محمدشفیع هروی حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
Adlerbot (بحث | مشارکت‌ها)
جز Robot: Changing خوشنویسی
خط ۳۹: خط ۳۹:


[[رده:خوشنویسان]]
[[رده:خوشنویسان]]
[[رده:خوشنویسی]]

نسخهٔ ‏۸ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۱۱:۰۸

محمد شفیع هروی حسینی (درگذشت ۱۰۸۱ه‍.ق) معروف به شفیعا و ملقب به «پیشوا» از خوشنویسان خط شکسته نستعلیق در سده یازدهم هجری و از سادات شهر هرات بوده است. [۱]

وی افزون بر شکسته نستعلیق، خط نسخ، نستعلیق و تعلیق را نیز نیكو می‌نوشته، ولی هنرش در خط شكسته است و چنان آ‌ن‌را به درستی و منظم پرداخته كرده كه مدتی این خط را به نام او «شفیعائی»‌ می‌خواندند.

او مشهور به شكسته نفسی و حسن محضر بوده و افزون بر خوشنویسی در شعر و نقاشی و تذهیب نیز دستی داشته است. شفیعا شاگرد مستقیم یا غیرمستقیم مرتضی‌قلی‌خان شاملو (درگذشت ۱۱۰۰ ه‍.ق) شکسته‌نویس مشهور حاکم‌‍‌ هرات بود که برخی ‌او را مبدع خط ‌شکسته ‌‍‌می‌دانند. وی در خدمت مرتضی قلی خان شاملو مدتها منصب منشی باشی داشت و همت بر تکميل خط شکسته استاد خود مرتضی قلی شاملو گماشت تا متدرجاً به سرمنزل کمال رسيد و از خوشنويسان خط شکسته بحساب آمد و ميتوان گفت خط شکسته او اختراعی بود.[۱]

شفیعا از هرات سفری به هندوستان کرد و در بازگشت مدتی در اصفهان و در دربار شاه عباس دوم بسر برد.

امضاء

از آنجایی که محمد شفیع در دربار شاه عباس دوم خوشنویس مقرر و موظف بود در بعضی قطعات «عباسی»، رقم كرده، گرچه قطعاتی با رقم «محمد شفیع‌الحسینی» تا تاریخ ۱۱۲۸ هم دیده شده است. و این خود سبب شده برخی گمان دارند دو یا سه خوشنویس به این نام با تقدم و تأخری هم‌عصر زیسته‌اند. [۲]

شاگردان

از خوشنویسان پیرو شیوه شفیعا باید از محمد ابراهیم قمی نام برد كه در خط نسخ استاد میرزا احمد نیریزی و از خوشنویسان زبردست عصر سلطان حسین صفوی است و شكسته را ممتاز می‌نوشته و قطعا تا سال ۱۱۱۷ میزیسته است . همچنین محمدحسن قمی، محمدعلی اصفهانی متخلص به وفا، محمدافضل گنابادی و زین‌العابدین بن محمد‌رحیم متخلص به نشأة از معاصرین و پیروان سبك شفیعا بوده‌اند. حسن کرمانی متخلص به غیور، شکسته‌نویس اواخر سده یازدهم و اوایل‌ سده دوازدهم، که مدتی‌‍‌ به ‌وزارت‌ گرجستان ‌‍‌مامور بود، نیز از جمله شاگردان ‌‍‌شفیعا بوده است.‌‍‌[۲]


شعر

چنانچه گفته شد محمد شفیع شعر نیز می‌سروده. این ابیات از اوست:[۱]

نسیم می‌رسد از کوی آن نگار امروزبه دیده نور نظر می‌دهد غبار امروز
به مرگ تو بنشینم به خون زهد طپمز دست ساقی اگر بشکنم خمار امروز
بنفشه ٔ خط و ریحان زلف و غنچه ٔ لب به روی یار شکفته ست نوبهار امروز


پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ دهخدا
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ فضایلی ص۶۱۳-۶۱۴ خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «اطلس خط» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

منابع

  • فضایلی، حبیب‌الله. اطلس خط. انتشارات مشعل اصفهان. چاپ دوم، اصفهان۱۳۶۲ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر لغت‌نامه دهخدا