رامش: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
<ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref> |
<ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref> |
||
) تهران بودند.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=پیمان |نام۱=جمشید |عنوان=رامش ( آذر محبی) و من! |نشانی=https://hambastegimeli.com/%D8%AF%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/82200-%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4-%D8%A2%D8%B0%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%86 |وبگاه=اخبار همبستگی ملی ایران |تاریخ بازبینی=2 دسامبر 2020}}</ref> |
) تهران بودند.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=پیمان |نام۱=جمشید |عنوان=رامش ( آذر محبی) و من! |نشانی=https://hambastegimeli.com/%D8%AF%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/82200-%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4-%D8%A2%D8%B0%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%86 |وبگاه=اخبار همبستگی ملی ایران |تاریخ بازبینی=2 دسامبر 2020}}</ref> |
||
پدرش ناصر محبی تهرانی کارمند گمرک [[فرودگاه مهرآباد]] تهران و مادرش اقدس اعتصامی |
پدرش ناصر محبی تهرانی کارمند گمرک [[فرودگاه مهرآباد]] تهران و مادرش اقدس اعتصامی بود. |
||
<ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref> |
<ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref> |
||
تا [[دیپلم]] طبیعی به تحصیلات خود ادامه داد و تصمیم داشت بخواست پدر <ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref> بعد از [[دیپلم]] وارد دانشگاه شود و در رشتهٔ [[جراحی]] به تحصیلات ادامه دهد، اما با آشنایی به [[عطاالله خرم]] در یک مهمانی <ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref>به عرصهٔ خوانندگی روی آورد.<ref>{{Citation|title=آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • رامش {{!}} DW {{!}} 06.12.2018|url=https://www.dw.com/fa-ir/art-culture/av-46602216|accessdate=2020-11-30|language=fa-IR|first=|last=|date=2018-12-06}}</ref> |
تا [[دیپلم]] طبیعی به تحصیلات خود ادامه داد و تصمیم داشت بخواست پدر <ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref> بعد از [[دیپلم]] وارد دانشگاه شود و در رشتهٔ [[جراحی]] به تحصیلات ادامه دهد، اما با آشنایی به [[عطاالله خرم]] در یک مهمانی <ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=رمضان‌زاده |نام۱=فیروزه |عنوان=گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت… |نشانی=https://kayhan.london/fa/1399/10/19/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%9B-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D8%A2%D9%86%DA%86 |تاریخ بازبینی=11 ژانویه 2021 |خبرگزاری=کیهان لندن}}</ref>به عرصهٔ خوانندگی روی آورد.<ref>{{Citation|title=آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • رامش {{!}} DW {{!}} 06.12.2018|url=https://www.dw.com/fa-ir/art-culture/av-46602216|accessdate=2020-11-30|language=fa-IR|first=|last=|date=2018-12-06}}</ref> |
||
نسخهٔ ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۴:۱۴
| رامش | |
|---|---|
.jpg) تصویری از رامش در مجله فیلم و هنر، سال ۱۳۵۲ | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام تولد | آذر محبی تهرانی |
| زاده | ۲۲ آبان ۱۳۲۵ تهران، ایران |
| درگذشته | ۱۰ آذر ۱۳۹۹ (۷۴ سال) |
| ژانر | سنتی، پاپ، جاز، فانک و راک |
| ساز(ها) | گیتار |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۴۳–۱۳۸۳ |
| ناشر(ان) | کلتکس رکوردز آونگ میوزیک |
| همکاری‌های مرتبط | فریدون فرخزاد، ناصر چشم‌آذر، منوچهر چشم‌آذر، عطاءالله خرم، عارف، اسفندیار منفردزاده، ویگن، صادق نوجوکی، داریوش، فرامرز اصلانی |
| سازهای اصلی | |
| گیتار | |
| تحصیلات | دیپلم طبیعی |
آذر محبی تهرانی با نام هنری رامش (زادهٔ ۲۲ آبان ۱۳۲۵ – درگذشتهٔ ۱۰ آذر ۱۳۹۹) خوانندهٔ ایرانی بود.[۱] رامش در سبک‌های موسیقی مختلف از سنتی تا پاپ کلاسیک، جاز و راک ترانه اجرا کرده است.[۲]
اوایل زندگی
رامش در ۲۲ آبان ۱۳۲۵ در تهران به دنیا آمد، در خانواده‌ای با سه خواهر و یک برادر که ساکن خیابان اردیبهشت (پاستور [۳] ) تهران بودند.[۴] پدرش ناصر محبی تهرانی کارمند گمرک فرودگاه مهرآباد تهران و مادرش اقدس اعتصامی بود. [۵] تا دیپلم طبیعی به تحصیلات خود ادامه داد و تصمیم داشت بخواست پدر [۶] بعد از دیپلم وارد دانشگاه شود و در رشتهٔ جراحی به تحصیلات ادامه دهد، اما با آشنایی به عطاالله خرم در یک مهمانی [۷]به عرصهٔ خوانندگی روی آورد.[۸]
خوانندگی
رامش از ریشه‌های موسیقی کلاسیک فارسی شکوفا شده‌بود و حرفهٔ خود را رسماً در ۱۲ فروردین سال ۱۳۴۴ با ترانهٔ «پرستو جان» در برنامهٔ «یک شاخه گل» رادیو گل‌ها از سروده‌های لعبت والا آغاز کرد.[۹] نام رامش را داود پیرنیا برای او برگزید چون خوانندهٔ دیگری با نام آذر در آن هنگام فعالیت داشت[۱۰]
تجربیات خود را در زمینهٔ سنتی را در موسیقی غربی بهره گرفت. او گاهی اوقات ابزار غربی یا ریتم غربی را در موسیقی سنتی خود به کار می‌برد. در کارهای سال ۱۳۴۵ می‌توان ریتم‌هایی مانند رومبا، بوسا نوا و همچنین صداهای گیتار سورف و کمبو ارگان را در موسیقی رامش شنید که این استفاده‌ها در سال ۱۳۴۷ بیشتر شد.
رامش ترانه‌های دوصدایی با عارف، منوچهر سخایی و ویگن به‌جای بازیگران در فیلم‌ها اجرا کرد که در این دوران رامش بیشتر کارهای عطاءالله خرم را اجرا می‌کرد که حرفهٔ خود را با همکاری با ویگن، اولین ستارهٔ موسیقی پاپ، آغاز کرده‌بود.
در سال‌های ۱۳۵۰–۱۳۵۱ همکاری خود را با ارکستر استودیویی که دارای سازهای بادی برنجی نیز بود آغاز کرد که «خورشید خانوم» اولین کار رامش در سبک فانک بود. «دلکم» نیز مقدمه‌ای برای استفاده از سبک فانک با گیتارهای Wah Wah بود.
در سال ۱۳۵۲ رامش رسماً با ترانهٔ «غروبا قشنگن» وارد سبک راک شد که شامل ضربه‌های سخت طبل و گیتار Wah Wah بود که در واقع ملودی با ارگ به سمت سبک غربی هدایت می‌شود و هارمونیکای استفاده‌شده در آهنگ نشانی از قطعهٔ موسیقی وسترن اسپاگتی یا همان وسترن ایتالیایی ساختهٔ انیو موریکونه دارد.
رامش با ترانهٔ «تهمت» چیرگی سبک فانک بر سازهای بادی برنجی را اثبات کرد که در این دوره سبک فانک با قطعات ترکیبی از موسیقی سنتی بازمی‌گشت. همکاری رامش با اسفندیار منفردزاده در ترانهٔ «نماز» نیز نمونهٔ دیگری از آن دوره است.
پیشرفت تکنولوژی در ایران در سال‌های ۱۳۵۳–۱۳۵۴ تأثیر زیادی در سبک غربی موسیقی رامش داشت. حال و هوای فانک لاتین در ترانهٔ «دلم برات هلاکه» و همچنین روح ریتم بوسا نوا در ترانهٔ «تو بارونی، تو آفتابی» با سینث‌سایزر آنالوگ درهم آمیخته شده‌است. ترانهٔ «درد عاشقی» گوش‌ها را با گیتارهای جاز، توقف‌های ناگهانی و دراماتیک احاطه کرده‌است اما او به سبک فانک با سازهای بادی برنجی برگشت او همچنین ترانهٔ «قسمت» را در سبک فانک شعرهای حماسی اجرا کرد.
«نگو نه» قطعهٔ پیشگامانه‌ای بود از رامش در سال‌های ۱۳۵۴–۱۳۵۵ که با این ترانه سبک فانک به یک عنصر طبیعی در ترانه‌های رامش مبدل شد و در همین سال‌ها ترانهٔ «پیشواز» را ضبط کرد که این ترانه یک ترانهٔ پاپ پیشرو به‌صورت پلی فونیک و همراهی چند صدا بود، در حالی که ترانهٔ «زیارت» ترکیبی از پاپ هندی و فارسی بود و رامش با استفاده از طبله یک نمونه از استفاده اولیهٔ ماشین درام را در ترانهٔ «وصیت» به نمایش گذاشت.
بابک افشار نیز یکی دیگر از آهنگسازان این دوره که ترانهٔ «کان یا زمان» از ساخته‌های برادران رحبانی که فیروز اجرا کرده‌بود را به نام «تابستون» برای رامش تنظیم کرد.
یکی دیگر از ترانه‌های رامش که مورد توجه قرار گرفت، ترانهٔ «اسمر اسمر» که یک ترانهٔ محلی کردیاست و با نام «اسمر یارم» نیز در آن دوره شناخته می‌شد که تنظیم این ترانه را ناصر چشم‌آذر انجام داده‌است.
در سال ۱۳۵۵ «موندنم از بودنت» پر انرژی‌ترین ترانهٔ رامش منتشر شد. آهنگسازی و تنظیم این ترانه از منوچهر چشم‌آذر است. این ترانه یک علامت تجاری از رامش بود که در آن سبک راک و فانک یک ترکیب کامل را خلق کرده‌بود و شخصیت زنی که با موسیقی سازهای برنجی و صدای گیتار Wild جیغ می‌کشد. رامش درهای زیادی را در ایران باز کرد اما به موسیقی‌های پراکندهٔ دیگری محدود می‌شد.
رامش در سال ۱۳۵۶ با موسیقی بومی «عشق گناهکار» ظاهر شد. این ترکیب به وسیلهٔ سیم‌ها به رشتهٔ دینامیک اجراهای دیسکو که هم موسیقی شرقی و هم موسیقی غربی را تحت تأثیر قرار داده‌بود متصل می‌شد و گیتار Slide نیز در ترکیب‌بندی اثری از خود نشان می‌داد. در ترانه «وسوسه» رامش به دالیدای ایران با پاپ پیشرو تبدیل شد، ترانه‌ای با تک‌خوانی Rhodes، حملات طبل و جریان صدای بانگو. آهنگسازی این ترانه نیز از منوچهر چشم‌آذر است.
«رودخونه‌ها» که بیشتر از همهٔ ترانه‌ها در تلویزیون پخش و ضبط شده‌است از ساخته‌های صادق نوجوکی است. این ترانه یکی پرطرفدارترین ترانه‌های رامش است به که محمدعلی بهمنی این ترانه را با الهام از داستان ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی سروده‌است؛ داستانی که کتاب آن در آن سال‌ها از کتاب‌های ممنوع به‌شمار می‌آمد. ناصر چشم‌آذر تنظیم‌کننده این آهنگ است.
«منتظر» از معدود ترکیبات رامش با سینث‌سایزر (موگ) است که یک نمونهٔ خوبی از ترکیب موسیقی شرقی و غربی است و همچین استفاده از ساز تار در فاز انتقالی آواز و ترانه و در ترانهٔ «سازش» هم می‌توان شاهد استفاده دیگر رامش از سینث‌سایزر (موگ) بود.
«افسوس» نیز ساختهٔ دیگری از منوچهر چشم‌آذر است که به‌صورت دوصدایی همانند «موندنم از بودنت» در تلویزیون با فریدون فرخزاد اجرا شد. «تک» نیز ترانه‌ای است که او به‌صورت دوصدایی با فریدون فرخزاد اجرا کرده‌است؛ و ترانه «نیش» که تأثیرات شرقی به وضوح در آهنگسازی آن نمایان است.
ترانه سیاسی
ترانه «تو بارونی تو آفتابی» با آهنگسازی منفردزاده و ترانه سرایی مینا اسدی را در سال ۱۳۵۱ اجرا کرد که تنها یک بار در برنامه صبح جمعه رادیو پخش شده بود. این ترانه را مینا اسدی برای عباس مفتاحی و اسدالله مفتاحی سروده بود.[۱۱]
تجربه شعر نو
رامش شعر پاییز از فروغ فرخزاد را با آهنگی از حسینعلی ملاح اجرا کرده بود.[۱۲] در یک مصاحبه تلویزیونی رامش این ترانه را در کنار ترانه زائر از محمد صالح‌علا از بهترین کارهای خود برمی‌شمارد.[۱۳]
بازیگری
در سال ۱۳۵۲ رامش به دعوت منوچهر نوذری برای اولین بار به عنوان بازیگر در فیلم خیالاتی حضور پیدا کرد و پس از آن در فیلمی بازی نکرد.[۱۴]
پس از انقلاب
رامش در دوران انقلاب ۵۷ خانه ای در شهر لندن داشت و پس از انقلاب هم در آنجا ساکن بود. [۱۵] رامش بعد از انقلاب در سال ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ دو ترانه به نام‌های گفتگوی سبز و تهرون را اجرا کرد که شعر و آهنگ ترانهٔ تهرون از خود رامش است و بعد از ۱۵ سال سکوت در سال ۱۳۷۴ برابر با ۱۹۹۵ توسط شرکت آونگ میوزیک آلبوم جهان سوم را در آمریکا منتشر کرد و بعد از هفت سال یعنی در سال ۲۰۰۲ میلادی برابر با ۱۳۸۱ دوباره یک آلبوم با داریوش اقبالی و فرامرز اصلانی به نام رومی - معشوق همین‌جاست را به بازار عرضه کرد که این آلبوم آخرین اجراهای او را ثبت کرده‌است.
او دربارهٔ کناره‌گیری اش از خوانندگی گفته بود: «نخواندن من ابتدا اعتراض بود به صدای قدغن زنان در ایران، صدای قدغن خوانندگان زن در سرزمینم، که حتی اجازه خواندن و فریاد درون خود را به گوش‌ها رساندن هم نداشتند. بعد کم‌کم این اعتراض یک عادت شد و با من سال‌ها ماند. حالا به نخواندن عادت دارم، ولی اگر روزی دوباره به ایران بازگشتیم، از ته دل برای همه مردم می‌خوانم.»[۱۶]
زندگی شخصی
در سال ۲۰۱۵ رامش در گفتگویی با مجله جوانان لس آنجلس در پاسخ این پرسش که "آیا تابحال ازدواج کرده‌ای؟" گفته بود که پس از انقلاب در هنگام سفرش به بریتانیا در لندن با یک غیرایرانی ازدواج کرده‌است.[۱۷] گیتی محبی (خواهر رامش) ازدواج رامش را با یک مرد انگلیسی مختوم به طلاق و بدون بچه، یاد می کند. [۱۸] رامش در سال ۲۰۱۶ پس از درگذشت مادرش یک سال گوشه گیر و افسرده می شود.
درگذشت
رامش در ۱۰ آذر ۱۳۹۹ به‌دلیل ایست قلبی درگذشت.[۱۹][۲۰] و در آرامگاه فارست لان مموریال پارک (هالیوود هیلز) دفن شد.
واکنش‌ها
رضا پهلوی در پیامی فقدان رامش را به خانواده و دوستدارانش تسلیت گفت و از او به نام یکی از صداهای کم‌نظیر نسل خود یاد کرد.[۲۱]
فیلم‌شناسی
بازیگری
- ۱ - خیالاتی (۱۳۵۲)
خوانندگی
- ۱ - تنهایی (۱۳۵۵)
- ۲ - چلچراغ (۱۳۵۵)
- ۳ - عنتر و منتر (۱۳۵۵)
- ۴ - پریزاد (۱۳۵۲)
- ۵ - تیغ آفتاب (۱۳۵۲)
- ۶ - جبار سرجوخه فراری (۱۳۵۲)
- ۷ - حریص (۱۳۵۲)
- ۸ - صخره سیاه (۱۳۵۲)
- ۹ - مروارید (۱۳۵۲)
- ۱۰ - خیالاتی (۱۳۵۲)
- ۱۱ - خر دجال (۱۳۵۱)
- ۱۲ - طغرل (۱۳۵۱)
- ۱۳ - فرار از زندگی (۱۳۵۱)
- ۱۴ - پهلوان در قرن اتم (۱۳۵۰)
- ۱۵ - رسوای عشق (۱۳۵۰)
- ۱۶ - پابرهنه‌ها (۱۳۴۷)
- ۱۷ - گرداب گناه (۱۳۴۷)
- ۱۸ - نخاله قهرمان (۱۳۴۵)
- ۱۹ - خروس جنگی (۱۳۴۴)
ترانه‌شناسی
آلبوم‌ها
- آدمک
- تهرون
- دریا دریا
- تهمت
- داغ داغ
- جهان سوم
- معشوق همین‌جاست
منابع
- ↑ «رامش خواننده قدیمی درگذشت + علت مرگ». شما نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
- ↑ امرایی، حسن. «مرگ رامش در غربت: همچو آوای نسیم پرشکسته». ایندپندنت فارسی. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ رمضان‌زاده، فیروزه. «گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت…». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ پیمان، جمشید. «رامش ( آذر محبی) و من!». اخبار همبستگی ملی ایران. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ رمضان‌زاده، فیروزه. «گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت…». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ رمضان‌زاده، فیروزه. «گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت…». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ رمضان‌زاده، فیروزه. «گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت…». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • رامش | DW | 06.12.2018, 2018-12-06, retrieved 2020-11-30
- ↑ «رامش خواننده پاپ ایرانی درگذشت». بی بی فارسی. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ یحیوی، گلی. «مصاحبه رامش با گلی یحیوی تلویزیون جام جم». تلویزیون جام جم لس آنجلس.
- ↑ امرایی، حسن. «مرگ رامش در غربت: همچو آوای نسیم پرشکسته». ایندپندنت فارسی. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ امرایی، حسن. «مرگ رامش در غربت: همچو آوای نسیم پرشکسته». ایندپندنت فارسی. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ یحیوی، گلی. «مصاحبه رامش با گلی یحیوی تلویزیون جام جم». تلویزیون جام جم لس آنجلس.
- ↑ «رامش، خواننده محبوب سال‌های دور، درگذشت». رادیو فردا. ۱۰ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
- ↑ رمضان‌زاده، فیروزه. «گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت…». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «یادی از رامش به بهانه شصت و هفتیمن سال تولدش + عکس». قدیمی ها. ۱۳۹۲-۰۸-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
- ↑ «رامش خواننده پاپ ایرانی درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
- ↑ رمضان‌زاده، فیروزه. «گفتگویی به یاد رامش؛ آنگونه که بود و آنچه آرزو داشت…». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «رامش، خوانندهٔ زن پیش از انقلاب درگذشت». انصاف نیوز. ۱۰ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
- ↑ «رامش خواننده مشهور ایرانی، در ۷۵ سالگی درگذشت». رادیو فردا. ۱۰ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
- ↑ ««رامش» درگذشت». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
- یادی از رامش به بهانه شصت و هفتمین سال تولدش + عکس
- آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • رامش دویچه‌وله فارسی
پیوند به بیرون
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ رامش موجود است. |
- رامش (خواننده) در سوره‌سینما
- رامش در اسپاتیفای
- موزیک ویدئوی رودخونه‌ها در شو رنگارنگ در یوتیوب
- موزیک ویدئوی وسوسه در شو رنگارنگ در یوتیوب
| عمومی | |
|---|---|
| سایر | |
