گرمازدگی

گرمازدگی
تخصص	مراقبت‌های ویژه پزشکی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام	780.6
دادگان بیماری‌ها	18924
سمپ	D005334

گرمازدگی (به انگلیسی: Hyperthermia) عدم توانایی بدن در دفع گرما و افزایش دمای درون بدن به حدود چهل درجه سانتی‌گراد است که به علت فعالیت شدید یا گرمای هوا ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر گرمازدگی به هم خوردن تعادل در مکانیسم‌های تنظیم دمایی بدن است و تولید گرما در بدن، بعلت افزایش شدید حرارت محیط و ناتوانی در دفع حرارتِ ایجاد شده، باعث گرمازدگی می‌شود.

گرمازدگی به راحتی قابل پیشگیری است. در صورت بروز افزایش دمای شدید به فوریت‌های پزشکی و درمان فوری برای جلوگیری از آسیب‌های جدی یا مرگ نیاز است.

گرمازدگی کلاسیک

فرم کلاسیک گرمازدگی بیشتر در سنین بالا و در بیماران قلبی عروقی، بیماری‌های مزمن، بیماری‌های روانی، معلولان، افراد چاق، افرادی که به هر دلیل دچار کاهش آب بدن شده‌اند، افراد الکلی و استفاده کنندگان از بعضی داروها پس از چند روز تماس با هوای گرم که امکان تهویه مناسب محیط هم نباشد اتفاق می‌افتد.

گرمازدگی فعالیتی

فرم فعالیتی گرمازدگی در سنین پائین‌تر و به دنبال فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین در آب و هوای گرم (مانند کسانی که مسافت زیادی می‌دوند، بازیکنان فوتبال و…) و در شرایط کمبود آب بدن اتفاق می‌افتد.

علّت

• فعّالیّت زیاد در گرما
• پوشش زیاد در هوای گرم
• نداشتن تراز گرمایی (گرچه هنگام سرما نیز گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر بروز گرمازدگی هست)

بیشترین علّت مربوط است به قرار گرفتن در محیطی با گرمای بیش از ۴۰٫۶ درجهٔ سانتی‌گراد (۱۰۵٫۱ درجهٔ فارنهایت) و واکنش‌های جانبی به مواد مخدر.

نشانه‌ها

• افزایش دمای بدن
• سردرد
• سرگیجه و منگی
• حال بد و بی‌اشتهایی
• تشنگی بسیار
• تپش دل
• تند نفس کشیدن
• افت فشار خون
• افزایش ضربان قلب
• تعریق بسیار و پوست رنگ‌پریده و نمناک
• شل‌شدگی بسیار ماهیچه‌ای

نشانه‌ها در همهٔ سنین یکسان است، امّا کودکان، سالمندان، زنان باردار و کسانی که بیماری‌های جدّی دارند، آسیب‌پذیرتر هستند.

پیامدها

ناهماهنگی‌های حاصل از گرمازدگی به سه دسته تقسیم می‌شود:

• کرامپ‌های ماهیچه‌ای ناشی از گرما
• خستگی بسیار زیاد
• هیپوترمی در گرمازدگی

اقدامات اولیه

• فرد گرمازده را به جای خنک منتقل کنید
• لباس‌های اضافی را درآورید
• به او مقدار زیادی آب بدهید
• پوست را با اسفنج یا اسپری با آب نمناک خنک کنید
• در کنار فرد بمانید تا حالش بهتر شود و هر چند دقیقه یک بار چک کنید آیا سرعت تنفس یا ضربان قلبش کمتر شده‌است یا نه
• معمولاً پس از نیم ساعت باید حال فرد بهتر شود

پیشگیری

• مقدار زیادی آب خنک بنوشید بخصوص اگر در گرما ورزش می‌کنید
• در روزهای بسیار گرم بین ساعت‌های ۱۱ صبح تا سه بعدازظهر حتی الامکان بیرون نروید
• حتی‌الامکان زیر تابش مستقیم آفتاب نمانید
• پوست خود را مرتب با آب خنک کنید
• دوش آب سرد بگیرید
• لباس گشاد و به رنگ روشن بپوشید
• در ورزش افراط نکنید
• در هوای خیلی گرم از نوشیدن الکل حتی الامکان پرهیز کنید

در هوای گرم به چه چیز نیاز است

• همراه داشتن مقدار کافی آب برای نوشیدن و خنک کردن پوست
• پوشش مناسب: لباس گشاد به رنگ روشن و کلاه لبه‌دار
• کرم‌های ضد آفتاب وسیع‌الطیف (که از هر دو پرتو ماوراء بنفش A و B محافظت می‌کنند) با درجه محافظت (SPF) سی به بالا
• عینک آفتابی مناسب که کناره‌های چشم را محافظت کند، محافظت صد در صد در مقابل پرتو ماوراء بنفش بدهد و UV ۴۰۰ باشد. برای اطمینان از مرغوبیت عینک می‌توانید به نشان استاندارد اتحادیه اروپا (CE) یا آمریکا (ANSI) اعتماد کنید.