ویتامین

معمولاً میوه‌ها و سبزیجات منابع اصلی ویتامین‌ها هستند. ویتامین‌ها در مواد غذایی مختلف وجود دارند و وجود آن‌ها در جیرهٔ غذایی کاملاً ضروری است و کمبود آن‌ها منجر به بروزامراض مختلفی می‌شود. انواع ویتامین‌ها: آ، ای، ب ۱، ب ۲، ب ۶، ب ۱۲، ب کمپلکس، ث، د، کا و غیره هستند.

ویتامینها ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیهٔ ناقص و رژیم غذایی نامناسب، سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماری‌های مختلف مانند بری بری و پلاگر می‌انجامد.

ویتامین‌ها سبب تسهیل دگرگشت (سوخت و ساز بدن یا متابولیزم) می‌شوند و رشد و نمو و ترمیم یاخته‌های بدن را میسر می‌سازند. برخی از ویتامین‌ها سبب جذب مواد غذایی در روده می‌شوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل می‌کنند. عمل آن‌ها بر روی بافت‌های پوششی (اپی تلیال) و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آن‌ها از بروز یک عارضه جلوگیری می‌کند.

کلمهٔ ویتامین از واژه یونانی ویتا به معنی «زندگی» است. فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که سبب بهبود بیماری بری بری می‌شد و از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامین‌ها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژهٔ ویتامین حذف و واژهٔ Vitamin مورد پذیرش قرار گرقت.

دسته‌ها

ویتامین‌ها را به دو دستهٔ اصلی تقسیم کرده‌اند. این دو دسته عبارت‌اند از: ویتامین‌های محلول در چربی و ویتامین‌های محلول در آب. ویتامین E، ویتامین K، ویتامین D و ویتامین A از جمله ویتامین‌های محلول در چربی هستند. ویتامین C و ویتامین‌های گروه B از جمله ویتامین‌های محلول در آب هستند.

ویتامین‌های محلول در چربی از راه ادرار دفع نمی‌شوند. این ویتامین‌ها در بدن و به ویژه در کبد ذخیره می‌شوند، به همین دلیل اختلالات حاصل از کمبود ویتامین‌های محلول در چربی، دیرتر ظاهر می‌شوند.

علاوه بر مواد معدنی ویتامین‌ها نیز مورد نیاز بدن هستند؛ زیرا بدون حضور آن‌ها در غذا، سلامتی و تعادل اعضای بدن ناپایداری ایجاد می‌شود و در اعمال حیاتی اختلالاتی ایجاد می‌شود و عوارضی بروز می‌کند که گاه منجر به مرگ می‌شود. ویتامین‌ها سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند. کمبود تنها یک ویتامین می‌تواند سلامت تمام بدن انسان را به مخاطره اندازد. بیشتر ویتامین‌ها از منابع اصلی طبیعی استخراج می‌شوند.

مقدار مصرف ویتامین‌ها

ویتامین‌ها و مواد معدنی وظایف متنوع و بسیار مهمی را در بدن به عهده دارند و کمبود آن‌ها عملکرد قسمت‌های مختلف بدن را مختل کرده و باعث ایجاد ناراحتی‌ها و بیماری‌های مختلفی می‌شوند.

مصرف بیشتر از مقدار نیاز روزانهٔ ویتامین‌ها نیز زیانمند بوده و می‌تواند عوارض نامطلوبی (overdose) را به جای بگذارد. ویتامین‌های مازاد نیاز روزانه بدن، اگر محلول در چربی باشند (A,D,E,K)، تا حدودی در کبد ذخیره می‌شوند و اگر محلول در آب باشند از طریق کلیه دفع می‌شوند.

مصرف بیش از اندازهٔ ویتامین‌ها، نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه باعث مسمومیت و ایجاد عوارض ناخواسته‌ای می‌شود.

انواع ویتامین

انواع ویتامین‌ها:

• ویتامین آ یا رتینول
• ویتامین ث یا آسکوربیک اسید
• ویتامین دی
• ویتامین ای
• ویتامین کا
• ویتامین اف
• انواع ویتامین‌های گروه ب:
• ویتامین ب۱ یا تیامین ویتامین
• ویتامین ب۲ یا ریبوفلاوین
• ویتامین ب۳ یا نیاسین یا نیکوتینیک اسید
• ویتامین ب۴ ،ویتامین j یا کولین
• ویتامین ب۵ یا اسید پانتوتنیک
• ویتامین ب۶ یا پیریدوکسین
• ویتامین ب۷ یا بیوتین
• ویتامین ب۹ یا اسید فولیک
• ویتامین ب۱۲ یا کوبالامین