مسافر (مجموعه تلویزیونی)

مسافر
نویسنده	مصطفی عزیزی
کارگردان	سیروس مقدم
آهنگساز	کارن همایونفر
کشور سازنده	ایران
زبان اصلی	زبان فارسی
شمار قسمت‌ها	۲۳ قسمت
تولید
تهیه‌کننده	مصطفی عزیزی
تدوین‌گر	مهدی اسدی
دوربین	جواد حمیدی صفا
مدت	۴۵ دقیقه
پخش
شبکهٔ اصلی	شبکه تهران
انتشار اولیه	پاییز ۱۳۷۹
انتشار
پس از	روزهای زندگی
پیش از	پلیس جوان

مسافر نام یکی از مجموعه‌های تلویزیونی ساخت ایران است که طی سال ۱۳۷۹ در شبکهٔ تهران و از آن پس در شبکه‌های مختلف از جمله شبکه‌جام جم و کانال‌های ماهواره‌ای به نمایش درآمده‌است. نام این مجموعه در زمان تولید دست تطاول بود که در هنگام پخش از تلویزیون به مسافر تغییر نام یافت.

شناسنامه

• مدت: ۲۳ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای
• سیستم ضبط: بتاکم
• تعداد بینندگان: ۷۳ درصد. میزان مطلوبیت:۸۸ درصد در حد زیاد و خیلی زیاد.
• شبکهٔ تلویزیونی سفارش دهنده: شبکهٔ پنجم (تهران) صدا و سیما
• اسپانسر (حامی): ستاد مبارزه با مواد مخدر
• پخش شده: شبکه پنج سیما، شبکه جام‌جم، شبکه‌های استانی کشور. شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی

خلاصهٔ داستان

همه چیز از پشیمانی پیرمردی (آتش تقی‌پور) در بستر مرگ آغاز می‌شود! در بیست و پنج سال پیش مراسم عروسی دختر (آناهیتا نعمتی – در نقش مادر) این پیرمرد بر اثر لجاجت او بهم می‌خورد. داماد (جمال اجلالی) دو سال بعد به زندان می‌افتد و عروس در هنگام وضع حمل دخترش، افسانه (آناهیتا نعمتی)، فوت می‌کند. بعد از پیروزی انقلاب پدر افسانه از زندان آزاد می‌شود و قیمومت دخترش را بدست می‌آورد و برای همیشه او را از زندگی پدربزرگ (آتش تقی‌پور) خارج می‌کند.

اکنون پس از گذشت سال‌ها پدربزرگ از کردهٔ خود پشیمان است و می‌خواهد جبران مافات کند به همین دلیل از نوهٔ خود رضا (دانیال حکیمی) که در فرانسه زندگی کند می‌خواهد که به کشور برگردد و افسانه را پیدا کند و ثروتی را که سهم مادر اوست به او بدهد.

رضا در جستجوی خود با دوست دوران کودکی افسانه، منیژه (پانته‌آ بهرام) آشنا می‌شود. منیژه به همراه پدرش (کیومرث ملک مطیعی) و مادرش (صدیقه کیانفر) و برادرش (حمید مهین‌دوست) و زن برادرش (ساناز سماواتی) زندگی می‌کند که افرادی معتاد و خلاف‌کار هستند. بعد از این که متوجه می‌شوند پای ارث و میراث زیادی در بین است قصد کلاه‌برداری از آن‌ها را دارند به همین دلیل پیش دایی منیژه، مجید (ابوالفضل پورعرب) می‌روند تا او نقشهٔ برای این کار بکشد.

مجید هم معتاد و خلاف‌کار است و نقشه‌های زیادی برای به دام انداختن افسانه می‌کشد. افسانه پزشک شده‌است و در یک بیمارستان کار می‌کند رئیس بیمارستان دکتر صارمی (حمیدرضا افشار) قصد ازدواج با افسانه را دارد دوست افسانه (شیوا ابراهیمی) از این موضوع با اطلاع است. دکتر صارمی سعی می‌کند نقشه‌های مجید را افشا کند اما مجید به همراه بستگان و دوست‌اش کامران (فرداد صفاخو) نقشهٔ خود را پیش می‌برد تا این که...

سرنوشت شخصیت‌ها

بازیگر	نقش	درباره	وضعیت
ابوالفضل پورعرب	مجید	دایی منیژه
دانیال حکیمی	رضا	پسر خاله افسانه
پانته‌آ بهرام	منیژه	دوست دوران کودکی افسانه	کشته می‌شود.
آناهیتا نعمتی	افسانه	دختر ابراهیم یعقوبی
کیومرث ملک‌مطیعی	خاکباز	پدر منیژه
صدیقه کیانفر	خانم خاکباز	مادر منیژه
جمال اجلالی	ابراهیم یعقوبی	پدر افسانه
حمیدرضا افشار	دکتر صارمی	همکار افسانه
آتش تقی‌پور	ایپک‌چی	پدربزرگ افسانه
حمید مهین‌دوست	حامد خاکباز	برادر منیژه	کشته می‌شود.
ساناز سماواتی	همسر حامد خاکباز	عروس خانوادهٔ خاکباز
شیوا ابراهیمی	محبوبه اسدی	دوست و همکار افسانه
فرداد صفاخو	کامران	دوست مجید
علا محسنی	بازرس پلیس	مأمور رسیدگی به پروندهٔ قتل منیژه
مهدی حیدری	بهرام خله	ساقی مواد مخدر	کشته می‌شود

عوامل

• تهیه‌کننده: مصطفی عزیزی
• کارگردان: سیروس مقدم
• نویسنده: مصطفی عزیزی
• مدیر تصویربرداری: جواد حمیدی صفا
• آهنگ‌ساز: کارن همایونفر
• دستیار اول کارگردان: میترا منصوری
• صدابردار: فرشاد احمدی
• تدوین: مهدی اسدی
• برنامه‌ریز: الهام غفوری
• دستیار۲ کارگردان: شهرام باباپور
• گروح صحنه و لباس: فروزان جلیلی‌فر - افشین رازی - رصا شبستری
• چهره‌پردازی (گریم): حمید مهین‌دوست، فاطمه حاتم‌آبادی
• مدیر تولید: احمد کاشانچی
• مدیر تدارکات: محمود خسروی، مهدی طناب‌چی
• مجری طرح: شرکت فیلم‌سازی و تبلیغاتی کلک خیال.

در مطبوعات

در هنگام تولید و پخش این مجموعه، گزارش، مصاحبه با دست‌اندرکاران و نقد و بررسی‌های گوناگونی در نشریات مختلف منتشر شد که به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌شود:

• -ابرار، ش. ۳۳۳۱، ص. ۵، ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۹
• -رضایی‌نژاد، حمیرا (۳ شهریور ۱۳۷۹)، «اعتیاد بیماری است نه جرم (گزارش پشت صحنه از مجموعه تلویزیونی "دست تطاول" به کارگردانی "سیروس مقدم")»، ابرار، ش. ۳۴۱۴، ص. ۵
• -«رنگ"دست تطاول" خاکستری و نارنجی است (گفتگو با سیروس مقدم، کارگردان)»، جام‌جم، ج. سال اول ش. ۱۲۱، ص. ۳، ۳۱ شهریور ۱۳۷۹
• -دانش‌آشتیانی، نغمه (۶ مهر ۱۳۷۹)، «بیمارستان ۱۰۰۰تخت‌خوابی در انحصار آفرینندگان "دست تطاول" (گزارشی از پشت صحنه یک سریال)»، جام‌جم، ج. سال اول ش. ۱۲۶، ص. ۱۰
• -بدری، راحله (۱۷ مهر ۱۳۷۹)، «به دنبال یک گمشده (گزارش اختصاصی آفرینش از پشت صحنه سریال تلویزیونی مسافر)»، آفرینش، ج. سال سوم ش. ۸۹۸، ص. ۱۴
• -نصرت‌خواه، یوسف (۲۰ آذر ۱۳۷۹)، «گفتگو با مصطفی عزیزی نویسنده و تهیه‌کنندهٔ مجموعه "مسافر"»، سینما ویدئو، ج. سال هفتم ش. ۲۷۱، ص. ۴
• -اصغری، شبنم (۸ آبان ۱۳۷۹)، «همچون برگ‌های پائیزی (گفتگو با کارگردان، تهیه‌کننده و نویسنده فیلم‌نامه مجموعه تلویزیونی مسافر»، سروش، ج. سال بیست و دوم ش. ۱۰۱۱، ص. ۱۲
• -انتخاب، ش. ۴۶۱، ۱۸ آبان ۱۳۷۹
• -هدهد، ج. جدید ش. ۱۳۶، ص. ۴، ۲۴ آذر ۱۳۷۹
• -نجفی‌تبریزی، محمدعلی (۵ اریبهشت ۱۳۸۰)، «چرا مخاطب را ساده می‌انگاریم؟»، کیهان، ش. ۱۷۰۷۱، ص. ۹
• -«مصطفی عزیزی: و یک مسافر دیگر»، سینما، ج. سال دهم ش. ۵۰۷، ص. ۴، ۲۸ آذر ۱۳۸۰
• -نعمتی‌انارکی، داوود (۶ شهریور ۱۳۸۰)، «تلاش "مسافر"برای‌نجات‌معتادان (نظرسنجی مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌های صداوسیما دربارهٔ یک سریال)»، جام‌جم، ج. سال دوم ش. ۳۸۰، ص. ۱۰
• -پاکی، قاسم (اسفند ۱۳۸۳)، «زاویه»، رازینوس، ج. سال اول ش. ۳، ص. ۳۰

پیوند به بیرون

• مسافر در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)
• قمست‌هایی از سریال و عکس‌های پشت صحنه و تصویر نقدهای منتشر شده در مطبوعات.
• شرکت فیلم‌سازی و تبلیغاتی کلک خیال.
• نشست «نقش هنر در پیشگیری از اعتیاد».
• گفتگو با آناهیتا نعمتی.

جستارهای وابسته

• پورنوروز، منیژه، تحلیل محتوای سریال مسافر (پژوهش).

منابع

• - قره‌شیخلو، فاطمه. نظرسنجی از مردم تهران دربارهٔ مجموعه تلویزیونی «مسافر»، اداره کل سنجش و مطالعات سیاسی-اجنماعی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ۱۳۸۰
• - مجله سروش، سال بیست و دوم، ۲۸ آبان ۱۳۷۹