ضرابخانه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۵

ضرابخانه، محلی است که تولید سکه در آن انجام می‌گیرد. در ضرابخانه، پس از ذوب فلزات، با استفاده از قالب، پتک ویا چکش مخصوص، نقش مورد نظر را بر روی سکه حک می‌کنند. در ضرابخانه‌های سنتی در ایران از وسایل زیر استفاده می‌شد:

دستگاه سیاکی (گدازنده) برای ذوب و خالص کردن طلا و نقره.
دستگاه قرص کوبی که فلزات را به شکل قرص در می‌آورد.
دستگاه آهنگری برای شمش کردن فلزات.
دستگاه چرخ کشی برای نوار کردن شمشها به ضخامت معین.
دستگاه قطاعی برای قطعه قطعه کردن نوار فلزات.
دستگاه کهله کوبی، فلزات قطعه شده را پهن کرده، به اندازه سکه در می‌آورد.
دستگاه سفیدگری، قرصهای زر و سیم را پاک می‌کرد.
دستگاه تخش کنی، قرصهای کم وزن را جدا کرده، مجدداً با وزن صحیح آماده می‌کرد.
دستگاه سکه کنی، قرصها را سکه می‌کند.

در دوران افشاریه و زندیه تا اواسط قاجاریه وضع ضرب سکه کم وبیش به‌همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ هجری قمری، ناصرالدین شاه دستور داد ضرابخانه‌ای با روش جدید و به‌صورت ماشینی از فرانسه خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه‌ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ قمری به دستیاری مستشاری اتریشی به نام پشان، کار خود را آغاز نمود. فکر ایجاد چنین ضرابخانه‌ای، سال‌ها قبل از این تاریخ، یعنی به سال ۱۲۲۲ هجری قمری در زمان ولیعهدی عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در تبریز مورد توجه بوده و اقدام به تهیه مسکوک رسمی یا چرخی شده بود، اما به علت گرانی هزینه در حدود ۲۰۰ قطعه سکه سیمین (نقره‌ای) تهیه و ضرابخانه تعطیل شد.

محله ضرابخانه

محله ضرابخانه در شهر تهران در تقاطع خیابان شریعتی، بزرگراه همت - زین الدین و ابتدای خیابان پاسداران است. هنوز آثاری از بنای ضرابخانه قجری و پهلوی در آنجا باقی است. محل نشر سکه و اسکناس و مؤسسه عالی بانکداری، موزه و مسجد ضرابخانه، در ابتدای خیابان پاسداران، یادگار همان دوران است.

منابع

مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای فارسی؛ مقاله سکه‌شناسی ایرانی و اولین‌های تبریز در تاریخ ایران.
«ضرابخانه». وبگاه آفتاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۱.
«تأسیس ضرابخانه در دوران ناصرالدین شاه». دانشنامه رشد. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۱.

نگارخانه

جستارهای وابسته

امین‌الضرب

پیوند به بیرون

بازسازی دستگاه ضرب سکه در دوره ایلخانان. مجله رشد آموزش تاریخ. پیوند جایگزین (نسخه دائمی بایگانی شده).

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 # دستگاه سکه کنی، قرصها را سکه می‌کند.
-در دوران [[افشاریه]] و [[زندیه]] تا اواسط [[قاجاریه]] وضع ضرب سکه کم وبیش به‌همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ هجری قمری، [[ناصرالدین‌شاه|ناصرالدین شاه]] دستور داد ضرابخانه‌ای با روش جدید و به‌صورت ماشینی از [[فرانسه]] خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه‌ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ قمری به دستیاری مستشاری [[اتریش|اتریشی]] به نام پشان، کار خود را آغاز نمود. فکر ایجاد چنین ضرابخانه‌ای، سال‌ها قبل از این تاریخ، یعنی به سال ۱۲۲۲ هجری قمری در زمان ولیعهدی [[عباس میرزا|عباس‌میرزا]] نایب‌السلطنه در تبریز مورد توجه بوده و اقدام به تهیه مسکوک رسمی یا چرخی شده بود، اما به علت گرانی هزینه در حدود ۲۰۰ قطعه سکه سیمین (نقره‌ای) تهیه و ضرابخانه تعطیل شد.
+در دوران [[افشاریه]] و [[زندیه]] تا اواسط [[قاجاریه]] وضع ضرب سکه کم وبیش به‌همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ هجری قمری، [[ناصرالدین‌شاه|ناصرالدین شاه]] دستور داد ضرابخانه‌ای با روش جدید و به‌صورت ماشینی از [[فرانسه]] خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه‌ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ قمری به دستیاری مستشاری [[اتریش|اتریشی]] به نام پشان، کار خود را آغاز نمود. فکر ایجاد چنین ضرابخانه‌ای، سال‌ها قبل از این تاریخ، یعنی به سال ۱۲۲۲ هجری قمری در زمان ولیعهدی [[عباس میرزا|عباس‌میرزا]] نایب‌السلطنه در [[تبریز]] مورد توجه بوده و اقدام به تهیه مسکوک رسمی یا چرخی شده بود، اما به علت گرانی هزینه در حدود ۲۰۰ قطعه سکه سیمین (نقره‌ای) تهیه و ضرابخانه تعطیل شد.
 == محله ضرابخانه ==