (۷۱۳ میلادی برابر ۹۵–۹۴ قمری- ۸۰۱ میلادی برابر ۱۸۵–۱۸۴ قمری) بانوی صوفی و شاعر عربی در [[سده ۲ (قمری)|سدهٔ دوم هجری]] بود. آن گونه که وی از خدادوستی سروده‌است برمی‌آید که از شوق به خدا و آگاهی بر دریافتن زیبایی ازلی اوست نه از ترس عذاب یا طمع در ثواب او.<ref>{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی = بعلبکی| نام = منیر | پیوند نویسنده = منیر بعلبکی | مقاله = Rabi'ah al-'Adawiyyah |دانشنامه = [[دانشنامه المورد]] | جلد= ۸ | سال =۱۹۸۰ | ناشر = [[دارالعلم للملایین]] | مکان = [[بیروت]] | صفحه = ۱۱۴| زبان = عربی}}</ref>
'''رابعه عَدَویّه''' لقب گرفته به ''تاجُ الرجال'' با کنیهٔ '''امُ الخیر''' (۷۱۳ میلادی برابر ۹۵–۹۴ قمری- ۸۰۱ میلادی برابر ۱۸۵–۱۸۴ قمری) بانوی صوفی و شاعر عربی در [[سده ۲ (قمری)|سدهٔ دوم هجری]] بود. آن گونه که وی از خدادوستی سروده‌است برمی‌آید که از شوق به خدا و آگاهی بر دریافتن زیبایی ازلی اوست نه از ترس عذاب یا طمع در ثواب او.<ref>{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی = بعلبکی| نام = منیر | پیوند نویسنده = منیر بعلبکی | مقاله = Rabi'ah al-'Adawiyyah |دانشنامه = [[دانشنامه المورد]] | جلد= ۸ | سال =۱۹۸۰ | ناشر = [[دارالعلم للملایین]] | مکان = [[بیروت]] | صفحه = ۱۱۴| زبان = عربی}}</ref>


او دختر «اسماعیل عدوی قیسی» بود.و با گاراژ رابطه صمیمی داشت نام او را از این جهت رابعه گذاشتند که فرزند چهارم خانواده بود.<ref>[http://www.mibosearch.com/word.aspx?wName=رابعه+عدويه رابعه عدویه در میبو جستجو]{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> رابعه یکی از کسانی است که [[عطار نیشابوری|فریدالدین عطار]] در کتاب [[تذکرة الاولیا|تذکره الاولیایش]] از او یاد کرده‌است. رابعه صوفی ای بود ربودهٔ جذبات الهیه و در طریقت جذبه اش بر سلوک غلبه داشت. او طبع شاعری هم داشته و اشعاری در عشق به خدا سروده‌است.
او دختر «اسماعیل عدوی قیسی» بود. نام او را از این جهت رابعه گذاشتند که فرزند چهارم خانواده بود.<ref>[http://www.mibosearch.com/word.aspx?wName=رابعه+عدويه رابعه عدویه در میبو جستجو]{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> رابعه یکی از کسانی است که [[عطار نیشابوری|فریدالدین عطار]] در کتاب [[تذکرة الاولیا|تذکره الاولیایش]] از او یاد کرده‌است. رابعه صوفی ای بود ربودهٔ جذبات الهیه و در طریقت جذبه اش بر سلوک غلبه داشت. او طبع شاعری هم داشته و اشعاری در عشق به خدا سروده‌است.


وی با صوفیانی چون [[حسن بصری]]، [[ابراهیم ادهم]]، [[سفیان ثوری]] و [[مالک دینار]] هم‌دوره دانسته‌اند.
وی با صوفیانی چون [[حسن بصری]]، [[ابراهیم ادهم]]، [[سفیان ثوری]] و [[مالک دینار]] هم‌دوره دانسته‌اند.

نسخهٔ ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۱:۴۶

رابعة العدویة القیسیة
زادهٔ۱۰۰ قمری
بصره، عراق.
درگذشت۱۸۰ قمری
احتمالاً بصره
پیشهشاعر و صوفی

رابعه عَدَویّه لقب گرفته به تاجُ الرجال با کنیهٔ امُ الخیر (۷۱۳ میلادی برابر ۹۵–۹۴ قمری- ۸۰۱ میلادی برابر ۱۸۵–۱۸۴ قمری) بانوی صوفی و شاعر عربی در سدهٔ دوم هجری بود. آن گونه که وی از خدادوستی سروده‌است برمی‌آید که از شوق به خدا و آگاهی بر دریافتن زیبایی ازلی اوست نه از ترس عذاب یا طمع در ثواب او.[۱]

او دختر «اسماعیل عدوی قیسی» بود. نام او را از این جهت رابعه گذاشتند که فرزند چهارم خانواده بود.[۲] رابعه یکی از کسانی است که فریدالدین عطار در کتاب تذکره الاولیایش از او یاد کرده‌است. رابعه صوفی ای بود ربودهٔ جذبات الهیه و در طریقت جذبه اش بر سلوک غلبه داشت. او طبع شاعری هم داشته و اشعاری در عشق به خدا سروده‌است.

وی با صوفیانی چون حسن بصری، ابراهیم ادهم، سفیان ثوری و مالک دینار هم‌دوره دانسته‌اند.

هم‌دوره بودن و شاید دیدار رابعهٔ عدویه با حسن بصری قابل تردید است، زیرا حسن بصری در سال ۱۱۰ هجری فوت نموده‌است. احتمالاً با حسن بصری دیگری هم‌دوره بوده‌است.[۳]

محل دفن او را به اشتباه در رأس طور زیت در قریهٔ طور در شرق بیت‌المقدس دانسته‌اند که محل دفن رابعه شامیه است. رابعهٔ عدویه احتمالاً در بصره مدفون است.[۴]

در نگاه دیگران

عطار نیشابوری: «آن مخدره‌ی خدر خاص، آن مستوره‌ی ستر اخلاص، آن سوخته‌ی عشق و اشتیاق، آن شیفته‌ی قرب و احتراق، آن نایب مریم صفیه، آن مقبول رجال، رابعه‌ی عدویّه – رحمها الله تعالی – اگر کسی گوید که ذکر او در صف رجال چرا کردی؟ گوییم خواجه‌ی انبیا- علیه الصلوة والسلام – می‌فرماید که «ان الله لا ینظر الی صورکم»، کار به صورت نیست به نیّت نکوست... چون زن در راه خدای – تعالی – مرد باشد او را زن نتوان گفت.» [۵]

قدمعلی سرامی: «پیش از رابعه، کسی از حب و محبت الهی سخن نگفته بود. درواقع او نخستین عارفی است که این مضمون را به معنای حقیقی و تام و تمام کلمه و نه صرفاً به لحاظ تعبیر لفظی آن مفهوم که کاربردی زبانی و ظاهری است، در تصوف و عرفان اسلامی وارد کرد و به علاوه به قولی «جسارت ورزیده، میان مفهوم حب و مفهوم خلّت (صمیمیت و یکرنگی) که هرکه بدان درجت در دوستی حق رسید طاعت از وی برخیزد و حکم تکلیف از او ساقط می‌گردد، وفق داد و بدین‌گونه غوغایی برانگیخت و گشاینده راه دور و دراز و پرخطری شد که حسین‌بن منصور حلاج با پیمودنش بر سر دار رفت.» [۶]


سخنانی از رابعه عدویه

رابعه گفت: یا بنی آدم! از دیده به حق منزلی نیست و از زبان‌ها بدو راه نیست؛ و سمع، شاهراه زحمت گویندگان است و دست و پای، سکان حیرتند و کار با دل افتاده‌است. بکوشید تا دلی بیدار به دست آرید که چون دل بیدار شد او را به یار حاجت نیست. یعنی دل بیدار آن است که در حق گم شده‌است و هرکه گم شد با یار چه کند؟ الفناء فی الله اینجا بود.[۷]

گفتند: بنده کی راضی شود؟ گفت: آنگاه که از محنت شاکر شود، چنان‌که از نعمت.[۷]

گفتند: حضرت عزّت را دوست داری؟ گفت: دارم. گفتند: شیطان را دشمن داری؟ گفت: از دوستی رحمن با عداوت شیطان نمی‌پردازم.[۷]

گفت: ثمره معرفت، روی به خدای - عزّ و جل - آوردن است.[۷]

سفیان از رابعه پرسید: بهترین چیزی که بنده به آن به خدای تعالی تقرّب جوید کدام است؟ گفت: آنکه بداند که بنده از دنیا و آخرت غیر وی را دوست نمی‌دارد.[۸]

گوید: اگر همه دنیا از آنِ مردی بود، آن مرد به آن غنی نبود. گفتند چگونه است؟ گفت: زیرا دنیا فنا پذیرد.[۹]

بخش نخستین کتاب زنان صوفی تألیف جواد نوربخش به رابعه عدویه اختصاص یافته‌است.[۱۰]

منابع

  1. بعلبکی، منیر (۱۹۸۰). «Rabi'ah al-'Adawiyyah». دانشنامه المورد (به عربی). ج. ۸. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۱۱۴.
  2. رابعه عدویه در میبو جستجو[پیوند مرده]
  3. زنان صوفی، جواد نوربخش، لندن ۱۳۶۳
  4. زنان صوفی، جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، تهران ۱۳۷۹، ص ۳۲
  5. رابعه در گذار از پل مجاز. [مجله علمی-پژوهشی ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی بهار 1389 شماره 18]
  6. باز هم اندر خم یک کوچه‌ایم، قدمعلی سرامی، انتشارات ترفند، تهران ۱۳۹۹، ص ۱۷۳
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ تذکرة الالیا، عطار نیشابوری
  8. نفحات الانس، جامی
  9. طبقات الاولیاء، عبدالرؤف مناوی
  10. زنان صوفی، جواد نوربخش، لندن ۱۳۶۳، تهران ۱۳۷۳ و ۱۳۷۹