کابل

برای دیگر کاربردها، کابل (ابهام‌زدایی) را ببینید.

کابل
کلان‌شهر و شهرداری
از بالا راستگرد: کوه های پغمان، باغ بابر، دریای کابل، چهار راهی عبدالحق و منطقه مسکونی مکروریان.
شعار(ها):  شهر ما، خانه ما است. هر افغان، یک روز، یک نهال;
کابل روی نقشه افغانستان کابل کابل (آسیا)
مختصات: ۳۴°۳۲′ شمالی ۶۹°۱۰′ شرقی
کشور	افغانستان
ولایت	ولایت کابل
ولسوالی	ولسوالی کابل
تعداد ناحیه‌ها	۲۲
انتخاب به عنوان پایتخت	۱۷۷۶
مدیریت
• نوع	شهرداری
• شهردار	محمدداوود سلطان‌زوی
مساحت
• کل	۲۷۵ کیلومتر مربع (۱۰۶ مایل مربع)
• خشکی	۲۷۵ کیلومتر مربع (۱۰۶ مایل مربع)
• آب	۰ کیلومتر مربع (۰ مایل مربع)
بلندی	۱۷۹۱ متر (۵۸۷۶ پا)
جمعیت  (۲۰۲۰)
• کل	۴٬۴۳۴٬۴۵۰
نام اهلیت(ها)	کابلی
منطقه زمانی	یوتی‌سی ۴:۳۰+ (وقت استاندارد افغانستان)
کد پستی	100X, 101X, 105X, 106X
پیش‌شماره(های) تلفن	+۹۳
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۷)	۰.٥٧٥ متوسط
وبگاه	km.gov.af

کابُل، پایتخت افغانستان.....برابر برآورد سال ۲۰۲۰ با آمار جمعیتی درخورد ۴٬۲۰۰٬۰۰۰ تن و پهناوری درخورد ۱٬۰۲۳ کیلومتر مربع است که در ولایت کابل جای دارد. مرکز این شهر، پدیدار از بافت کهنه آن می‌باشد که بخشهای پل خشتی، خوابگاه، کاه فروشی، مرادخانی، ده افغانان، چنداول، شوربازار، سراجی و باغ علیمردان را در بر می‌گیرد. کابل همراه با دیگر بخشها (ولسوالی‌ها)، جمعیتی افزون بر ۴٬۳۷۲٬۹۷۷ میلیون تن و پهناوری در خورد ۴۲۵ کیلومتر مربع دارد و در آن از همهٔ تیره های نژاده و اصلی افغانستان زندگی می‌کنند. برپایه آمار افزایش شهرنشینی نشان از مهاجرت و کوچروی گسترده از دیگر جاهای افغانستان به این شهر دارد. بر این بنیان کابل نود و چهارمین کلان‌شهر جهان و در ردهٔ پنجمین شهر جهان از نگر شتاب افزایش جمعیت جای دارد.

کابل مرکز و پایگاه سازمانی و سیاسی افغانستان می‌باشد و در ۱٬۷۹۱ متری بالای سطح دریا در دره‌ای دراز و باریک میان کوه‌های هندوکش را شکافته و در درازای دریای کابل گسترش یافته است. این شهر همراه با قندهار، هرات و مزار شریف توسط بزرگراه‌های حلقوی و چمبری که در سرتاسر کشور گسترده شده بهم دیگر پیوسته شده‌است. کابل همچنین رهگذر اصلی و بنیادی شاهراه جلال‌آباد که به سوی پیشاور پاکستان می‌رود می‌باشد.

فرآورده های بنیادی کابل از شمارمیوهٔ تازه و خشک، قالیچهٔ افغانی، چرم و فرآورده های پوست گوسفند، لباس‌ها و جامه ها و ابزار بومی و نسخه‌های بومی باستانی می‌باشد. جنگ‌های ۱۹۷۸–۲۰۰۱ این صنعت را برچیده کرد و به اقتصاد آسیب بسیاری زده شد.

شهر کابل دیرینگی ۳٬۵۰۰ ساله دارد؛ پادشاهان بسیاری سال‌ها روی شهر از بهر جایگاه استراتژیکی آن که در درازنای مسیرهای جنوب و مرکز آسیا جای گرفته جنگ می‌کردند. کابل در طول تاریخ توسط امپراتوری‌های بزرگ زمان خودش فرمانروایی می‌شده‌است. درخورد ۵ سده پیش از میلاد مسیح توسط هخامنشیان و پسانترها توسط سلوکیان، پادشاهی موریا، کوشانیان، فرمانروایی مغولان، صفویه، غزنویان و غوریان اداره و کنترل می‌شده‌است. از سال ۱۵۰۴ تا ۱۵۲۶ میلادی، کابل به عنوان مرکز رسمی و ترادادی بابر، سازندهٔ امپراتوری مغولان هندوستان بود. پس از آن تا سال ۱۷۳۸م زیر سلطنت دهلی بود، که نادر شاه و نیروهای افشاریان به گورکانیان حمله کردند. پس از مرگ نادرشاه در ۱۷۴۷، شهر به دست احمد شاه درانی افتاد که بسیار سریع آن را در کشور تازه تأسیس افغانستان اضافه کرد. در ۱۷۷۶، تیمورشاه درانی کابل را پایتخت افغانستان گردانید.

از سال ۱۹۸۰، با آغاز جنگ بر زیان اتحاد جماهیر شوروی از سوی مجاهدین، شهر به دست گروه‌های پیکارجوی گوناگونی افتاد. در میان سال‌های ۱۹۹۲–۱۹۹۶ که جنگ درونی میان گروه‌های پیکارجوی هماورد و ستیزنده یکدیگر درگرفت و به فرمانروایی چهار سالهٔ طالبانفرجامید؛ هزاران تن از شهروندان کابل و توده مردم کشته شدند و بانی وارد آمدن آسیبهای بنیادین به زیر ساختهای کابل و کوچروی گستردهٔ مردم از کابل و دیگر جاهای افغانستان به کشورهای همسایه شد. پس از سرنگونی طالبان در نوامبر ۲۰۰۱، پس از تازش نیروهای ارتشی و سپاهی آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) به افغانستان، حکومت آنزمان با همکاری دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی کنشهای خود را ازبرای بازسازی زیرساخت‌های از دست‌رفتهٔ کابل آغاز کرده‌است؛ اگرچه تازشهای خودکش گونه طالبان و دیگر شبه‌نظامیان روند بازسازی کابل و افغانستان را کند کرده‌است و شهر کابل هر از چندگاهی گواه تازشهای خودکوش وار و انتحاری با انگیزه تازش به حکومت که جان شماری از شهروندان بی‌گناه را می‌گیرد، است. شهر در روزگار کنونی دارد برنامه توسعه‌سازی و آبادانی تازه خود را دنبال میکند..

نام

کابل یکی از کهنترین و دیرینه ترین شهرهای دنیاست. در کتاب سپنتای ویدا به نام «کبه» (Kabha) و در پارچه‌های اوستا از آن به نام «کوب‌ها» (Kobaha) یاد می‌شود. نویسندگان کلاسیک یونانی آن را «کوفن» (Kophen) یا «کوفس» (Kophfs) و «کووا» نوشته کرده و همچنان مردم پارس و ارستو این شهر را «خوسپس» (Khoaspes) خواندهاند.

کابل از دیدگاه کتاب یا نبیگ مهاباراتا هندوان، بهشت و جایگاه اندیشه برای خداوندان خوبی بوده و آن را در سانسکریت به نام اردهستانه یا پرستشگاه مقدس و سپنتا یاد کرده‌اند.

معنای نام کابل ناشناخته است، اما واژه‌نامه مختصر نامهای جایگاه های جهانی آکسفورد ابراز می‌کند که بی گمان پیش از پیدایش اسلام زمانی که کابل پایگاه مهمی در راه هند و جهان یونان بود، باشیدن داشته‌است. در سدهٔ هفتم میلادی، یک پژوهشگر چینی به نام شونگ چونگ، در نبشته‌های خویش نامور به هیوان تَسِنگ این شهر را «کاوفو» (Kaofu) می‌نویسد. وی چنین برداشت می‌کند که براستی این شهر زیبا شناخته شده به دریای کاوفو می‌باشد که از دل آن می‌گذرد، وی می‌افزاید که آریاییان کهن از دیدگاه دینی اهمیت و ارجی ویژه به این شهر داده و آن را «کوب‌ها اردهستانه» (Kobaha Urddhastana) یا سرزمین بلندپایه گفته‌اند. این بوم و برزن به کابلستان نیز نامور بود. الکساندر کونینگام (متوفی ۱۸۹۳) در سده نوزدهم افزود "Kaofu" که توسط چینی‌ها ثبت شده‌است شاید نام "یکی از پنج تیره یوچی یا تخاری" بوده‌است. وی افزود که این تیره نام خود را به این شهر پس از دست اندازی بر آن در سده ۲ پیش از میلاد، دادند. پیرو دائرةالمعارف دنیای مدرن آکسفورد، این «شاید که یک فرضیه و نگریه به نظر می‌رسد» همچنان که مورخ افغان میر غلام محمد غبار (۱۸۹۸–۱۹۷۸) نوشت که در اوستا (کتاب سپنتای زرتشتی)، کابل به نام Vaekereta (وائیکریتا) شناخته می‌شد، در زمانیکه که یونانیان از دوران باستان از آن به فرنام Ortospana (ارتپسانه) به معنای «مرتفع» و بلندپایه یاد شده‌است، که با واژه سانسکریت Urddhastana (اردهستانه) همخوانی دارد که در باره کابل گفته می‌شد. بطلمیوس جغرافی‌دان یونانی (متوفی ۱۷۰ م) کابل را کابورا ثبت کرد.

برابر یک افسانه، می‌توان دریاچه ای در کابل پیدا کرد، که در میانه آن می‌توان آبخست یا "جزیره خوشبختی" را یافت، جایی که خانواده ای شاد از موسیقی دانان زندگی می‌کردند. پیرو همین افسانه، این آبخست با دستور یک پادشاه از روش ساختن (پل "pul") ساخته شده از (کاه "kah") می‌تواند درخور دسترسی باشد. نام کابل بدین سان در پی آمیختن این دو واژه (کاه پل "Kahpul") پدیدار شد. پیرو دائرةالمعارف نامهای جایگاهها جهانی آکسفورد، "این پیشنهاد که این نام از ریشه عربی "قبال" گرفته شده بسیار به دور است چون عربان هرگز پیش از اسلام پیوندی با کابل نداشته اند".

این که نام کابل برای نخستین بار چوقت خوانده شد پیدا نیست. با این روی، دانش انبار مدرن آکسفورد می‌نویسد که این نام «در پی ویرانی کاپیسا و دیگر شهرهای جاگیر در افغانستان کنونی بدست چنگیز خان (درخورد ۱۱۶۲ تا ۱۲۲۷) در سده سیزدهم» برجسته شد.

تاریخ

دیرینگی

نگارهٔ ۶: جغرافیای ریگ‌ودا، با نام 'هفت رود'، که درهٔ رود کابل را که در نقشه بنام 'کوبها' (Kubha) دیده می‌شود، در برمی‌گیرد.

درهٔ کابل دیرینگی ۵٬۰۰۰ ساله دارد. واژهٔ «کابها» (به انگلیسی: Kubhā) در خورد ۵٬۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در ریگ‌ودا و اوستا یاد شده‌است که از دریای کابل یاد کرده‌است. ریگ‌ودا این شهر را به فرنام شهری آرمانی ستایش می‌کند و می‌نویسد فرتور و نمایی از بهشت در کوه‌های آن پدیدار شده‌است. نگریه‌های دیگری ابراز می‌کنند که این شهر در میان ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح پدیدار شده‌است. جایی که کابل جاگیر شده‌است، پیش از آن که توسط شاهنشاهی پارس‌ها، هخامنشیان گشوده شود بخشی از امپراتوری مادها بوده‌است. بنمایه ای به نام "کابورا" باشیدن دارد که به‌ میانجی فرمانروایان شاهنشاهی هخامنشی (داریوش بزرگ، داریوش دوم و داریوش سوم) گردآوری شده، که پسانترها پایه‌ای برای کاربرد نام کابورا (Κάβουρα) بدست بطلمیوس شد. آنجا پایگاه مزدیسنا بود که پسانترها با آیین بودا و آیین هندو همراه شد.

نقشه گستردگی شاهنشاهی کوشانی‌ها

اسکندر مقدونی این شهر را پس از چیرگی بر امپراتوری هخامنشیان در ۳۳۰ پیش از میلاد گشوده کرد. پس از مرگ اسکندر، این سامان پیش از اینکه به دست شاهنشاهی مائوریا بیفتد، بخشی از امپراتوری سلوکیان شمرده می‌شد.

در روزگار مؤریا، بازرگانی به چرایی وزن‌ها و ترازها و سنجه های برابر رونق گرفت.بنیادها و ابزارهای آبیاری برای کاربردهای همگانی که به افزایش برداشت فرآورده های کشاورزی فرجامید گسترش و توسعه یافت. مردم به عنوان صنعتگر، ، آهنگر، جواهرساز و درودگری پیشه وری داشتند.

اسکندر این‌ها را از آریاییها گرفت و زیستگاهی از آن خودش پدیدار نمود، ولی سلوکوس نیکاتور آنها را به ساندروکوتوس (چاندراگوپتا) در اگره ها و شروط زناشویی گوناگون-نژادی و ۵۰۰ فیل سپرد.

— استرابون، ۶۴ پ. م–۲۴ ب. م

در دومین سده پیش از میلاد دولت یونانی بلخ کابل را از ماوریان گرفته به‌ زیر فرمان خویش درآورد. پس از آن زیردستان آن‌ها امپراتوری هندویونانی شهر را در میانه سدهٔ دوم پیش از میلاد به دست خود گرفتند. باختری‌ها شهر پاروپامیز را نزدیک کابل بنیاد کردند، ولی در سدهٔ یکم پیش از میلاد این شهر به ماوریان افتاد. سیتی‌ها (سکاها) در میانه دههٔ یکم پیش از میلاد هندویونانی‌ها را از شهر بیرون انداختند ولی ۱۰۰ سال پسانتر با روی کار آمدن شاهنشاهی کوشان شهر را از دست دادند.

مطابق به تاریخ‌نویسان، نام سانسکریتی کابل کمبوجه می‌باشد. این نام در نوشته‌هایی باستانی در کوفس و کوفن یادآوری شده‌است. در سدهٔ هفتم پس از میلاد ژوانزونگ این نام را به عنوان کافو (به انگلیسی: Kaofu) بررسی کرده بود و آگهی کرد که این از بهر پاژنام یکی از چهار تیره و زنتوی یوئه‌ژی است که آن‌ها در آغاز کار مسیحیت در درازای کوه‌های هندوکش به سوی درهٔ کابل کوچروی کرده بودند. این شهر توسط شاهنشاه کوشان، کوجولا کادفیزس در سال ۴۵ میلادی فتح شد و جزو مایملاک امپراتوری کوشان تا اواخر سدهٔ سومین پس از میلاد محسوب می‌گردید.

نقاشی دیوارهای مستحم بالا حصار کابل

در پیرامون سال‌های ۲۳۰ پس از میلاد، کوشانی‌ها توسط شاهنشاهی ساسانی شکست خوردند و به همراه با هم هم پیمان ساسانی نامدار به هندو-ساسانیان دگردیسه شدند. در روزگار ساسانیان، شهر با نام «کاپول» در دبیره و [خط پهلوی]] نامیده می‌شد. در ۴۲۰ میلادی هندو-ساسانیان بدست زنتوی خیانیان که با نام «کیدارایتز» نیز شناخته می‌شدند، به بیرون رانده شدند که پس از آن در ۴۶۰ با هیاطله دگردیسه شدند. آنجا به بخشی از بازماندهٔ پادشاهی آشینا از کاپیسا که با نام کابل‌شاهیان نیز شناخته می‌شود، دگردیسه شد. برابر با تاریخ الهند نوشته ابوریحان بیرونی، کابل توسط شاهزادگانی که از تبار ترک‌های آشینا بودند گردانده می‌شد ک البته برخی نیز براین باورند ک خاندان آشینا خود تباری ایرانی داشتند که برای ۶۰ دودمان ادامه پیدا کرد.

آنان و هندوها دیوار بزرگ دفاعی و پدافندی را در پیرامون شهر به انگیزه پاسداری از تازندگان آینده ساختند. این دیوار تا به امروز بازمانده و همچنین به عنوان یک کار تاریخی شناخته می‌شود.

پیش از اسلام

مقالهٔ اصلی: دولت یونان و باختر

پادشاهی هیاطله در ۵۶۵ پس از میلاد

تاریخ‌نویسان روزگار سکندر، کابل را به نام «ارتوسپانه» (Artospana) که همان «اردهستانه» (Urddhastana) سانسکریت است در تاریخ یونانی نوشته نموده که پسان‌ها (بعدها) در سدهٔ دوم میلادی این شهر را به نام «کابورا» (Kabura) یا دل پاراپامیزاد نوشتهاند. در روزگار شاهنشاهی کوشان بزرگ هنوز هم کابل به نام کاوفو شناخته می‌شده، که آهسته آهسته به کابورا دگر گردید تا آن زمان که کابل شاهان از آن به نام کابلستان یاد کردند. کابلستان برای چندین سده پیش و پس از روزگار مسیح، از بامیان و قندهار در باختر تا کوتل بولان و سراسر نیمروز یا جنوب را در بر می‌گرفت، که این پهنه ی گسترده به ده سامان بخش بوده و شهرهای کابل، غزنی، بامیان، ننگرهار، سوات، پیشاور، اپوکین، بنو و بولر در بر می‌گرفته‌است.

از تاریخ یونان چنین برداشت می‌شود که ارتوسپانه یا کابل پایگاه بنیادین و اصلی در میان سرزمینهای دیگر بوده، که پسان در روزگار چیرگی یونان، هرات که اسکندریهٔ افغان بود جای آن را اشغال کرد که پسان‌ها (بعدها) شاهزادگان هندوساک آن را بار دیگر زنده کردند. تا آنکه در روزگار زنبیلک‌شاه و زنبورکشاه، لشکر عرب پس از گشودن زود روم باستان (ترکیهٔ امروزی) و ایران به دروازه‌های این شهر کوبی، شاهان و کابلیان برای پدافند، دیوار بزرگی به نام شیردروازه در درازای کوه آسمایی یا آسه‌ماهی بنا کردند که داستانهای آن تا امروز سینه‌به‌سینه ازبر گردیده. تاریخ مصر به آشکاری می‌نویسد که لشکر اسلام پس از فتح نیم جهان در شیردروازه‌های کابلستان بیست‌وسه بار شکست آزگار دید تا آنکه با گذر زمان کابلیان خود ناچار به دین اسلام گرویدند.

حملهٔ مسلمانان

مقالهٔ اصلی: نبردهای اسلامی افغانستان

نقشه افغانستان در قرن هفتم هجری.

در سال ۸۱ هجری هنگامیکه مسلمانان به شهر تازش کردند شهر را از سوی ده‌مَزنگ با نیرنگ و دشمنیاری شگافتند، مسلمانان عرب برای چندی پیروز شدند و شاه کابل به گردیز رفت ولی بزودی دوباره کابل را بدست آوردند. پس از آن کابل‌شاهیان ۲۳ بار با اعراب جنگیدند. ک هر ۲۳ بار پیروزی با کابل شاهیان بود و هرازگاهی نیز ک از نگر جنگی ناتوان می‌گردیدند باج را چندی میپذیرفتند و بار دیگر سر به شورش مینهادند. بدین گونه تا فروپاشی امپراتوری عربان کابل را در پروست و پیرامون خود داشتند. پس از شکست امویان بدست عباسیان فرمانداران خراسانی وابسته با عربان در کشور به‌سر زورمندی آمدند. پس از دهیوپدها و دولت‌های صفاری و طاهری رخنه و هیمنه عربان از کشور کم شده رفت گرداندن کابل نیز به دست فرمانداران بومی افتاد؛ گزارش شد که فرمانروایان مسلمان کابل با نامسلمان یکجا زندگی می‌کردند.

کابل قلعه ای دارد که به راین و دلیل استواری خود پرآوازه است و تنها با یک راه درخور دسترسی است. در آن مسلمانان جای دارد، و دارای شهری است که در آن کافران از هند جای دارد.

— اصطخری، ۹۲۱ میلادی

همزمان سستی صفاریان از کوهستان خاوری کابل یک تیره دیگر بنیاد پادشاهی را در کابل گذاشت که سرکرده‌شان را کالاله می‌گفتند و تا به روزگار غزنویان برجای بودند، تا اینکه در سال ۳۴۴ ه‍.ق پیوسته ی پادشاهی غزنوی شد. با آغاز پادشاهی غزنویان شهر غزنی کم کم ارج یافت و کابل واپس ماند. در لشکرکشی‌های چنگیزخان کابل نیز دست‌خوش چور و چپاول گردید.

رازیکاری و شهرسازی کابل بسیار زیبا و پرسون است و یکی از شهرهایی است که با داشتن دیرینه بسیار، پرنگری زیادی در شهرسازی آن به کار رفته‌است.

دوره تیموریان و مغولان

اطلاعات بیشتر: امپراتوری تیموریان و امپراتوری مغولان هند

همایون با پدرش بابر، امپراطوران گورکانیان هند

پس از آن کابل به‌دست تیمور و فرمانداران او بود تا آنکه دولت تیموری هرات زورمندی گرفت. پس از سرنگونی تیموریان، بابر در اینجا جاگیر گردید و کابل دوباره رونق یافت و تا سال ۹۲۳ پایتخت بود و به بازسازی و آرایش آن پرداخت. بابر به کمک مردم این شهر، هندوستان را گشوده کرد و پایتخت خود را از کابل به آگره ترابرد داد و کابل مرکز ولایت شد. آرامگاه این پادشاه هم در همین شهر است.

امپراتوری درانی

مقالهٔ اصلی: حمله انگلیس به افغانستان

گستره امپراتوری درانی در ۱۸۶۲

شاه شجاع درانی آخرین امپراتور سلسله سدوزائی‌ها در قصر خود بالاحصار

کابل در درازای تاریخ، در پندار چکامه‌سرایان، در چشم تمدن،و شهرآیینی در دل آسیا، در یادهای اشغال‌گران و در باور و بسا مردم، شهر باارزش و دارندهٔ ویژگی‌های سپنتایی بوده‌است. کابل در درازای تاریخ بارها زیر تازش بیگانه جای گرفت و به گشت‌های پیاپی، ویران و آباد گردید، تا سرانجام در سال ۱۷۷۶ چیرگی خاندان درانی در گستره خراسان جاگیر شد و تیمورشاه پسر احمدشاه ابدالی، پایگاه امپراتوری خود را از قندهار به کابل ترابرد داد که پس از آن کابل تا امروز به زابه خانهٔ انباز و پایگاه یگانگی سراسر مردم افغانستان پابرجا می‌باشد.

هنگامی ک پادشاهی به احمدشاه درانی رسید، وی نگرش بسیار به کابل نمود. وی در سال ۱۱۴۴ فرمان ساختن یک دیوار بزرگ را در شهر داد. این دیوار در زمان ۴ ماه آباد گردید. تیمورشاه پس از بسامان کردن قندهار در سال ۱۱۹۵ ه‍.ق کابل را پایتخت ساخت و از آن روزگار تا امروز کابل مرکز و پایتخت افغانستان است.

سده بیستم

صنایع چرم و پارچه بافی پس از دگردیسیدن کابل به یک شهر تجارتی و بازرگانی، تا سال ۱۹۱۶ گسترش یافت. اکثر مردم در ضلع جنوبی رودخانه متمرکز شده بودند.

کابل در سراسر رژیم شاه حبیب‌الله خان با شناسایی برق، تلفن و خدمات پستی مدرنیزه شد. نخستین دبستان یا مکتب مدرن به نام حبیبیه در سال ۱۹۰۳ بنیانگذاری شد. در سال ۱۹۱۹، پس از جنگ سوم انگلیس و افغانستان، پادشاه امان‌الله خان، استقلال افغانستان را در کارهای خارجی و برونی در مسجد عیدگاه کابل آگاهسازی کرد. امان‌الله شاه اصلاح طلب و بهسازگر بود و آهنگ آن داشت که پایتختی نو در زمینی در دوری و فاصله ۶ کیلومتری کابل بسازد. این گستره دارالامان نامگذاری شد که از کاخ پرآوازه دارالامان برساخته شده بود. پسانتر وی در آنجا نشیمن گزید. در دهه ۱۹۲۰ بسیاری از سازمانهای آموزشی در کابل بنیانگذاری شدند. در سال ۱۹۲۹ شاه امان‌الله به انگیزه خیزش جایی که بدست حبیب‌الله کلکانی بسامان شده بود، کابل را واهشته کرد، و رفت، حبیب‌الله کلکانی نیز پس از ۹ ماه فرمانروایی بدست شاه نادر خان زندانی و به دار آویخته شد. سه سال پسانتر در سال ۱۹۳۳، پادشاه تازه در هنگام دادن جایزه و روایه در یک مدرسه ای در کابل کشته شد. تاج و تخت به پسر ۱۹ ساله او ظاهر شاه که واپسین پادشاه افغانستان گردید، سپرده شد.وارونه یامان‌الله خان، نادرخان و ظاهر شاه آهنگ پدیداری پایتخت تازه را نداشتند و بدین سان کابل همچنان کرسی دولت این کشور بازماند.

در دوره جنگ‌های درونی افغانستان، فرانسه و آلمان به توسعه و آبادانی کشور کمک کردند و دبیرستان و دانشکده هایی را در پایتخت بنیانگذاری و نگهداری کردند، برای فرزندان خانواده‌های مهتران شهر آموزش فراهم کردند. دانشگاه کابل در سال ۱۹۳۲ بازگشایی شد و در دهه ۱۹۶۰ افغان‌های دانش آموخته در غرب بیشینه ی آموزگاران را پدیدار می‌دادند. در دهه ۱۹۶۰ اکثر مدرسان این دانشگاه از دانشگاه‌های غربی مدرک داشتند.

هنگامی که ظاهر شاه در سال ۱۹۳۳ فرمانروایی را به دست گرفت، کابل تنها ۱۰ کیلومتر (۶ مایل) خط ریل در کشور داشت و این کشور دارای تلگرافهای درونی، خطوط تلفن یا جاده‌های کمی بود. ظاهر شاه برای کمک به گسترش شبکه حمل و نقل و ترابری و ارتباطات مدرن به ژاپنی‌ها، آلمانی‌ها و ایتالیایی‌ها دست یازید. یک پایگاه رادیویی بدست آلمانی‌ها در سال ۱۹۳۷ در کابل ساخته شد و زمینه ی پدیداری ارتباط زود و درجا را با روستاهای پیرامون را فراهم می‌آورد. بانک ملی و کارتل‌های دولتی سازمان یافته بودند تا امکان مدرن سازی اقتصادی را فراهم کنند. کارخانه‌های پارچه بافی، نیروگاه‌های برق، کارخانه‌های فرش و مبلمان نیز در کابل ساخته شدند که فرآوری و زیرساخت‌های بایسته و بایا را فراهم می‌کردند.

هتل سرینا، در سال ۱۹۵۴ افتتاح گردید

در گذار دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، شهرنشینی شتاب گرفت و گستره ی ساخته شده تا سال ۱۹۶۲ به ۶۸ کیلومتر مربع (چارینه) افزایش یافت، که کمابیش چهار برابر افزایش دربرابر سال ۱۹۲۵ بود. در نخست‌وزیری محمد داود خان در دهه ۱۹۵۰، سرمایه‌گذاری و پیشرفتهای خارجی افزایش یافت. در سال ۱۹۵۵، اتحاد جماهیر شوروی ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه به افغانستان فرسته کرد، که برای پیشرفت و ساخت حمل و نقل و ترابرد همگانی، فرودگاه‌ها، یک کارخانه سیمان، نانوایی مکانیزه، یک بزرگراه پنج بانده از کابل تا مرز شوروی و بندها، از شمار گذرگاه سالنگ به شمال کابل را دربرمیگرفت. در گذار دهه ۱۹۶۰، خانه‌های نشیمنی مکروریان به شیوه خانه های شوروی ساخته شد که دربرگیرنده شصت بلوک بود. دولت (دهیوپد) همچنین بسیاری از ساختمانهای وزارتخانه را به شیوه شهرسازی بروتالیست ساخت.

زنان و مردانی که دارند کاربست از حمل و نقل و ترابرد همگانی شهر در سالهای ۱۹۵۰ هستند

در دهه ۱۹۶۰ فروشگاه مارک اند اسپنسر نخستین فروشگاه نوین آسیای میانه در کابل ساخته شد. باغ وحش کابل در سال ۱۹۶۷ بازگشایی شد، که با بازدید جانورشناسان آلمانی نگهداری می‌شد. بیگانگان به کابل سرازیر شدند و فرساخت و صنعت جهانگردی کشور شتاب بیشتری گرفت. کابل آزادسازی را آزموده کرد، به ویژه از میان بردن کرانه مندیها ومحدودیت‌های آزادی بیان و گفتار و گردهماییها را که به پیدایش انجمن‌های دانشجویی در پایتخت فرجامید شد، جناح‌های سوسیالیست، مائوئیست و لیبرال هر روز در کابل رهپیمایی می‌کردند در زمانی که رهبران کهنه اندیش و سنتی اسلامی درباره نبود کمک به پیرامون افغانستان سخن می‌گفتند. از دهه ۱۹۶۰ تا اواخر دهه ۱۹۷۰، کابل ایستگاه اصلی مسیر معروف هیپی بود. با آغاز دهه ۱۹۷۰، کابل به دلیل فروش‌های خیابانی حشیش معروف شد و به یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری هیپی‌های غربی تبدیل شد.

آپارتمان‌های "مکروریان اول", به سبک مکرو دیستریکت شوروی که بین ۱۹۶۰ و ۱۹۸۰ ساخته شده‌است

جنگ‌های داخلی

قصر دارالامان که در اثر جنگ‌های داخلی تخریب شده‌است.

بر پایه برآورد سازمان ملل متحد، ۹۰ درصد شهر به ویرانه دگرگون گشت و بیش از شصت‌وپنج هزار از باشندگان شهر کشته و ده‌ها هزار تن دیگر زخمی شدند. این جنگ کوچه به کوچه در شهر کابل تا فروگیری شهر به دست طالبان در سال ۱۹۹۶ بی هیچ درنگی ادامه یافت.

پس از فروپاشی فرماتاری کمونیستی در افغانستان گروه‌های هومال (رقیب) افغان برای استواری جایگاه خویش و فروگیری پایتخت در نبرد شدند که زیانهای بسیاری بر جای گذاشت و بخشهای بیشتر شهر در پی راکت‌باران گروه‌های گوناگون آسیب فراوان رسید.

جغرافیا

کابل در شرق کشور قرار گرفته‌است. ۱۷۹۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در یک درۀ کم‌عرض بین کوه‌های هندوکش و به استقامت دریای کابل واقع شده‌است. در قسمت شرق و منطقه قدیم شهر حصار قدیمی کابل، کوه‌های شیر دروازه، و گورستان شهدای صالحین قرار دارد. کمی پیشتر از آن قلعه بالاحصار قرار دارد که در عقب آن دریاچۀ حشمت خان واقع شده‌است.

دریاچه و بند قرغه

موقعیت آن به کاسه‌ای بین کوه‌ها تشبیه شده‌است. کوه‌های که کابل را احاطه کرده‌اند، کوه‌های: خیر خانه شمالی، خواجه رواش، شاخ باران تی، چهل ستون، قرغه، خواجه رزاق و شیر دروازه می‌باشند. همچنان دو کوه دیگر که در قسمت غربی و در داخل شهر قرار گرفته‌اند: آسمایی همچنان به نام «کوه تلویزیون» و تپه‌های علی‌آباد بشمول تپه مرنجان و بی بی مهرو.

شهر در منطقه‌ای با ۱۰۲۳ کیلومتر مربع وسعت قرار گرفته، که آنرا به‌مراتب بزرگترین شهر کشور کرده‌است. نزدیکترین پایتخت‌های جهان به کابل مطابق به پروازهای هوایی، اسلام‌آباد، دوشنبه، تاشکند، دهلی جدید و بیشکک می‌باشند. کابل به‌طور عجیبی با شهر هانوی در شرق و استانبول در غرب متساوی‌المسافت می‌باشد.

آب و هوا

آب و هوای کابل، تابع وضع عمومی کشور افغانستان است. از آنجا که این کشور تقریباً در وسط آسیا واقع است، پس عرض و طول جغرافیائی، ارتفاع، امتداد کوه‌ها و دوری از دریا از عواملی هستند که در آب و هوای افغانستان تأثیرگذار هستند. با وضع جغرافیائی که افغانستان دارد مناطق مختلف آن آب و هوای گوناگون دارد و کابل هرچند از دریا بسیار دور و تابع آب و هوای بری است، اما توازن در فصول چهارگانۀ آن برقرار است و هر سه ماه تغییر فصل به صورت منظم پیدا می‌شود. فصل بهار از ماه حمل (مارس، آوریل) آغاز می‌شود و تا پایان جوزا (می، ژوئن) منظماً ادامه دارد. در این فصل می‌توان آن را فصل نمو و انبساط خواند. از ماه سرطان (ژوئن، ژوئیه) تا آخر سنبله (اوت، سپتامبر) و هنگام تابستان گرم‌ترین ایام کابل به‌شمار می‌رود. در ماه میزان (سپتامبر و اکتبر) خزان آغاز می‌گردد و تا پایان ماه قوس (نوامبر، دسامبر) ادامه دارد. خزان فصل برداشتن محصول و جمع‌آوری میوه‌است و کابل از این حیث در این فصل امتیاز فراوانی دارد. سه ماه اخیر سال، جدی (دسامبر، ژانویه)، دلو (ژانویه، فوریه) و حوت (فوریه، مارس) فصل زمستان کابل است که سرمای بسیار و بارش برف تا پایان آن ادامه می‌یابد. داده‌های اقلیمی کابل به قرار ذیل است:

داده‌های اقلیم کابل (۱۹۵۶–۱۹۸۳)
ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مه	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر	سال
سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F)	۱۸٫۸ (۶۶)	۱۸٫۴ (۶۵)	۲۶٫۷ (۸۰)	۲۸٫۷ (۸۴)	۳۳٫۵ (۹۲)	۳۶٫۵ (۹۸)	۳۷٫۷ (۱۰۰)	۳۷٫۳ (۹۹)	۳۵٫۱ (۹۵)	۳۱٫۶ (۸۹)	۲۴٫۴ (۷۶)	۲۰٫۴ (۶۹)	۳۷٫۷ (۱۰۰)
میانگین بیش‌ترین °C (°F)	۴٫۵ (۴۰)	۵٫۵ (۴۲)	۱۲٫۵ (۵۵)	۱۹٫۲ (۶۷)	۲۴٫۴ (۷۶)	۳۰٫۲ (۸۶)	۳۲٫۱ (۹۰)	۳۲٫۰ (۹۰)	۲۸٫۵ (۸۳)	۲۲٫۴ (۷۲)	۱۵٫۰ (۵۹)	۸٫۳ (۴۷)	۱۹٫۵ (۶۷)
میانگین روزانه °C (°F)	−۲٫۳ (۲۸)	−۰٫۷ (۳۱)	۶٫۳ (۴۳)	۱۲٫۸ (۵۵)	۱۷٫۳ (۶۳)	۲۲٫۸ (۷۳)	۲۵٫۰ (۷۷)	۲۴٫۱ (۷۵)	۱۹٫۷ (۶۷)	۱۳٫۱ (۵۶)	۵٫۹ (۴۳)	۰٫۶ (۳۳)	۱۲٫۱ (۵۴)
میانگین کم‌ترین °C (°F)	−۷٫۱ (۱۹)	−۵٫۷ (۲۲)	۰٫۷ (۳۳)	۶٫۰ (۴۳)	۸٫۸ (۴۸)	۱۲٫۴ (۵۴)	۱۵٫۳ (۶۰)	۱۴٫۳ (۵۸)	۹٫۴ (۴۹)	۳٫۹ (۳۹)	−۱٫۲ (۳۰)	−۴٫۷ (۲۴)	۴٫۳ (۴۰)
سابقهٔ کم‌ترین °C (°F)	−۲۵٫۵ (−۱۴)	−۲۴٫۸ (−۱۳)	−۱۲٫۶ (۹)	−۲٫۱ (۲۸)	۰٫۴ (۳۳)	۳٫۱ (۳۸)	۷٫۵ (۴۶)	۶٫۰ (۴۳)	۱٫۰ (۳۴)	−۳٫۰ (۲۷)	−۹٫۴ (۱۵)	−۱۸٫۹ (−۲)	−۲۵٫۵ (−۱۴)
بارندگی میلی‌متر (اینچ)	۳۴٫۳ (۱٫۳۵)	۶۰٫۱ (۲٫۳۷)	۶۷٫۹ (۲٫۶۷)	۷۱٫۹ (۲٫۸۳)	۲۳٫۴ (۰٫۹۲)	۱٫۰ (۰٫۰۴)	۶٫۲ (۰٫۲۴)	۱٫۶ (۰٫۰۶)	۱٫۷ (۰٫۰۷)	۳٫۷ (۰٫۱۵)	۱۸٫۶ (۰٫۷۳)	۲۱٫۶ (۰٫۸۵)	۳۱۲٫۰ (۱۲٫۲۸)
میانگین روزهای بارانی	۲	۳	۱۰	۱۱	۸	۱	۲	۱	۱	۲	۴	۳	۴۸
میانگین روزهای برفی	۷	۶	۳	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۴	۲۰
درصد رطوبت	۶۸	۷۰	۶۵	۶۱	۴۸	۳۶	۳۷	۳۸	۳۹	۴۲	۵۲	۶۳	۵۲
میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب	۱۷۷٫۲	۱۷۸٫۶	۲۰۴٫۵	۳۲۳٫۵	۳۱۰٫۵	۳۵۳٫۴	۳۵۶٫۸	۳۳۹٫۷	۳۰۳٫۹	۳۸۲٫۶	۳۵۲٫۲	۱۸۲٫۴	۳٬۱۷۵٫۱
منبع: NOAA

محیط زیست

دریای کابل از قلب شهر می‌گذرد و بازارهای شهر را بدو حصه تقسیم می‌کند. چندین پل برای عبور و مرور مردم روی دریا ساخته شده‌است که نامدارترین آنها پل خشتی، پل باغ عمومی، پل شاه دوشمشیره و پل محمود می‌باشند. نظر به تغییرات اقلیمی، از قرن ۲۱ یکم بدینسو این دریا بیشتر سال خشک می‌باشد و تنها در زمستان و بهار پرآب می‌باشد. دریاچهٔ بزرگی هم در قسمت شرقی شهر بنام دریاچه حشمت خان وجود دارد. این مرداب استراحتگاه مهمی برای هزاران پرندهٔ است که بین شبه قاره هند و سایبریا پرواز می‌کند. در ۲۰۱۷, دولت این دریاچه را منطقه حفاظت شده اعلام کرد. در بعضی از گونه‌های مخصوص پرندگان این دریاچه لکه‌های روی بدن شان به‌وجود آمده‌اند مانند، عقاب امپراتوری شرقی و پلیکان دالمشن. دیگر دریاچه بزرگ کابل قرغه است که در ۹ کیلومتری شمال غربی شهر واقع شده‌است. این دریاچه مکان دلپذیری برای مردم محل و خارجیان می‌باشد.

آلودگی هوا بزرگترین مشکل شهر در فصل‌های زمستان می‌باشد، که عامل آن استفاده از سوخت‌های فسیلی بی کیفیت توسط باشندگان شهر می‌باشد.

ناحیه‌ها

موقعیت منطقه شهری کابل در ولایت کابل

شهر کابل یکی از ۱۵ ولسوالی‌های ولایت کابل می‌باشد که به عنوان مرکز ولایتی، به ۲۲ ناحیه شهری و ۲۲ حوزه پولیس تقسیم شده‌است. در ۲۰۰۵, تعداد ناحیه‌های شهری از ۱۱ به ۱۸ ارتقا یافت. بعد از الحاق ناحیه ۱۴ و ۱۹–۲۲ که توسط شهرداری کابل از روی مناطق روستایی بهم ضمیمه شدند، در سال ۲۰۱۰ کابل دارای ۲۲ ناحیه شد. اندازه شهر افزایش یافت به‌طور اساسی افزایش یافت. با مشاجره‌های که شهرداری با ریاست ولایتی بروی علامت گزاری‌ها داشتند، بیشتر این ناحیه‌ها توسط ریاست ولایتی کابل اداره می‌شود تا شهرداری کابل.

ناحیه ۱ کابل قسمت قدیمی شهر را شامل می‌شود، منطقه بالا شهر کابل ناحیه‌های ۲٬۴ و ۱۰ هستند، ناحیه‌های ۳ و ۶ هم مناطق تجاری و حکومتی را در خود جا داده‌است. شمال، غرب، شرق، و جنوب شهر بیشتر مناطق مسکونی است. جدول زیر ۲۲ ناحیه شهری کابل را با اطلاعات مساحت، زمین و استفاده شانرا در سال ۲۰۱۱, نشان می‌دهد. محله مشهور آن ده افغانان است

تقسیمات شهری کابل

نام موقعیت مناطق شامل مساحت منطقهٔ شهری ساحه کشتزار زمین خالی موقعیت نقشه ناحیه ١ District 1 مرکزی چار چته چنداول هندو گذر خرابات (جاده) جاده میوند (جاده) مندوی (جاده) ریکا خانه شور بازار ۴٫۶۷ km² ۶٥. ٣% ~۰% ١٨. ٩% ناحیه District ٢ مرکزی اندرابی بهارستان ده افغانان کارته آریانا کارته‌پروان (بخشی از آن) مرادخانی شش‌درک (بخشی از آن) ۷٫۶۶ km² ۶.۷۲% ۰% ٧. ٣% ناحیه ٣ District 3 غرب دهبوری ده مزنگ ده‌نو جمال مینه کارته چار کارته مأمورین (بخشی از آن) کارته سخی سیلو (جاده، بخشی از آن) ۹٫۲۲ km² ٨٢% ۰.۶% ٨. ٨% ناحیه ۴ District 4 شمال غرب کارته‌پروان (بخشی از آن) کلوله پشته شهر آرا شهر نو تایمنی ۶۳٫۱۱ km² ٨٣. ١% ١% ۶% ناحیه ٥ District 5 غرب افشار فاضل بیگ کارته مأمورین (بخشی از آن) خوشحال‌خان مینه کوته‌سنگی/میرویس میدان سیلو (جاده، part) قلعهٔ وزیر ۲۹٫۲ km² ۴٩.۶% ١۴% ٣۰. ٩% ناحیه ۶ District 6 جنوب غرب دارالامان کارته سه قلعه ی شاده ۴۹٫۱ km² ٣٢. ٥% ١٣. ٥% ٥۰. ٨% ناحیه ٧ District 7 جنوب شمس علی آقا چهل‌ستون ده دانا گذرگاه وصل آباد ۳۲٫۵ km² ۴۶. ٨% ١٧% ٣١.۶% ناحیه ٨ District 8 جنوب شرق بینی حصار کارته نو رحمان مینه قلاچه شاه شهید ۴۸٫۴ km² ٣٣. ٧% ٣٣. ٩% ٢٥. ١% ناحیه ٩ District 9 شمال شرق کارته ولی مکروریان (دوم، سوم، چهارم) شش‌درک (بخشی از آن) یکه‌توت ۵٫۲۴ km² ۴٨.۴% ٢٩. ٧% ١٣. ٧% ناحیه ١۰ District 10 North بی‌بی مهرو چار قلا قلعهٔ فتح‌الله قلعهٔ موسی شیرپور وزیر اکبرخان ۱۳٫۰ km² ٧٥. ٣% ١۰. ٨% ٥.۶% ناحیه ١١ District 11 شمال غرب هزاره بغل خیر خانه قلعه نجارا ۱۷٫۴ km² ٧٥.۴% ۰% ٢١% ناحیه ١٢ District 12 شرق احمد شاه مینه/ارزان قیمت بگرامی بت خاک شینه ۳۴٫۸ km² ٣٣. ٢% ۴٢. ٨% ٢١. ٧% ناحیه ١٣ District 13 جنوب غرب بیست هزاری دشت برچی امید سبز (شهرک) ۴۶٫۶ km² ٣٢% ٢٣. ٥% ۴۰. ٢% ناحیه ١۴ District 14 شمال غرب پغمان ۱۲۰٫۱ km² ٨.۶% ۴٧% ٢۴.۶% ناحیه ١٥ District 15 شمال حامد کرزی (میدان هوایی) خواجه برغا خواجه‌رواش قصبه (شهرک) ۳۲٫۱ km² ٣٢. ٢% ٧. ٥% ٣٣% ناحیه ١۶ District 16 شرق مکروریان (اول/قدیم) قلعه زمان‌خان سمنت خانه ۲۵٫۲ km² ٣٧. ١% ٣٣. ٢% ٢۴. ١% ناحیه ١٧ District 17 شمال غرب شکر دره ۵۶٫۰ km² ١۶. ٧% ٩. ٥% ٧٢% ناحیه ١٨ District 18 شمال شرق بختیاران ده سبز تره خیل ۳۳٫۹ km² ١٩.۴% ۴۰. ٢% ٢٩. ٢% ناحیه ١٩ District 19 شمال شرق پل چرخی ۱۴۱٫۴ km² ٨. ١% ۰.۰٥% ٧٧.۴% ناحیه ٢۰ District 20 جنوب چهارآسیاب ۱۴۳٫۶ km² ۴. ١% ١٧. ٧% ٧١. ١% ناحیه ٢١ District 21 شرق هودخیل ۶۳٫۹ km² ١. ٥% ٢. ٧% ٨٨. ١% ناحیه ٢٢ District 22 جنوب شرق شیوه کی ۷۹٫۰ km² ۶. ٥% ٢۴.۶% ۶٢. ٢%

اقتصاد

بازار خشکبار کابل

محصولات اصلی کابل شامل میوه تازه و میوه خشک، مغزیات، نوشیدنی، فرش افغانی، چرم و پوست گوسفند، مبلمان، عتیقه و لباس‌های محلی می‌شود. در ۲۰۱۱, بانک جهانی مبلغ ۲۵ میلیون دالر را برای پروژه ساخت و ساز مناطق مسکونی کابل تصویب کرد. در دهه‌های اخیر، ایالات متحده مبلغ ۹٫۱ میلیارد دالر را در زیر ساخت‌های مسکونی کابل سرمایه گزاری نموده‌است. جنگ افغانستان (از ۱۹۷۸ تا کنون) تولیدات اقتصادی کابل را محدود کرده‌است، هرچند بعد از حاکمیت حامد کرزی در ۲۰۰۱, پیشرفت‌های در اقتصاد محلی پدیدار شده‌است. اولین نمونه آن کابل سیتی سنتر است که در ۲۰۰۵ باز شد. نمونه‌های دیگر آن گلبهار سنتر، برچی سنتر، سیتی واک مال و بهار سراب می‌باشد.

داخل یکی از عتیقه فروشی‌های کابل در کوچه مشهور مرغا (کوچه مرغ‌ها)

بزرگترین قطب صنعتی کابل در ناحیه ۹ و در شمال دریای کابل در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی واقع شده‌است. حدود ۶ کیلومتری بالاشهر کابل، در زمینی حدود ۹ هکتار در بگرامی با جدیدترین امکانات که به تاجران اجازه کسب و کار را در آنجا می‌دهد، تکمیل شده‌است. این پارک مدیریت حرفوی در زمینه نگهداری روزانه جاده‌ها، سرک‌های داخلی، زمین‌های عادی، زمین‌های پارک، زنگ خطر ۲۴ ساعته و کنترل به رفت و آمد موترها و اشخاص دارد. کارخانه‌های که آنجا فعالیت دارند شامل: کارخانه ۲۵ میلیون دالری حبیب گلزار نماینده رسمی تولید انحصاری کوکاکولا در افغانستان و نماینده رسمی شرکت تویوتا افغانستان و نماینده رسمی محصولا نستله در افغانستان، کارخانه نوشابه‌های غیر الکولی الکوزی، کارخانه شیر قوت، و….

ترابری

اطلاعات بیشتر: حمل و نقل در افغانستان

خط پرواز فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی (فرودگاه بین‌المللی کابل), ۲۰۱۲

هوایی

فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی (فرودگاه بین‌المللی کابل) ۲۵ کیلومتر (۱۶ مایل) از مرکز کابل فاصله دارد، که عموماً فرودگاه اصلی کشور می‌باشد. این فرودگاه قطب هواپیمایی آریانا افغان (هواپیمایی ملی افغانستان), هواپیمایی بین‌المللی افغان جت، هواپیمایی افق شرق، هواپیمایی کام ایر، خطوط هوایی پامیر و خطوط هوایی صافی است. دیگر شرکت‌های هواپیمایی منطقه مانند، ایر ایندیا، اسپایس جت، فلای دبی، هواپیمایی امارات، گلف ایر، ماهان ایر، هواپیمایی بین‌المللی پاکستان و ترکیش ایرلاینز نیز برنامه‌های منظم پرواز به این فرودگاه دارند. چند ترمینال بین‌المللی توسط کشور ژاپن در سال ۲۰۰۸ ساخته و راه اندازی شد.

راه‌آهن

کابل سرویس قطار ندارد. تنها سرویس راه‌آهن آن، تراموا کابل - دارالامان، از ۱۹۲۳ تا ۱۹۲۹ به مدت شش سال فعالیت داشت. سرویس ریل سبک در دوره توسعه میان مدت در حال برنامه‌ریزی است.

جاده

ترافیک در مرکز شهر کابل در سال ۲۰۱۳

بزرگراه AH76 کابل را به سمت شمال به سمت چاریکار، پل خمری و مزارشریف متصل می‌کنند.

نمایی به سمت کابل در ژوئن ۱۹۷۶

بیشتر شبکه جاده ای در مرکز شهر کابل از تقاطع‌های مربع یا دایره ("char-rahi") تشکیل شده‌است. میدان اصلی شهر میدان پشتونستان (به نام پشتونستان) است که یک چشمه بزرگ در آن قرار دارد و در مجاورت کاخ ریاست جمهوری، د افغانستان بانک و سایر نقاط مهم واقع شده‌است. چارراهی مسعود کنار سفارت ایالات متحده واقع شده و یکی از جاده‌های با فرودگاه کابل متصل است. در منطقه شهر نو چندین تقاطع اصلی وجود دارد: انصاری، حاجی یعقوب، کوی بازار، صدارت و طره باز خان. دومی، به نام توراب خان، جاده گل و کوچه مرغ‌ها را به هم متصل می‌کند. در غرب کابل نیز دو تقاطع اصلی وجود دارد: چوک دهمزنگ و کوته سنگی. سالنگ وات جاده اصلی به سمت شمال غرب کشور است، در حالی که آسمایی وات سوم عقرب جاده اصلی به غرب کابل است.

افزایش روزافزون جمعیت در قرن ۲۱ باعث ایجاد مشکلات عمده ازدحام در جاده‌های این شهر شده‌است. در تلاش برای مقابله با این موضوع، بودجه ۹۵ کیلومتر جاده کمربندی خارجی با هزینه ۱۱۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷ تصویب شد. ساخت و ساز پنج سال طول خواهد کشید و از چار آسیاب از طریق احمد شاه بابا مینه، ده سبز (منطقه توسعه "شهر جدید کابل")، بزرگراه AH76، پغمان و دوباره چار آسیاب ادامه خواهد داشت. همچنین سرویس اتوبوس حمل و نقل عمومی جدید نیز در سال ۲۰۱۸ افتتاح شده‌است (به زیر مراجعه کنید). در سپتامبر ۲۰۱۷، رئیس شهرداری کابل اعلام کرد که «در آینده نزدیک» ۲۸۶ متر پل هوایی برای عابرین پیاده (پل عابر پیاده) در هشت منطقه شلوغ شهر ساخته خواهد شد.

تحت پروژه بهبود بهره‌وری حمل و نقل شهری کابل که در سال ۲۰۱۴ و با حمایت بانک جهانی امضا شد، این شهر شاهد بهبودهای گسترده‌ای در وضعیت جاده‌ها، از جمله ساخت پیاده‌روهای جدید برای عابرین پیاده، سیستم فاضلاب، برق و آسفالت سطح جاده‌ها خواهد بود.. این پروژه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ ادامه داشت.

یک تویوتا کورلا در ایست بازرسی امنیتی در سال ۲۰۱۰

وسایل نقلیه شخصی از سال ۲۰۰۲ در کابل در حال افزایش است، از سال ۲۰۱۳ حدود ۷۰۰٫۰۰۰ اتومبیل ثبت شده که ۸۰٪ اتومبیل‌ها، تویوتا کرولا بیده اند است. تعداد نمایندگی‌های فروش نیز از ۷۷ در سال ۲۰۰۳ به بیش از ۵۵۰ در سال ۲۰۱۰ افزایش یافته‌است. پمپ بنزین‌ها عمدتاً متعلق به مالکیت شخصی هستند. دوچرخه‌های موجود در جاده از دیدنی‌های معمول شهر است.

تکسی

تکسی کابل با رنگ سفید و رنگ زرد رنگ آمیزی شده‌است. اکثر اینها مدل قدیمی تویوتا کورولا هستند. چند کابین روسی متعلق به دوران اتحاد جماهیر شوروی نیز هنوز در حال کار هستند.

اتوبوس و واگن برقی

سفرهای طولانی مدت جاده ای توسط اتوبوس مربی مرسدس بنز یا لاری، کامیون و اتومبیل انجام می‌شود. اگرچه سرویس اتوبوسرانی در سراسر کشور از کابل در دسترس است، اما پرواز به ویژه برای خارجی‌ها ایمن تر است. سرویس اتوبوسرانی عمومی شهر (ملی بس / "اتوبوس ملی") در دهه ۱۹۶۰ تأسیس شد تا مسافران را از مسیرهای روزانه به بسیاری از مقاصد برساند. این سرویس حدود ۸۰۰ اتوبوس دارد. سیستم اتوبوسرانی کابل منبع جدیدی از درآمد را در تبلیغات کل اتوبوس از MTN مشابه تبلیغات "بسته بندی اتوبوس" در حمل و نقل عمومی در کشورهای پیشرفته تر کشف کرده‌است. یک اتوبوس سریع نیز وجود دارد که برای مسافران خطوط هوایی صافی از مرکز شهر به فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی حرکت می‌کند.

یک سیستم الکتریکی واگن برقی از فوریه ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۲ با استفاده از ناوگان اوداکودا ساخته شده توسط یک شرکت چکسلواکی در کابل کار می‌کرد (برای اطلاعات بیشتر به ترولیبوس‌های کابل مراجعه کنید). سرویس ترولیبوس عمدتاً به دلیل قیمت پایین در مقایسه با سرویس اتوبوسرانی معمولی ملی بس بسیار محبوب بود. آخرین واگن برقی در اواخر سال ۱۹۹۲ به دلیل جنگ متوقف شد - بسیاری از سیم‌های مس سیم‌های هوایی بعداً غارت شدند اما تعدادی از آنها، از جمله تیرهای فولادی، امروز هنوز هم در کابل دیده می‌شود.

در ژوئن ۲۰۱۷، شهرداری کابل از برنامه‌های حمل و نقل سریع سریع اتوبوس جدید، اولین طرح اصلی حمل و نقل عمومی شهری، رونمایی کرد. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۱۸ افتتاح شود.

گردشگری

هر ساله ۲۰٬۰۰۰ گردشگر خارجی از افغانستان بازدید می‌کند. اکثر هتل‌های کابل شامل: هتل کابل سرینا; هتل انتر کانتنینتال، و هتل صافی لندمارک می‌باشد که در مرکز شهر قرار دارند. دیگر هتل‌های کمتر شناخته شده نیز وجود دارند. گردشگران بیشتر مسافر خانه‌ها را که در سراسر شهر وجود دارند، ترجیح می‌دهند. مسافر خانه‌های بهتر و امن تر در منطقه وزیر اکبر خان است و بیشتر سفارت خانه‌های کشورها نیز در آن منطقه می‌باشد.

شب‌های کابل، ۲۰۱۶

منطقه قدیمی شهر دارای بازارها، کوچه‌های باریک و جاده‌های نامنظم است. مکان‌های فرهنگی شهر شامل: موزیم ملی افغانستان که تندیس مشهور سوریا، کشف شده از منطقه خیر خانه را به نمایش می‌دهد، قصر دارالامان که در زمان حکومت اشرف غنی بازسازی شده‌است، آرامگاه بابر امپراتور مغول در باغ بابر، باغ چهل ستون، منار استقلال ساخته شده ۱۹۱۹ بعدداز سومین جنگ افغان و انگلیس، آرامگاه تیمور شاه درانی، قصر باغ بالا و مسجد باشکوه عیدگاه (ساخته شده ۱۸۹۳). بالا حصار، قلعهٔ که توسط انگلیسیها در ۱۸۷۹, بخاطر جبران کشته شدن ۱۶٬۵۰۰ سرباز شان آنرا تخریب کردند. اکنون از آن به عنوان کالج نظامی استفاده می‌شود. در قلعهٔ کلوله پشته که اردوی ملی افغانستان تا هنوز هم در آن مستقر است؛ و قلعه قرن نوزدهمی برج شهر آرا که در ۱۹۲۸, تخریب شد، از قلعه‌های نظامی افغانستان می‌باشد. دیگر آبده‌های تاریخی تخریب شده آن، منار چکری، تخریب شده ۱۹۹۸ می‌باشد که آثار بودایی سواستیکا، مهایانا و تراواده را دارا بود.

کابل سیتی سنتر که اولین مال خرید در کابل می‌باشد، ناحیه وزیر اکبر خان، باشگاه گلف کابل، باغ وحش کابل، مسجد عبدالرحمن، شاه دو شمشیره، و دیگر مسجدها، گالری ملی، آرشیف ملی افغانستان، قبرستان شهدای صالحین، تپه بی بی مهرو و باغ‌های پغمان. شبکه توسعه آغا خان هم در باز سازی باغ بابر سهم گرفته بود.

آرشیف ملی افغانستان

• باغ‌ها (پارک‌ها)
  • باغ بابر (پارک)
  • باغ چهل ستون (پارک)
  • باغ بالا (پارک)
  • پارک زرنگار
  • پارک شهر نو
  • باغ زنانه (پارک)
  • چمن حضوری
  • پارک بی بی مهرو
  • دریاچه قرغه
• مسجدها
  • مسجد عبدالرحمن
  • مسجد عید گاه
  • مسجد ابو الفضل
  • مسجد پل خشتی
  • مسجد شاه دو شمشیره
• آرامگاه‌ها
  • آرامگاه تیمور شاه درانی
  • آرامگاه عبدالرحمن خان
  • آرامگاه محمد ظاهر شاه و محمد نادر شاه
  • آرامگاهجمال الدین افغانی
• قصرها
  • ارگ (کاخ ریاست جمهوری), شامل چندین قصر دیگر در داخل آن
  • قصر استور
  • قصر باغ بالا
  • قصر تاج بیگ
  • قصر چهل ستون
  • قصر حرم سرا
  • قصر دارالامان
  • قصر دلگشا
  • قصر زرنگار
  • قصر شاه بوبو

موزیم‌ها

• • موزیم ملی افغانستان
  • آرشیف ملی افغانستان
  • گالری ملی افغانستان

نگارستان ملی

• هتل‌ها

هتل انتر کانتنینتال

• • هتل کابل سیرینا
  • هتل انترکانتنینتال
  • هتل صافی لندمارک

مردم

اطلاعات بیشتر: اقوام افغانستان

مردان و زنان جوان در یک جشنواره موسیقی راک در داخل باغ بابر

جمعیت کابل در سال ۲۰۲۰, ۴٫۴۳۴ میلیون نفر تخمین زده شده‌است. تخمین دیگری در ۲۰۱۵ آنرا ۳٬۶۷۸٬۰۳۴ نفر گزارش داده‌است. جمعیت شهر در سال‌های جنگ در نوسان بوده‌است. این یعنی که تخین‌های مختلفی گزارش شده باشد.

در ۱۸۷۸, جمعیت کابل از ۱۰٬۰۰۰ الی ۱۷۰۰۰ و ۶۵٬۰۰۰, و در ۱۹۴۰, ۱۲۰٬۰۰۰ نفر تخمین شده‌است.در ۱۹۷۶, ۳۳۷٬۷۱۵ نفر و در ۱۹۷۹, ۵۰۰٬۰۰۰ نفر گزارش شده‌است. این رقم به ۱٫۵ میلیون نفر در ۱۹۸۸, رسید. کابل به یکی از سریعترین شهرهای دارای رشد سریع بین ۲۰۰۱ الی ۲۰۱۴ تبدیل شد. علت آن هم بازگشت مهاجرینی بود که بخاطر رژیم طالبان از کشور فراری شده بودند. عامل دوم آن رفتن مردم به پایتخت بخاطر جنگ‌های بین طالبان و دولت در مناطق زندگی شان می‌باشد. بعضی‌های دیگر هم بخاطر جستجوی کار و زندگی بهتر به کابل می‌آیند که باعث گسترش وسیع مناطق شهری کابل شده‌است.

خانه‌های که در دامنه‌های کوه ساخته شده‌است.

کابل دارای بیشترین تنوع قومی در کشور است که جمعیت آن تمام افغانستانی‌های سراسر کشور را شامل می‌شود. فارسی دری و پشتو به‌طور گستردهٔ در منطقه استفاده می‌شود، زبان فارسی دری هم دارای لهجه‌های مختلف است و دو زبانگی هم بسیار رایج است. بر اساس آمار انجمن جغرافیای ملی حدود ۷۰ درصد مردم پارسی‌زبانان شامل ۴۵ درصد تاجیک و ۲۵ درصد هزاره و نزدیک به ۲۵ درصد مردم پشتون و ۵ درصد سایر اقوام بلوچ و ازبک و ترکمن هستند.

۶۸٪ مردم پیرو اسلام سنی و ۳۰٪ آن پیرو اسلام شیعه هستند. باقی ۲٪ آن صوفیه، هندویسم، یهودیت و مسیحیت هستند.

ورزش

پارک گُلف کابل

استادیوم غازی

کرکت بازی محبوب‌ترین بازی بین مردم با سه استادیوم ورزشی می‌باشد. تیم‌های حرفوی کابل؛

باشگاه	لیگ	ورزش	استادیوم	تأسیس
کابل زوانان	لیگ برتر افغانستان	کرکت	استادیوم کرکت شارجه	۲۰۱۸
عقاب‌های کابل	لیگ کرکت شپژیزه	کرکت	زمین بین‌المللی کرکت الکوزی کابل	۲۰۱۵
شاهین آسمایی ب.ف.	لیگ برتر افغانستان	فوتبال	استادیوم غازی	۲۰۱۲

• مجتمع‌های ورزشی
  • زمین بین‌المللی کرکت الکوزی کابل
  • استادیوم غازی برای فوتبال استفاده می‌شود
  • جمنازیوم کمیته المپیک

کابل جدید

به علت کمبود فضا و منابع شهر فعلی کابل که جوابگوی شهروندان یا باشندگان آن نیست قرار است پایتخت افغانستان به شهر جدیدی که با نام کابل جدید که در شمال شهر کنونی کابل است انتقال یابد.

ساخت آپارتمان های مدرن در کابل بطور سریعی رو به افزایش است.

پرونده:Kabul Business Center.jpg

ساختمان مرکز تجارتی، در شهر نو کابل

پروژه ساخت کابل جدید در ماه مارس سال ۲۰۰۹ به تصویب شورای وزیران رسید. این شهر به مساحت پانصد کیلومتر مربع خواهد بود و گنجایش سه میلیون نفر جمعیت را دارد. کشور ژاپن تهیه نقشه این شهر را به عهده گرفته‌است.

شهرهای خواهر

• اوماها، نبراسکا، ایالات متحده (از ۲۰۰۳)
• کانزاس سیتی، میزوری، ایالات متحده (از ۲۰۱۸)
• آنکارا، ترکیه (از ۲۰۰۳)
• استانبول، ترکیه (از ۱۹۹۲)
• کازان، روسیه (از ۲۰۰۵)

جستارهای وابسته

• کابل در شاهنامه
• هرات
• بلخ

نگارخانه

• عکسهایی از شهر کابل
• 
  قصر تاج بیگم
• 
  غروب کابل
• 
  طلوع خورشید از شهرک حاج نبی
• 
  هتل اینترکانتینانتال کابل
• 
  هتل سرنا
• 
  باغ بابر در کابل
• 
  پارک باغ بالا
• 
  پارک گلف کابل، بیرون از شهر
• 
  قصر دارالامان
• 
  بازار پرندگان کابل

باغ بابر در فصل تابستان

سراسرنمایی از شرق شهر کابل

کوته سنگی

پیوند به بیرون

• نقشه شهر کابل
• عکس‌های تاریخی کابل
• داستان کابل
• کابل کاروان
• کابل، شهر نور؛ پروژه ۹ میلیارد دلاری توسعه شهری
• راهنمای سفر به کابل از ویکی‌سفر
• مردم کابل؛ گزارش از رادیوی بین‌المللی فرانسه به انگلیسی