مرد آهنی

برای دیگر کاربردها، مرد آهنی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

مرد آهنی
اطلاعات انتشاراتی
ناشر	مارول کامیکس
نخستین حضور	داستان‌های در حال تعلیق شماره ۳۹ام (1مارس ۱۹۶۳)
پدیدآور	استن لی لری لیبر دان هک جک کربی
اطلاعات داستانی
نام کامل	آنتونی ادوارد «تونی» استارک
گونه	انسان
وابستگی به تیم	انتقام‌جویان انتقام‌جویان توانا انتقام‌جویان جدید نگهبانان کهکشان اشراقیون شیلد وزارت دفاع نیروی کار صاعقه‌ها
هم‌دستان	ماشین جنگ نجات مرد عنکبوتی کاپیتان آمریکا
توانایی‌ها	هوشی در سطح یک نابغه دانشمند و مهندس ماهر قدرت‌های لباس زره‌ای: قدرت، سرعت، استقامت، حواس و دوام ابرانسانی سرعت مافوق صوت شلیک انرژی و پرتاب موشک تجهیزات درمانی احیاکننده (زوددرمانی) پرواز

مرد آهنی یا آیرون‌من (به انگلیسی: Iron Man) یک شخصیت خیالی ابرقهرمان در کتاب‌های کامیک آمریکایی منتشر شده توسط مارول کامیکس است. این شخصیت به‌وسیلهٔ نویسنده/ویراستار استن لی خلق، و توسط نویسنده لری لیبر تکمیل و توسط هنرمندان دان هک و جک کربی به تصویر کشیده شد. او اولین بار در داستان‌های در حال تعلیق شماره ۳۹ام (مارس ۱۹۶۳) حضور پیدا کرد.

داستان

آنتونی استارک یا به اختصار تونی استارک، میلیاردری عیاش، صنعت‌گر و مهندسی نابغه، از یک جراحتی در سینه‌اش که در زمان اسارتش ایجاد شده‌است رنج می‌برد. وی توسط گروهی عرب در افغانستان گروگان گرفته شده و از او خواسته می‌شود در برابر آزادیش برای آن‌ها سلاح کشتار جمعی یا موشک بسازد. تونی به جای این کار، زرهی قدرتمند برای خود می‌سازد تا از اسارت فرار کند. بعدها او از این زره استفاده می‌کند تا از زمین و انسان‌هایی بی گناه محافظت کند. با این که کار اصلی شرکتش شرکت‌های استارک – تولید سلاح در کنار انجام تحقیقات علمی است، او با استفاده از تکنولوژی موجود در آزمایشگاه‌های شرکت و زره‌اش، شروع به مبارزه با جرم و جنایت می‌کند. او نمادی برای استن لی در مورد تکنولوژی، علم و انسانیت در برابر کمونیست‌های زمان جنگ سرد بود. در ادامهٔ داستان، زمینهٔ مبارزهٔ مرد آهنی از کمونیسم به تروریسم تحول پیدا می‌کند.

بر خلاف اکثر ابر قهرمان‌های منتشر شده، مرد آهنی در کنار سری کتاب‌های مخصوص به خود، جزو گروه‌هایی چون انتقام‌جویان نیز قرار گرفت. از این شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی زیادی استفاده شد. تونی استارک به بازیگری رابرت داونی جونیور در فیلم مرد آهنی (۲۰۰۸) بر روی پردهٔ سینماها رفته‌است. به خاطر بازی بی‌نظیر داونی، وی در فیلم‌های هالک شگفت‌انگیز (۲۰۰۸)، مرد آهنی ۲ (۲۰۱۰)، انتقام جویان (۲۰۱۲) و مرد آهنی ۳ (۲۰۱۳) نیز در همین نقش حضور پیدا کرد. همچنین در فیلم‌های انتقام‌جویان: عصر اولتران (۲۰۱۵) و کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی (۲۰۱۶)، مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه (۲۰۱۷)، انتقام‌جویان: جنگ ابدیت (۲۰۱۸) و انتقام‌جویان: پایان بازی (۲۰۱۹) نیز ایفا نقش کرده‌است. بر اساس رده‌بندی ۱۰۰ قهرمان برتر کتاب‌های کامیک آی‌جی‌ان، رتبهٔ ۱۲ام متعلق به مرد آهنی است.

آنتونی ادوارد استارک، پسر هاوارد استارک، صنعتگری پولدار و رئیس شرکت استارک، و ماریا استارک در لانگ آیلند به دنیا آمد. به خاطر نبوغ بیش از حدش، در سن ۱۵ سالگی وارد دانشگاه ام‌آی‌تی شده و در رشته‌های مهندسی برق و علوم کامپیوتر تحصیل می‌کند. بعد از کشته شدن پدر و مادرش در یک سانحهٔ هوایی، تمام ثروت پدر به او ارث می‌رسد. البته در فیلم کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی (۲۰۱۶) مشخص می‌شود که باکی بارنز/سرباز زمستان پدر و مادر تونی را کشته‌است.

در حین نظارت بر تأثیر تکنولوژی‌های آزمایشگاهی بر روی جنگ‌های آمریکا، تونی توسط گروهی به رهبری وونگ-چو که او را مجبور به طراحی سلاح می‌کنند، اسیر و زخمی می‌شود. داخل زخم‌های استارک ترکش‌هایی هستند که کم‌کم به سمت قلبش حرکت می‌کنند. هم سلولی او هو ینسین، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک، یک صفحهٔ مغناطیسی به سینه‌اش وصل می‌کند تا با جلوگیری از حرکت ترکش‌های داخل بدن استارک، او را زنده نگه دارد. در خفا، استارک و ینسین شروع به ساخت زره تقویت شده می‌کنند که استارک موفق می‌شود به کمک آن از زندان فرار کند. اما طی فرار، ینسین خود را فدا می‌کند تا امکان فرار برای استارک فراهم شود. استارک از گروگان‌گیرانش انتقام می‌گیرد و به نیروهای آمریکایی بازمی‌گردد. در راه بازگشت با یک خلبان نیروی دریایی آمریکا به نام جیمز «رودی» رودس آشنا می‌شود.

در خانه، استارک متوجه می‌شود که نمی‌تواند بدون آن صفحهٔ مغناطیسی زنده بماند بنابراین مجبور می‌شود آن را همیشه زیر لباس خود بپوشاند. او مجبور است برای زنده ماندن هر روز این صفحه را شارژ کند. ظاهر سازی‌ها به گونه‌ای است که همه فکر می‌کنند مرد آهنی محافظ شخصی تونی استارک است. در طی این مدت او با دشمنان زیادی از طرف کمونیستها از جمله بیوه سیاه، کریمزن داینامو و مرد تیتانیومی مواجه می‌شود. البته کسانی چون ماندارین نیز به او حمله می‌کنند که از طرف کسی فرستاده نشده‌اند. نهایتاً همین ماندارین است که به دشمن اصلی او تبدیل می‌شود. هیچ‌کس به خاطر دخترباز و پولدار بودنش به تونی شک نمی‌کند. دو تن از مهم‌ترین شخصیت‌های مکمل استارک رانندهٔ شخصی او هارولد «هپی» هوگان و منشی‌اش ویرجیا «پپر» پاتز هستند که استارک راز خود را با آن‌ها در میان می‌گذارد. جیمز رودس نیز به عنوان خلبان شخصی استارک استخدام می‌شود و از خود شجاعت و مهارتی بی‌نظیر به نمایش می‌گذارد.

سیاست ضد کمونیسم کتاب کم‌کم از بین می‌رود اما جنگ ویتنام جایگزین آن می‌شود. این تغییرات در سری داستان‌ها به خاطر ابراز آشکارای باورهای سیاسی و نظامی استارک به وضوح قابل تشخیص است. البته بعضی اوقات هم، استارک خود را از این جنگ بیزار نشان می‌دهد و خواستار خاتمهٔ آن می‌شود. این موضوع باعث تحریک افراد نزدیک به او – چه ابرقهرمان چه غیرنظامی – می‌شود. استارک نه تنها از پول شخصی خود برای ساخت زره‌اش استفاده می‌کند، بلکه از آن برای ساخت اسلحه برای سازمان شیلد نیز استفاده می‌کند. او کوینجت را برای انتقام جویان و القاکننده تصویری را برای مردان اکس می‌سازد.

نهایتاً، مشکل قلبی استارک توسط مردم کشف شده و مجبور به پیوند قلب می‌شود. بعدها او طراحی زرهٔ خود را گسترش داده و شروع به ساخت سری زره‌های برنامه‌ریزی شده برای موقعیت‌های خاصی چون رادارگریزی و کیهان‌نوردی کرد. استارک اعتیاد به الکل پیدا می‌کند. این موضوع اولین بار وقتی که با مشغله‌های شیلد همراه می‌شود تبدیل به یک مشکل اساسی می‌گردد. او متوجه می‌شود که شیلد شروع به خرید اکثر سهام شرکت استارک کرده تا او را مجبور به ادامهٔ ساخت اسلحه برای آن‌ها بکند. در همین زمان رقیب کاری استارک، جاستین همر چند جنایتکار را برای حمله به استارک استخدام می‌کند. از طرفی دیگر، زرهٔ او دزده شده و به وسیلهٔ آن یک دیپلمات کشته می‌شود. با این که کسی مظنون به استارک نمی‌شود، او مجبور می‌شود تا زره را تحویل دهد. نهایتاً استارک و رودس مسببان این کار را پیدا کرده و دستگیر می‌کنند. البته همر چندین بار دیگر برای کارهای شیطانی‌اش بازمی‌گردد. با پشتیبانی همکار و دوست‌دختر آینده‌اش بتنی کیب از پس این مشکلات بر می‌آید و الکل را ترک می‌کند. با این که زمانی طولانی از فایق آمدن استارک از مشکلاتش نمی‌گذرد، زندگی اش به شدت پیچیده می‌شود. دکتر دووم سربازانی را برای خود تربیت می‌کند و آن‌ها را به زمان شاه آرتور منتقل می‌سازد. مرد آهنی نقشهٔ دکتر دووم را برای کمک به مورگان لی فی را خراب می‌کند و دکتر دووم قسم می‌خورد تا وقتی به زمان خودشان بازگشتند، از مرد آهنی انتقام خواهد گرفت.

بعدها، عوبادیا استین با احساسات استارک بازی می‌کند در نتیجه استارک دوباره به شراب خواری روی می‌آورد و زرهٔ خود را در اختیار رودس قرار می‌دهد و او برای مدتی نقش مرد آهنی را بر عهده می‌گیرد. نهایتاً استارک بهبود می‌یابد به گروه جدیدی به نام دایرهٔ ماکسیموس ملحق می‌شود. استارک در زمان توانبخشی خود را مشغول ساخت سری جدید از زره‌ها می‌کند. رودس با ادامهٔ استفاده از زره به شدت آشفته می‌شود چرا که زره برای استفادهٔ او طراحی نشده بود. به همین خاطر رودس وحشی شده و استارک مجبور به مهار او می‌شود. بعد از بهبودی کامل، استارک با استین که او هم برای خود زره‌ای بر اساس طرح‌های اصلی استارک ساخته، مقابله می‌کند. او که خود را سوداگر آهنی می‌نامد، از استارک شکست خورده و به جای تسلیم شدن، خودکشی می‌کند. در مدت کوتاهی، استارک دوباره ثروت خود را بازمی‌یابد اما این بار در نقطه مقابل شرکت قبلی خود قرار می‌گیرد و شرکت استارک را با دفتر مرکزی در لس آنجلس می‌سازد.

ده‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰

طراحی‌های زره‌های استارک توسط یکی از دشمنانش به نام ارباب جاسوس دزدیده می‌شود، و استارک مجبور می‌شود تا تمام کسانی را که از طرح‌های او سوءاستفاده می‌کنند را متوقف کند. این کار به شدت به اعتبار استارک لطمه می‌زند. او بعد از بین بردن خرده تبه‌کارانی چون پاعصایی، با یکی از فرستادگان دولتی با نام استینگری روبرو شد. این ماجرا وقتی پیچیده‌تر می‌شود که استارک متوجه می‌گردد در زره استینگری از طراحی‌های او استفاده نشده بود. او برای مخفی کردن یک سری ماجرای پیش آمده، مرد آهنی را در ملاء عام «اخراج» می‌کند. او از این کار برای نفوذ به داخل شیلد استفاده می‌کند تا زره‌های آن‌ها را مانند مندروئیدها و گاردزمن نابود کند اما در این بین چند تن از تبه‌کاران فرار می‌کنند. به همین دلیل نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا مرد آهنی را خطرناک و قانون‌شکن معرفی می‌کند. مرد آهنی به شوروی سفر می‌کند تا در مورد مرگ مرد تیتانیومی که در مبارزه با او کشته شده بود، تحقیق کند. بعد از بازگشتش به آمریکا، با کسی به نام قدرت آتش که از طرف دولت فرستاده شده‌است، روبرو می‌شود. به خاطر عدم توانایی در شکست دادنش، استارک به ظاهر مرد آهنی را از بازنشسته می‌کند. با غفلت قدرت آتش، استارک زرهی جدید می‌سازد و با شخصیتی متفاوت آن را کنترل می‌کند.

استارک متوجه می‌شود سلامتش به خاطر آسیب رسیدن به دستگاه عصبیاش توسط سایبرنتیک زره، به خطر افتاده‌است. این مشکل به خاطر معشوقش که تعادل روانی ندارد شدیدتر می‌شود، او به نخاع استارک صدمه می‌زند و او را فلج می‌کند. استارک موفق می‌شود با کاشت تراشه بر روی نخاع خود موقتاً تحرک خود را بازیابد. اما هنوز هم مشکلاتی برایش پیش می‌آید و او تصمیم می‌گرد تا «پوستی» از عصب‌های مصنوعی بسازد تا به دستگاه عصبی بدنش کمک کند. او همچنین یک زره با کنترل از راه دور می‌سازد، هر چند این برنامه در زمان مواجه با اربابان سکوت شکست می‌خورد. در این موقعیت استارک زره‌ای به شدت مسلح می‌سازد تا بتواند در تمامی نبردها پیروز شود، این زره به ماشین جنگ معروف می‌شود. نهایتاً به خاطر آسیب جبران‌ناپذیری که به سیستم عصبی استارک وارده شده، او با تظاهر به مرگ، خود را وارد زیست تعویقی می‌کند تا بهبود یابد. به همین خاطر نیز رودس مسئولیت مرد آهنی و شرکت استارک را به عهده می‌گیرد. بعد از بهبودی کامل استارک، او خود را دوباره برنامه‌ریزی کرده و هویت مرد آهنی را ادامه می‌دهد. زمانی که رودس متوجه می‌شود استارک با تظاهر به مرگ با دوستانش بازی کرده‌است، خشمگین شده و از استارک جدا می‌شود و ماشین جنگ را به تنهایی اداره می‌کند.

در طی ماجرایی، مرد آهنی به عنوان یک خائن در گروه انتقام جویان شمرده می‌شود. کانگ فاتح ذهن استارک را به کنترل می‌گیرد و او را بردهٔ خود می‌کند. در این وضعیت، استارک پرستار لونا دختر کوئیک سیلور و کریستال را به همراه ریتا دی مارا (ژاکت‌زرد) و آماندا چنی، یکی از دوستان انتقام جویان را می‌کشد.

انتقام جویان برای متوقف کردن استارک و کانگ، در زمان سفر کرده و به دوران نوجوانی استارک می‌روند تا روند اتفاقات را عوض کنند. تونی نوجوان با دزدیدن یکی از زره‌های خود بالغش، به انتقام جویان کمک می‌کند. استارک بالغ با دیدن خودش به شدت تعجب می‌کند و این شوک باعث شکستن کنترل ذهنی کانگ می‌شود. او برای کمک به بقیه، خود را فدا می‌کند و جلوی کانگ را می‌گیرد. استارک نوجوان به حال سفر کرده، زرهٔ مخصوص خود را طراحی می‌ند و کنترل شرکتش را به دست می‌گیرد.

در زمان جنگ با موجودی به نام یورش، استارک نوجوان به همراه تعداد زیادی دیگر ابرقهرمان کشته می‌شوند. فرانکلین ریچاردز این ابر قهرمانان «مرده» را در سری دنیای تولد دوباره ابرقهرمانان بازمی‌گرداند. او تونی استارک را به صورت یک مرد بالغ نمایش می‌دهد که هم خاطرات استارک بالغ قبلی را دارد هم خاطرات استارک نوجوان کشته شده در جنگ با یورش. او به کمک دفتر وکالت نلسون و مرداک، شرکتش را که به بنگاه فوجیکاوا فروخته شده بود را پس می‌گیرد و شرکت راه حل‌های استارک را تأسیس می‌کند. او در این دنیا مشکل قلبی ندارد و هیچ انگشت تهمتی دربارهٔ ماجرای کانگ به سوی نیست.

دهه اول قرن ۲۱

زره استارک علی‌رغم خرابی‌های امنیتی‌اش، به خاطر سیستم کامپیوتر پیچیده‌اش، جزو ملزومات قرار می‌گیرد. در ابتدا، استارک از زره جدید که حالا «زندگی» می‌کند، حمایت می‌کند. اما، زره به تدریج خشن شده و یکسره به آدمکشی می‌پردازد و نهایت مایل می‌شود تا جای تونی را بگیرد. در یک مبارزه در جزیره‌ای دور افتاده، استارک دچار یک حملهٔ قلبی دیگر می‌شود. زره موجودیت خود را فدای سازنده‌اش کرده، با در اختیار گذاشتن قطعات لازم برای استارک یک قلب مصنوعی می‌سازد. این قلب مصنوعی مشکلات سلامتی استارک را حل می‌کند اما از آنجایی که منبع تغذیه داخلی ندارد، باری دیگر استارک به شارژر وابسته می‌شود. زرهٔ حساس، به قدری در استارک اختلال روانی ایجاد می‌کند که او برای باری دیگر به زره‌های ساده‌تر اولیه بر می‌گردد. او همچنین از یک فلز مایع جدیدی معروف به پوست (به انگلیسی: .S.K.I.N) استفاده می‌کند که این قابلیت را دارد تا مانند یک پوسته استارک را در بربگیرد ولی همچنان مانند آهن مستحکم باشد.

در این زمان، استارک وارد رابطهٔ احساسی با رومیکو فوجیکاوا، وارث و دختر کسی که در زمان مرگ استارک شرکتش را خریده بود، می‌شود. این رابطه فراز و نشیب‌های زیادی از جمله خیانت از طرف رومیکو به تونی با تیبریوس استون دارد چون او فکر می‌کند استارک بیش از حد جدی و کودن است. این رابطه با مرگ رومیکو در دست‌های مرد آهنی به پایان می‌رسد.

استارک شخصیت دوگانه خود و مرد آهنی را عموماً اعلام می‌کند. او متوجه نمی‌شود که با این کار تفاهم‌نامهٔ محافظت از مرد آهنی را که با دولت بسته بود، فسخ می‌کند چرا که در آن ذکر شده بود مرد آهنی یکی از «کارگزاران» استارک است نه خود او. زمانی که متوجه می‌شود نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا باری دیگر از تکنولوژی او استفاده می‌کند، به جای آنکه مانند دفعه قبل آن‌ها را نابود کند، با رئیس‌جمهور ملاقاتی انجام می‌دهد. با این روش، او امیدوار است تا بتواند نحوه سوءاستفاده از طراح‌هایش را به همه نشان دهد.

زره شماره ۳، دیده شده در مرد آهنی (فیلم ۲۰۰۸) (۲۰۰۸).

در سری داستان جدایی انتقام جویان، استارک به خاطر درگیری لفظی با نماینده لاتوریا در سازمان ملل متحد مجبور به کناره‌گیری از انتقام جویان شد. او این کار را به تحریک اسکارلت ویچ، کسی که مقر انتقام‌جویان را نابود و چند عضو را می‌کشد، انجام داد. استارک به صورت رسمی از مرد آهنی کناره می‌گیرد اما همچنان از زره استفاده می‌کند. او دوباره برای جلوگیری فرار زندانیان از رفت به انتقام جویان می‌پیوندد و حتی کاپیتان آمریکا را از سقوط نجات می‌دهد. او پایگاه انتقام جویان را به برج استارک منتقل می‌کند. گوست، لیزر زنده و ارباب جاسوس دوباره بر می‌گردند و داستان مرد آهنی را از داستان استاندارد ابرقهرمان‌ها به مقابله با سیاست و صنعت تغییر می‌دهند.

استارک سال‌ها پیش به همراه رهبرانی چون پلنگ سیاه، پروفسور ایکس، آقای شگفت‌انگیز، بلک بولت، دکتر استرنج و نیمور گروهی را به نام اشراقیون تشکیل داده‌است. مقصود ایجاد این انجمن تعیین استراتژی در برابر عمده اتفاقات است. هدف اصلی استارک در این گروه ساخت بدنی ناظر برای تمام ابرقهرمانان است تا در صورت عدم تمایل به همکاری با اشراقیون آن‌ها را مجبور به این کار کند.

جنگ داخلی

در سری داستان جنگ داخلی، اقدامات ابرقهرمانان ناوارد جنگجویان جدید باعث نابودی چندین بلوک در استمفورد می‌شود و به همین خاطر مردم خواستار توقف تمام ابرانسان‌ها می‌شوند. استارک با متوجه شدن برنامه‌های دولت، پیشنهاد ایجاد جنبش نام‌نویسی ابرانسان‌ها می‌دهد. این جنبش تمام ابرانسان‌ها را مجبور به ثبت‌نام در دولت و دریافت اجازه‌نامه می‌کند. همچنین این جنبش ابرانسان‌های بی‌تجربه را آموزش می‌دهد. استارک به خاطر کشته‌شدن یکی از مردم عادی در زمان مشکلات الکلش، احساس گناه زیادی می‌کند. رید ریچاردز از چهار شگفت‌انگیز و دکتر هنری «هنک» پیم تنها کسانی هستند که با این پیشنهاد موافقت می‌کنند. بعدها کاپیتان آمریکا فرمان می‌یابد تا تمام کسانی را که در این نام‌نویسی شرکت نمی‌کند را شخصاً پیش دولت بیاورد. او در این موقع بیش از حد خشن می‌شود و جنگی بزرگ با نام «جنگ داخلی ابرقهرمانان» را شروع می‌کند. در پایان جنگ، کاپیتان آمریکا برای جلوگیری از کشتار بیشتر تسلیم می‌شود، البته با نابود کردن زره استارک او را هم شکست می‌دهد. استارک به عنوان مدیر جدید شیلد انتخاب می‌شود و یک گروه جدید از انتقام جویان را به دور از کنترل دولت با فرماندهی لوک کیج تشکیل می‌دهد تا جنبش نام‌نویسی ابرانسان‌ها را به‌طور غیرقانونی ادامه دهد. بعد از زمانی کوتاهی، کاپیتان آمریکا در حبس ترور می‌شود و برای استارک احساس گناه ارمغان می‌آورد.

تهاجم سری

در سری داستان تهاجم سری، بعد از آنکه تونی استارک از نفوذ اولتران در بدنش رها می‌شود، اسپایدر وومن جسد یک اسکرول را در لباس الکترا نشانش می‌دهد. استارک متوجه تهاجم اسکرول‌ها به زمین می‌شود و آن را با اشراقیون در میان می‌گذارد. بعد از متوجه شدن اسکرول بودن صاعقه سیاه و کشتنش توسط نیمور، حملهٔ اسکرول‌ها شروع می‌شود. تونی مجبور می‌شود تمام اشراقیون را از محل تخلیه کند و با نابود کردن منطقه تمام اسکرول‌ها را بکشد. بعد از اتمام حمله، دولت او را از مدیریت شیلد برکنار کرده و از انتقام‌جویان بیرون‌می‌کند و مسؤولیت ابتکار پنجاه ایالت را به نورمن آزبورن منتقل می‌کند.

سلطنت تاریک

با از دست دادن تمام قدرت، استارک ویروسی را آپلود می‌کند تا تمام سوابق جنبش نام‌ویسی ابرانسان‌ها را به همراه اسامی دیگر ابرقهرمانان و طراحی زره‌های خود را قبل از دسترسی آزبورن به آن‌ها نابود کند. تنها پایگاه داده‌ای که باقی می‌ماند حافظهٔ خود استارک است که آن را نیز به کمک یکی از زره‌هایش، ذره ذره از بین می‌برد. وقتی آزبورن او را به عنوان یک فراری دستگیر می‌کند، او به دور دنیا سفر می‌کند تا حافظه‌اش پاک شود. او به خود صدمه مغزی وارد می‌کند تا مطمئن شود تا آزبورن حتی به وسیلهٔ کنترل ذهن نمی‌تواند از او اطلاعاتی بگیرد. وقتی که آزبورن به استارک ناتوان می‌رسد و او را وحشیانه کتک می‌زند، پپر پاتز تصاویر را به صورت جهانی منتشر می‌کند، به اعتبار آزبورن لطمه زده و برای استارک دلسوزی به ارمغان می‌آورد. قبل از اینکه استارک دچار مرگ مغزی شود، دونالد بلیک را به وکالت خود برمی‌گزیند. همچنین یک پیغام تمام نگاری شده را در زره پپر ذخیره کرده‌است که روش بازگردانی خودش از مرگ مغزی را بازگو می‌کند اما انتخاب انجام این کار را به پپر با در نظر گرفتن موقعیت واگذار می‌کند و از او می‌خواهد این موضوع را با بلیک و باکی در میان بگذارد. در نیمه هشیاری، استارک در یک سناریو گیر کرده‌است که در حال مبارزه با ذهن خودش برای بازگشت به دنیا است. زمانی که مراحل بازگرداند استارک شکست می‌خورد، باکی دکتر استرنج را خبر می‌کند و او موفق می‌شود تا استارک را بهوش بیاورد. اما به خاطر پاک کردن حافظهٔ خود، هیچ‌یک از اتفاقات بعد از جنگ داخلی را به یاد نمی‌آورد. صدمهٔ مغزی باعث می‌گردد تا دوباره استارک مجبور به استفاده از رآکتور برای کنترل تنفس، پلک زدن و ضربان قلب شود.

دهٔ ۲۰۱۰

عرش

در سری داستان عرش، تونی استارک تحت مراقبت دکتر دونالد بلیک و ماریا هیل به سر می‌برد. وقتی این دو از حمله به آسگارد با خبر می‌شوند، بلیک به ماریا می‌گوید تا با استارک فرار کند. هیل استارک را ترک می‌کند تا استارک به بیلک، حالا دیگر ثور، که آزبورن و سنتری برایش تله گذاشته بودن کمک کند. هیل ثور را نجات می‌دهد و به بروکستون می‌آورد. زمانی که آزبورن اعلام حکومت نظامی می‌کند و داکن و نگهبان را برای پیدا کردن هیل و ثور به بروکستون می‌فرستد و ثور از شهر دفاع می‌کند. هیل به مخفیگاه استارک بازگشته و او را به مکانی امن‌تر منتقل می‌کند. آن‌ها به سرعت از انتقام جویان جوان که زره نابود نشدنی، که ادگار جارویس به کاپیتان آمریکا داده بود، را نگه می‌داشت، می‌پیوندند. زمانی که آزبورن با انتقام جویان جوان مبارزه می‌کند، استارک با زره شماره ۳ ظاهر می‌شود و زره میهن‌پرست آزبورن را از کار می‌اندازد. آزبورن به داکن دستور می‌دهد تا آسگارد آن را در برابر چشمان ثور نابود کند و داکن شهر را با خاک یکسان می‌کند. بعد از سقوط آسگارد، استارک در کنار دیگر قهرمانان در برابر آزبورنی قرار می‌گیرند که دیگر زره ندارد. آزبورن فریاد می‌زند که تلاش می‌کرده تا آن‌ها را «از آن نجات دهد» و به سفینه که پوچی از آن نگهبان می‌کند اشاره می‌کند. در حین اینکه نگهبان تیم را از هم متلاشی می‌کند، لوکی با دادن سنگ نورن به انتقام جویان، به آن‌ها امکان ادامهٔ مبارزه را می‌دهد. وقتی که پوچی لوکی را می‌کشد، خشم ثور نگهبان را مطیع خود می‌کند. تونی به ثور می‌گوید تا پوچی را از شهر دور کند و او این کار را انجام می‌دهد. سپس تونی با پرتاب کردن هلی کریر فرماندهی همر، آن را نابود می‌کنند. رابرت رینولدز نیز التماس می‌کند تا او را بکشند. بعدها جنبش نام‌نویسی ابرانسان‌ها لغو می‌شود و استارک مجبور می‌شود تا کمپانی و سلاح‌هایش را تحویل دهد. به عنوان نماد جدید گروه جدیدشان، ثور باقی‌ماندهٔ برج آسگارد را به برج استارک منتقل می‌کند.

عصر حماسی

در خط داستان «استارک: ارتجاع» سال ۲۰۱۰–۲۰۱۱، استارک زره‌ای جدید به کمک آقای شگفت‌انگیز می‌سازد. این زره جدید کاملاً مسلح است و از رآکتور سینهٔ استارک که انرژی بدن و ذهنش را تأمین می‌کند، تغذیه می‌شود. استارک اعلام می‌کند که شرکت جدیدی به نام استارک ارتجاع تأسیس خواهد کرد. او همچنین می‌گوید دیگر سلاح تولید نمی‌کند و به جای آن شروع به استفاده از تکنولوژی آرک برای تولید انرژی برای دنیا خواهد کرد. در این موقع، جاستین و ساشا همر زره مخصوص به خود، آهن دیترویت، را می‌سازند تا جایگزین استارک در ارتش شوند. برنامهٔ استارک ساخت دو ماشین با موتور آرک است. همر سعی می‌کند تا تلاش او را از بین ببرد و یکی از ماشین‌ها را به وسیله آهن دیترویت نابود می‌کند و به آزمایشگاه تحقیقاتی استارک ارتجاع نیز حمله می‌کند. به کمک مانورهای قانونی، استارک موفق می‌شود تا حملهٔ همر را متوقف کرده و ماشین را به تولید انبوه برساند.

خود ترس

در داستان خود ترس سال ۲۰۱۱، زمین توسط سرپنت، یک اسگاردی شیطانی و دایی ثور، مورد حمله واقع می‌شود. مرد آهنی در پاریس با گارگویل خاکستری، نابودکننده باور و یکی از شایستگان سرپنت که تبدیل به ماک می‌شود، مبارزه می‌کند. ماک مرد آهنی را بیهوش کرده و آهن دیترویت را به سنگ تبدیل می‌کند. وقی مرد آهنی به هوش می‌آید، می‌بیند ماک تمام مردم پاریس را به سنگ تبدیل کرده و آنجا ترک کرده‌است. استارک برای شکست دادن ارتش سرپنت یک بطری شراب می‌نوشد تا بتواند با اودین، کسی که به تونی اجازه ورود به دنیایی سوارتالف‌هایم را می‌دهد، صحبت کند. آنجا، تونی و کوتوله‌های سوارتالف‌هایمی با هم سلاحی را درست می‌کنند تا انتقام جویان بتوانند از آن علیه شایسته استفاده کنند. تونی همچنین زره خود را با تزریق آهن جادویی میولنیر ارتقاء می‌دهد و سلاح جدید را به انتقام جویان می‌رساند تا جلوی نیروهای سرپنت را بگیرند. مرد آهنی شاهد کشته شدن سرپنت به دست ثور می‌شود و می‌بیند ثور نیز در حین اینکار می‌میرد. بعد از پایان گرفتن جنگ، استارک سلاحی را که ساخته بود آب کرده و سپر قویتری برای کاپیتان آمریکا می‌سازد و به او می‌دهد. در بحث‌های بعدی دربارهٔ عدم همکاری خدایان در رابطه با فجایع پیش آمده، اودین به تونی فرصتی کوتاه برای دیدن دنیای پهناوری که اودین می‌بیند را می‌دهد؛ اما قبل از آن از استارک برای نقشش در این ماجرا تشکر می‌کند و تمام مردمی را که گارگویل خاکستری کشته بود را زنده می‌کند.

بازگشت ماندارین

بعد از «خود ترس»، استارک به خاطر استفاده از عنصری جدید در سطح زره‌اش توسط دولت آمریکا احضار می‌شود. ماندارین و زیک استین یکی از دشمنان قدیمی مرد آهنی را ارتقاء داده و برای کشتار می‌فرستند. ژنرال بروس بابیج استارک را مجبور به پوشیدن زره دولتی می‌کند تا هر وقت که خواست زره استارک را از کار بیندازد. در مبارزه، تونی زیر عمل جراحی می‌رود تا تکنولوژی بابیج را از خود جدا کند. او همچنین اعلام بازنشستگی به عنوان مرد آهنی را می‌کند و با شایع‌سازی دربارهٔ مرگ رودس، برای رودس زره‌ای جدید می‌سازد و او مرد آهنی جدید می‌شود.

مرگ

در رویداد جنگ داخلی ۲ کاپیتان مارول در تیم خود ناانسانی را وارد کرد که می توانست آینده را پیشبینی کند که چه انسان‌هایی می‌توانند آدم خطرناکی باشند و باعث از بین رفتن مردم بشوند. کاپیتان مارول آن‌ها را دستگیر می‌کرد و مرد آهنی مخالف این بود که آینده را عوض کند. در این بین آن ناانسان پیش بینی کرد که تانوس به زمین می‌آید و آن‌ها با یکدیگر درگیر می‌شوند و جیمز رودز کشته و شی هالک بسیار زخمی می‌شود و به کما می‌رود. مرد آهنی از این واقعه ناراحت و خشمگین می شود. پس مرد آهنی با تیم خود(که متشکل بود از مایلز مورالز، میزمارول، قلب آهنی، کاپیتان آمریکا و...) روبروی تیم کاپیتان مارول (که متشکل بود از نگهبانان کهکشان، ونوم، ماریا هیل، شی هالک، ناانسان‌ها و...) و با هم جنگیدند. پس از آن جنگ آن ناانسان به همه کشتن کاپیتان آمریکا توسط مایلز مورالز را در جلوی پله های مجلس سنا را نشان می دهد و مرد آهنی به ثور دستور می‌دهد که مایلز را باخود ببرد در آخر مایلز و کاپیتان همدیگر را ملاقات می کنند و مایلز می گوید که نمی‌خواهد اورا بکشد سپس کاپیتان مارول می‌آید و قصد دستگیری مایلز مورالز را دارد ولی مرد آهنی اجازه نمی‌دهد. سپس مرد آهنی با ضربه‌ای که از کاپیتان مارول خورد می‌میرد. یک هولوگرام از تونی استارک به وجود آمد که به ریری ویلیامز آموزش دهد که چگونه یک ابرقهرمان باشد.

پس از آنتونی استارک برادر ناتنی او آرون استارک به جای او مرد آهنی بعدی است.

نیروها و توانایی‌ها

زره

همچنین ببینید: زره‌های مرد آهنی

مرد آهنی یک زره‌پوش مجهز و برنامه‌ریزی شده ساخته‌است که به او قدرت و مقاومت ابرانسانی، پرواز و تعداد زیادی اسلحه می‌دهد. این زره توسط استارک اختراع و به جز مدت زمان کوتاهی توسط او پوشیده شد. کسانی چون دوست و همکار قدیمی استارک جیمز رودس، هارولد «هپی» هوگان، ادی مارک و مایکل او'برین نیز با هویت مرد آهنی زره‌هایی به تن کردند.

سیستم تسلیحاتی زره در طی سال‌ها عوض شد، اما سلاح اصلی او همیشه اشعه‌هایی از دستکش آهنی‌اش بود. از اسلحه‌های دیگری که تغییر چندانی نکردند می‌توان به: تک پرتوافکن روی سینه‌اش، تیرهای پالسی (که در طول راه انرژی جنبشی جذب می‌کنند)، بمب الکترومغناطیسی و یک سپر انرژی دفاعی که می‌تواند تا ۳۶۰ درجه تعمیم پیدا کند اشاره کرد. دیگر امکانات شامل: تولید فوق-فرئون (معروف به پرتو یخ زننده)، تولید چندین میدان مغناطیسی، ایجاد انفجار صوتی و نمایش هولوگرام‌های سه بعدی می‌شود.

به علاوهٔ زره‌هایی با هدف کلی که استارک می‌پوشد، زره‌هایی مخصوص برای فضانوردی، سفر به اعماق دریا، رادارگریزی و دیگر کارها طراحی شده. او همچنین زره‌های سنگینی چون «خردکنندهٔ هالک» را ساخت. زره خردکنندهٔ هالک از اضافه شدن امکانات زیادی به یکی از زره‌های مقیاس بزرگ قبلی بود تا با افزایش قدرت و دوام آن بتوان با هالک شگفت‌انگیز مبارزه کرد. مدل بعدی، طراحی شده بود تا در برابر ثور استفاده شود و از نابودگر الهام گرفته شده بود و قدرتی جادویی داشت. استارک همچنین یک بسته الکترونیک در دوران جنگ زره‌ها آماد کرد که با نصب شدن روی زره‌های با طراح اصلی استارک، اجزاء اصلی زره را سوزانده و آن را غیرقابل استفاده می‌کرد هرچند این بسته روی زره‌های بعدی غیر کارآمد بود. زره ماشین جنگی نیز که در اختیار جیمز رودس قرار گرفته بود، در اصل یکی از زره‌های مخصوص استارک بود.

در جدیدترین زره‌های استارک، که با زره اکسترمیس شروع می‌شود، زره در داخل استخوان‌های تونی نگهداری می‌شد و برای کنترل آن یک دستگاه شبکه محلی داخل بدنش کاشت شد تا با دستگاه عصبی مرکزی ارتباط برقرار کند.

قدرت‌ها

برای مدتی، به خاطر جایگزین شدن دستگاه عصبی مصنوعی به جای دستگاه عصبی طبیعی استارک، که دچار صدمات شدیدی شده بود، استارک توانایی درک احساس ابرانسانی داشت و از تغییرات فیزیکی بدنش به‌طور کامل آگاه بود.

بعد از مصدومیت شدید استارک در نبرد با مالن، او به سیستم عصبی خود شبه ویروس تکنو-ارگانیک اصلاح شده تزریق کرد. با بازنویسی بدنش، استارک می‌توانست زندگی خود را نگاه داشته، قدرت زوددرمانی پیدا کرده، با بخشی از زره مرد آهنی ادغام شده و می‌توانست با مغز خود تمام زره‌های خود را از راه دور نیز کنترل کند. این قدرت تکنوپاتی به او اجازه می‌داد با تمام وسایل الکترونیکی حتی ماهواره‌ها ارتباط برقرار کند.

طی داستان «تهاجم سری» اکسترمیس توسط ویروسی به صورت فاجعه باری خاموش می‌شود و او را مجبور به استفاده از زره‌های قبلی و محدودیت‌های بیشتر کرد. بعلاوه، در زمان حملهٔ آزبورن، اکثر امکانات شرکت استارک متوقف شد و او را مجبور به استفاده از زره‌های ضعیفتر کرد.

توانایی‌ها

تونی استارک یک مخترع نابغه و متخصص در رشته‌های ریاضی، فیزیک، شیمی و علوم کامپیوتر می‌باشد و از رقبای اصلی علمی خود آقای شگفت‌انگیز، هنک پیم و بروس بنر در رشته‌های مهندسی برق و مهندسی مکانیک برتر است. او به عنوان یکی از باهوش‌ترین شخصیت‌های دنیای مارول شناخته می‌شود. او در سن ۱۷ سالگی با نمرات بالا در رشته‌های فیزیک و مهندسی از مؤسسه فناوری ماساچوست (ام‌آی‌تی) فارغ‌التحصیل شد و خودش اطلاعاتی از هوش مصنوعی گرفته تا مکانیک کوانتومی کسب کرد. او می‌تواند از هوش سرشار خود در تمام موقعیت مانند مقابله با دشمنان و تله‌ها بهره برده و از وسایل موجود، به خصوص زره‌اش، در راه‌های غیر متعارف ولی کاربردی استفاده کند. او در دنیای کاری بسیار مورد احترام بوده، می‌تواند به خوبی توجه مردم را در مسائلی چون اقتصاد جذب کند و طی سالیان تقریباً از هیچ چیز، میلیون‌ها دلار درآمد کسب کرده‌است. او همچنین برای وفاداری و توجه به زیر دستانش معروف است. البته او کارمندی را که فروشی پرسود ولی غیرقانونی به دکتر دووم داشت را اخراج کرد. استارک همچنین تلاش می‌کند تا شرکتش دوست محیط زیست باشد.

در مدتی که نمی‌توانست از زره‌اش استفاده کند، توسط کاپیتان آمریکا آموزش مبارزات نظامی دید و توانست در صورت لزوم از خود محافظت کند. او همچنین آموزش هنرهای رزمی را از هپی هوگان (که یک بوکسور حرفه‌ای است) و جیمز رودس (یک خلبان هواپیمای جنگی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا) دید.

در مجموع، استارک شم کاری و سیاسی بسیار خوبی دارد. در چندین موقعیت او کنترل شرکتش را در میان تصاحب شرکت‌ها از دست داد. به خاطر عضویتش در اشراقیون، حافظ جواهر ابدیت فضا است. این جواهر به صاحبش اجازه می‌دهد تا در هر جایی (یا همه جا) حاضر باشد، هر چیزی را حرکت داده و به دنیاها و فضاهای مختلف ببرد. مرد آهنی هیج وقت از این جواهر، حتی در زمان تهاجم سری و فراری بودنش استفاده نکرد.

دشمنان

مقالهٔ اصلی: لیست دشمنان مرد آهنی

در طی تقریباً شصت سال انتشار، مرد آهنی با تبه‌کاران زیادی مبارزه کرد که یا خط داستان مخصوص به خود را داشتند یا در داستان دیگران پناهنده شده بودند. از مهم‌ترین دشمنان مرد آهنی می‌توان به آهنچی، مرد تیتانیومی، کریمزن داینامو، جاستین همر، گوست، شلاق سیاه، ماندارین، اولتران، ویزارد، دیناموی ارغوانی، عنکبوت سیاه، [بعد به قهرمان تبدیل شد] اشاره کرد.

در دیگر رسانه‌ها

داونی بازیگر شخصیت تونی استارک در افتتاحیه مرد آهنی ۲ در مکزیکو سیتی.

در دههٔ ۱۹۶۰ از مرد آهنی در یک سریال کارتونی استفاده شد. در سال ۱۹۷۰ گروه بلک سبث در البوم پارانوید از شخصیت مرد آهنی استفاده کرد. در ۱۹۸۱، مرد آهنی تنها به جای تونی استارک در سریال کارتونی تلویزیونی مرد-عنکبوتی و دوستان شگفت‌انگیزش ظاهر شد. او دوباره در سریال مخصوص به خود در دهه ۱۹۹۰ در ساعت اقدام مارول به همراه چهار شگفت‌انگیز ظاهر شد، رابرت هیس صداگذاری تونی استارک را در این سریال برعهده داشت. استارک همچنین در یک قسمت از سریال چهار شگفت‌انگیز: بزرگترین ابرقهرمانان دنیا با نام "بازی‌ها پوسته" بازی کرد. جدا از کتاب‌های کامیک، مرد آهنی در سری بازی‌های ویدئویی شرکت کاپسکام به نام "دربرابر" حضور داشت. این بازی‌ها عبارت اند از: ابرقهرمانان مارول، مارول در برابر کاپسکام: نبرد ابرقهرمانان به جای ماشین جنگ طلائی و ماشین جنگی فوق زره، مارول در برابر کاپسکام ۲: عصر جدید ابرقهرمانان"، "مارول دربرابر کاپسکام ۳: امید دو جهان و مارول دربرابر کاپسکام ۳ نهایی. مرد آهنی یک شخصیت قابل بازی در بازی‌های مرد آهنی، کاپیتان آمریکا و انتقام جویان، مارول: اتحاد نهایی، مارول: اتحاد نهایی ۲ و اله انتقام جویی مارول: قیام ناقص‌ها و یک شخصیت غیرقابل بازی در بازی‌های افسانه مردان ایکس ۲: قیام آخرالزمان و دنیای زیرزمینی تونی هاوک نیز بود. در ۲۰۰۹ سریال کارتونی مرد آهنی: ماجراهای با زره، اکثر شخصیت‌ها از جمله تونی استارک، نوجوان هستند. مارول انیمه در اکتبر ۲۰۱۰ در ژاپن بر روی آنتن رفت. در این سریال که همکاری بین مارول انیمیشن و مدهاوس می‌باشد استارک، با صدای کیجی هوجیوارا، به ژاپن سفر کرده و با زودیاک مبارزه می‌کند.

در سال ۲۰۰۹، فیلمی با عنوان مرد آهنی به کارگردانی جان فاورو و بازیگری رابرت داونی جونیور در نقش تونی استارک منتشر شد. این فیلم نقدهایی مثبت گرفت، فروشی معادل ۳۱۸ میلیون دلار در آمریکا و ۵۷۰ میلیون دلار در جهان داشت. اما بازی ویدئویی برگرفته از این فیلم نقدهایی منفی دریافت کرد. داونی باری دیگر در نقش تونی استارک در فیلم مرد آهنی ۲ سال ۲۰۱۰ با کارگردانی فاورو ظاهر شد. او در انتقام‌جویان سال ۲۰۱۲ و مرد آهنی ۳ ۲۰۱۳ نیز در همین نقش بازی کرد. داونی همچنین در سال ۲۰۰۸ در فیلم هالک شگفت‌انگیز در نقش تونی استارک دیده شد.