محمدعلی محمدیان (کرمانشاه)

محمدعلی محمدیان
زادهٔ	۱۲۹۵ کرمانشاه
پیشه	روزنامه‌نگار، معلم، مدیر، و کنشگر اجتماعی

محمدعلی محمدیان (۱۲۹۵ در کرمانشاه - ) روزنامه‌نگار، معلم، مدیر، و کنشگر اجتماعی کُرد اهل ایران بود. وی به سبب نقشی که در تأسیس خدمات عام‌المنفعه در زادگاه خود شهر کرمانشاه داشته، شهرت بسیاری دارد.

زندگی

محمدعلی محمدیان در سال ۱۲۹۵ در کوچۀ‌ معین‌الکتاب در محلۀ چنانی شهر کرمانشاه به دنیا آمد. در سال ۱۳۰۳ به مکتبخانه رفت و تحصیلات عمومی خود را در شهر کرمانشاه به پایان برد. محمدیان در سال ۱۳۱۵ به تهران رفت و در رشتۀ مهندسی معدن در دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۱۹ از آن دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. در آن دوران معادن ایران به کلی تعطیل بودند و محمدیان امکان اشتغال در زمینۀ تخصصی خود را نداشت. او پس از اتمام تحصیلاتش به زادگاه خود کرمانشاه بازگشت و در آنجا ساکن شد؛ و چند سال بعد در سال ۱۳۲۵ روزنامۀ آریا را در این شهر تأسیس کرد.

فعالیت روزنامه‌نگاری

نخستین شمارۀ روزنامۀ آریا به مدیر مسئولی محمدعلی محمدیان در تاریخ چهارشنبه ۹ بهمن ۱۳۲۵ در کرمانشاه منتشر شد. این روزنامه مشی خود را علمی-اجتماعی-اقتصادی معرفی کرده‌بود و به پیگیری مطالبات مردم شهر کرمانشاه به ویژه در رابطه با توسعه و خدمات اجتماعی و رفاهی می‌پرداخت. روزنامۀ آریا مرام خود را نشان دادن بهترین روش برای بالا بردن سطح ثروت عمومی، ‌توسعۀ ‌بهداشت و فرهنگ، و آبادی شهرستان‌های غرب [ایران] اعلام می‌کرد. با پیگیری‌های محمدعلی محمدیان و روزنامۀ آریا بود که بسیاری از نهادهای خدماتی در شهر کرمانشاه تأسیس و خدمات رفاهی به مردم این شهر ارائه شد. این روزنامه روابط نزدیکی با سیاستمدارانی مانند احمد ابراهیمی زنگنه داشت و در انتخابات مجلس پانزدهم از ابراهیمی زنگنه، کریم سنجابی و غلامرضا رشیدیاسمی حمایت می‌کرد.

پس از تعطیلی روزنامۀ‌ آریا در سال ۱۳۲۷ که به دلیل تصویب لایحه‌ای صورت گرفت که کارمندان دولت را از انتشار روزنامه منع می‌کرد، محمدعلی محمدیان صرفاً‌ به فعالیت‌های فرهنگی پرداخت و پس از مدتی در روزنامۀ ‌دیگری به نام مهرداد در کرمانشاه فعالیت روزنامه‌نگاری خود را ادامه داد.

خدمات رفاهی

• سیستم لوله‌کشی آب شیراز (که قبل از تهران تکمیل شد)
• هنرستان صنعتی کرمانشاه در کرمانشاه
• راه‌اندازی اتوبوسرانی شهری در کرمانشاه

لوله‌کشی آب کرمانشاه

محمدعلی محمدیان در روزنامۀ‌ آریا شهر کرمانشاه را در سال ۱۳۲۶ شهری کثیف،‌ خرابه، با آب آشامیدنی مخلوط با فاضلاب توصیف کرده‌است. او ضمن مطرح کردن ضرورت لوله‌کشی آب در کرمانشاه در زمانی که در تمام ایران تنها شهر شیراز بود که با تلاش محمد نمازی از لوله‌کشی آب برخوردار بود و حتی پایتخت نیز فاقد آب لوله‌کشی بود، برای پیگیری این مسئله نزد احمد ابراهیمی زنگنه می‌رود که در آن زمان مدیریت سازمان برنامه و بودجۀ ‌کل کشور را بر عهده داشت. ابراهیمی زنگنه به محمدیان می‌گوید چنین چیزی دور از انتظار است، چرا که تنها شیراز آب لوله‌کشی دارد و «اگر چنین چیزی بگویم چشمم را درمی‌آورند». با این حال زنگنه از محمدیان می‌خواهد که مسئله را از طریق نمایندگان کرمانشاه در مجلس پیگیری کند. متعاقباً قبادیان نمایندۀ‌ کرمانشاه نیز که عضو یکی از فراکسیون‌ها در مجلس بوده از این اقدام حمایت می‌کند و نهایتاً با پیگیری و تلاش محمدعلی محمدیان، و حمایت ابراهیمی زنگنه و قبادیان کرمانشاه به عنوان دومین شهر ایران -پس از شیراز- و قبل از آنکه حتی پایتخت به آب آشامیدنی لوله‌کشی دسترسی داشته‌باشد، از لوله‌کشی آب بهره‌مند می‌شود.

تأسیس اتوبوسرانی کرمانشاه

پیشنهاد تأسیس خطوط اتوبوسرانی در کرمانشاه در شمارۀ مؤرخۀ ۴ مرداد ۱۳۲۶ روزنامۀ آریا مطرح شد. تا آن زمان از درشکه برای حمل و نقل عمومی در کرمانشاه استفاده می‌شد. محمدیان در مطلبی درشکه را وسیله‌ای منسوخ دانسته و ضمن تقاضا برای تشکیل سازمان اتوبوسرانی در کرمانشاه، پیشنهاد کرده‌بود که به منظور جلوگیری از ضرر و زیان رانندگان درشکه‌ها، شرکتی با سهام کوچک تأسیس شده و اولویت خرید را نیز به درشکه‌چی‌ها اختصاص بدهد. در همین شماره به برگزاری جشن برقراری خطوط اتوبوسرانی نیز اشاره شده و درخواست شده که متناسب با حمل و نقل جدید،‌ خیابان‌های شهر نیز آسفالت شود.

تأسیس هنرستان

مقالهٔ اصلی: هنرستان صنعتی کرمانشاه

محمدعلی محمدیان در دهۀ ۱۳۳۰ مدیریت دبیرستان شاهپور کرمانشاه را بر عهده داشت. در سال ۱۳۳۹ پیشنهاد ساخت یک هنرستان صنعتی در غرب کشور مطرح شده و به تصویب رسیده‌بود. مقامات آموزش و پرورش پایتخت اجازۀ ساخت این هنرستان را در شهر کرمانشاه نمی‌داده و قصد داشتند آن را در همدان راه‌اندازی کنند. با این حال محمدعلی محمدیان بر تأسیس هنرستان صنعتی در کرمانشاه اصرار می‌ورزد و پس از آنکه مدام با مخالفت‌های مقامات دولتی در تهران مواجه می‌شود، به جلب حمایت مردم کرمانشاه و دانش‌آموزان با خود پرداخته و به همراه ۲۳ نفر از فرزندان کارگران شرکت نفت کرمانشاه، هنرستان را به راه می‌اندازد. به دلیل عدم حمایت دولت، محمدیان به کمک فرزندان کارگران شرکت نفت از آهن‌پاره‌های شرکت نفت وسایلی برای مدرسه می‌سازند تا امکان فعالیت هنرستان فراهم بیاید.

این هنرستان در نهایت در سال ۱۳۳۹ با نام هنرستان صنعتی کرمانشاه فعالیت خود را آغاز می‌کند و مديريت آن را نیز خود محمدعلی محمديان خود برعهده می‌گیرد. در دهه‌های بعد، به‌تدریج بخش‌هایی از محوطۀ هنرستان با عنوان دبيرستان فاطمی و منازل سازمانی از آن جدا گرديدند. پس از انقلاب و در سال ۱۳۶۸ هنرستان صنعتی به دو هنرستان مجزا تقسيم شد، که یکی از این دو هنرستان، هنرستان فنی شهيد بهشتی نام گرفت و دیگری به یاد محمدیان مجتمع فنی و حرفه‌ای پسران کرمانشاه (زنده‌یاد مهندس محمدعلی محمدیان) نامیده شد.

بزرگداشت

به منظور بزرگداشت محمدعلی محمدیان، یکی از دو هنرستانی که پس از تقسیم هنرستان صنعتی کرمانشاه شکل گرفت به نام او مجتمع فنی و حرفه‌ای پسران کرمانشاه (زنده‌یاد مهندس محمدعلی محمدیان) نام‌گذاری شده‌است. همچنین مجسمۀ نیم‌تنه‌ای از او در محوطۀ‌ این هنرستان برپا شده‌است.

کتاب‌شناسی

• سلطانی، محمدعلی (۱۳۸۱)، جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان، جلد اول، تهران: مؤسسۀ فرهنگی نشر سها، چاپ سوم.
• شیریان، محمدحسین (۱۳۹۲)، تاریخ مطبوعات استان کرمانشاه (از سال ۱۳۲۴ ه‌.ق/۱۲۸۵ تا ۱۳۹۱ ه.ش)، کرمانشاه: مؤلف، چاپ اول.