لورنس عربستان (فیلم)

لورنس عربستان Lawrence of Arabia
کارگردان	دیوید لین
تهیه‌کننده	سم اسپیگل
نویسنده	رابرت بولت مایکل ویلسون
بازیگران	پیتر اوتول عمر شریف الک گینس آنتونی کوئین جک هاوکینز کلود رینس آرتور کندی ضیاء محی‌الدین رافائل ارناندس خوزه فرر
موسیقی	موریس ژار
فیلم‌بردار	فردی یانگ
تدوین‌گر	آن وی. کوتس
توزیع‌کننده	کلمبیا پیکچرز
مدت زمان	۲۲۷ دقیقه
کشور	بریتانیا
زبان	انگلیسی عربی ترکی
هزینهٔ فیلم	۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار
فروش گیشه	۷۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار

لورنس عربستان (به انگلیسی: Lawrence of Arabia) فیلمی حماسی بر پایهٔ زندگی توماس ادوارد لورنس، محصول ۱۹۶۲ بریتانیا است . این فیلم به کارگردانی دیوید لین، تهیه‌کنندگی سم اسپیگل و بر اساس فیلمنامه‌ای از رابرت بولت و مایکل ویلسون ساخته شده‌است. پیتر اوتول نقش لورنس را در این فیلم بازی می‌کند.

فیلم به تجربه‌های لورنس در عربستان در زمان جنگ جهانی اول می‌پردازد.

فیلم لورنس عربستان برندهٔ هفت جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمبرداری وبهترین موسیقی متن شده‌است. همچنین پیتر اوتول برای بهترین بازیگر نقش اول مرد، عمر شریف برای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و رابرت بولت و مایکل ویلسون برای بهترین فیلمنامه نامزد دریافت اسکار شده‌اند.

دوبله

تذکر دوبله اول از بین رفته با مدیریت عبدالله کاملی چنگیز جلیلوند منوچهر اسماعیلی علی ثابت نصرت‌الله محتشم دوبله دوم

• مدیر دوبلاژ و دوبلور ایرج ناظریان
• حسین عرفانی
• جلال مقامی

خلاصه داستان

تی.ئی. لارنس، افسر دون پایهٔ ارتش بریتانیا که اطلاعات زیادی راجع به سیاست و فرهنگ کشورهای خاورمیانه دارد، استخدام می‌شود تا ببیند در باب ساماندهی قبایل پراکندهٔ عرب چه کار می‌تواند انجام دهد. در این مرحله از جنگ جهانی اول، بریتانیایی‌ها به کمک و شراکت اعراب در جنگ علیه ترک‌ها، که متحد آلمان‌ها هستند، نیاز دارند. لارنس مجذوب و مسحور آن بیابان‌های بکر و دست نخورده و مردان یکدنده و لجوج قبایل عرب است و بلافاصله پس از آن که شاهزاده فیصل از وی قول همکاری می‌گیرد، تبدیل به یک عرب تمام عیار می‌شود. لارنس به اتفاق دوست جدیدش شریف علی، بندر حیاتی عقبه را فتح می‌کند و همچون قهرمانی مورد استقبال قرار می‌گیرد. لارنس حالا آنقدر جسارت پیدا کرده که بخواهد دست به اعمال نامحتمل بزند. ترک‌ها او را به خاطر جاسوسی می‌گیرند و شکنجه می‌دهند. همین تجربه او را به سلحشوری بی رحم و بی ملاحظه تبدیل می‌کند که به خاطر لذت کشتن، می‌کشد. او به گونه‌ای معجزه آسا موفق می‌شود برای فتح دمشق قبایل عرب را گرد آورد ولی کینه‌های کهنه به رویاهایش پایان می‌دهند. لارنس که خود را به خاطر آنچه بدان تبدیل شده (یعنی مردی ناموفق در انجام مأموریتش، که وجدان خود را نیز زیر پا گذاشته، ملامت می‌نماید) خاورمیانه را ترک می‌کند.

نکاتی که احتمالاً درباره لورنس عربستان نمی دانید

با 227 دقیقه ، طولانی ترین فیلم تاریخ سینماست که در آن نه زنی حضور ندارد و نه حتی صدای زنی شنیده می شود!

صحبت هایی شده مبنی بر اینکه مارلون براندو قرار هست نقش لورنس را ایفا کند اما در نهایت براندو ترجیح داد به فیلم شورش در کشتی بونتی بپیوندد. صحبت های مختصری هم درباره حضور آنتونی پرکینز در فیلم شده بود.

صحنه مربوط به ترن در اسپانیا فیلمبرداری شده بود.

تقریبا تمام حرکاتهایی که در فیلم شاهد هستید از سمت چپ به راست می باشد! خودِ دیوید لین گفتته که اینکار را برای این انجام داده که تاکید کند این فیلم سفرنامه ای هست!

پیتر اوتول در زمان فیلمبرداری « لورنس عربستان » به عمر شریف پیشنهاد کرده بود که نامش را به " فِرِد " تغییر دهد چون معتقد بود که هیچکس در جهان او را با نام عمر شریف نخواهد شناخت!

وضعیت تولید « لورنس عربستان » مدتی هم بلاتکلیف بود چراکه نویسنده فیلم ( رابرت بولت ) به دلیل شرکت در یک تظاهرات در حمایت از خلع سلاح هسته ای ، به زندان افتاده بود!

یک اتفاق فرخنده هم در زمان فیلمبرداری « لورنس عربستان » رخ داد آن هم این بود که پادشاه وقت اردن عاشق یکی از عوامل فیلم به نام آنتوات گاردینر شده بود! این دو در کمال تعجب در سال 1962 ازدواج کردند!

« لورنس عربستان » مدتها اجازه نمایش در کشورهای عربی را به دلیل اینکه گمان می رفت تصویر خشنی از مردم عرب نشان داده ، نداشت. در این میان تنها جمال عبدالناصر ( رئیس جمهور وقت مصر ) بود که با اصرار عمر شریف فیلم را تماشا کرد و زمانی که دید هیچ خبری از تصاویر خشن از اعراب نیست، فیلم را در مصر به نمایش درآورد.

یک نسخه بازسازی شده ازصدا و تصویر « لورنس عربستان » در سال 1989 با تلاش استیون اسپیلرگ ساخته شد. ظاهراً مدتی بعد نسخه های اصلی فیلم غیرقابل استفاده شدند!

« لورنس عربستان » از طرف مجله " سرگرمی های هفتگی " به عنوان هجدهمین فیلم برتر تاریخ سینما شناخته شده است

پیتر اوتول گفته که تا 2 دهه بعد از ساخته شدن فیلم ، هرگز آن را بصورت کامل تماشا نکرده بود!

به هنگام اکران، مدت زمان فیلم را حدود 35 دقیقه کوتاه کردند تا صاحبان سینما گلایه ای نداشته باشند!

27 سال بعد از ساخت فیلم یكی از ستاره های این فیلم، عمر شریف می گوید: «اگر فردی ثروتمند باشید و شخصی نزد شما بیاید و بگوید می خواهد فیلمی بسازد كه زمان آن چهار ساعت باشد، ستاره ای نداشته باشد، كاراكتر مؤنث نداشته باشد و داستان عاشقانه هم نباشد و همینطور صحنه های اكشن هم نداشته باشد و بخواهد هزینه زیادی هم صرف ساخت فیلم در صحرا بكند، چه خواهید گفت؟».

پیتر اوتول : «برای پنج ماه قرار داد بستم ولی چشم باز کردم و دیدم دو سال است آنجایم.» در این فاصله البته اوتول، ده کیلو هم لاغر تر شده و سلامت جسم و روح اش نیز لطمه خورد: «بازیگری دشوار است و بازی در گرمای پنجاه – شصت درجه بالای صفر و نشستن بر روی شتر و در حالی که شپش از سر و رویت بالا می رود، قضیه را دشوارتر می کند.»

یک نکته جالب و افسانه‌ای در مورد این فیلم و نقش اول فیلم این است که پیش از اوتول ایفای نقش لورنس به البرت فینی و مارلون براندو پیشنهاد شده بود، امّا دیویـد لیـن، پیتر ‌اوتول را در فیلم روزی که بانک انگلیس را سرقت کردند در نقشی که خودش آن را «یک انگلیسی ابله در صحنه ماهیگیری» می‌نامد دید و می‌توان گفت که این هنرپیشه را برای بازی در این نقش انتخاب نمود.

پیتر اوتول در مورد نقشی آفرینی‌اش در این نقش می‌گوید: طلسم شده بودم… دو سال و سه ماه جز لورنس به هیچ‌ چیز دیگری فکر نمی‌کردم. هر روز کارم همین بود. این قضیه چندان هم برایم خوب نبود و باعث شد حس بازیگری در من از بین برود.

دیالوگ های ماندگار

جکسون بنتلی : قبلاً هرگز مرگ یک نفر به وسیله شمشیر رو ندیده بودم

توماس لورنس ( با تمسخر ) : پس چرا یه عکس ازش نمی گیری؟

جکسون بنتلی : ای کاش می تونستم!

سرهنگ برایتون : خیلی صدمه دیدی؟

توماس لورنس : من هیچوقت صدمه نمی بینم. نمی دونستی نه؟ اونا فقط می تونن من رو بکشن، اونم با یه گلوله طلایی!

شاهزاده فیصل : هیچ عربی عاشق صحرا نیست. ما عاشق آب و درختان سبز هستیم. هیچ چیزی توی صحرا نیست.

جکسون بنتلی : چه چیز در این صحرا تو روجذب خودش کرده؟

توماس لورنس : صاف و صادق بودنش!

«در اروپا، یک بازیگر را هنرمند تلقی می کنند. در هالیوود، اگر کار نکند، یک احمق بیکاره است.» آنتونی کوئین

«تحمل نور را ندارم. از هوای خوب و تازه بیزارم. بهشت از نظر من این است که بتوانی از اتاقی پر از دود سیگار به اتاقی دیگر بروی» پیتر اوتول

«اگر خوش سیماتر بودی، می شدی فلورانس عربستان!» نوئل کاورد به پیتر اوتول

نظر منتقدین

مایکل ویلمینگتون (شیکاگو تریبیون): این حماسه ای است شگفت انگیز و غیر قابل تکرار.

استنلی کافمن (نیوریپابلیک): در شکوه و عظمت است که لارنس پر و بال می گیرد.

نیویورک تایمز: فاقد جذابیت فردی، رازورزی و نوعی شاعرانگی است که در فیلمی درباره ی لارنس اهل عرفان شعر، می باید عناصر قالب می بودند… این صرفا یک اپرای شتری پر سر و صدا و عظیم است!

(( ممکن است پس از گذشت سالها از تماشای لورنس، نه چیزی از داستان، نه چیزی از موسیقی. نه حتی چیزی از بازیگران آن به یاد آوریم. تنها چیزی که همواره به یاد خواهیم آورد، صحراست، فقط صحرا ))…. و چه فیلمی جز لورنس و دیوید لین قادر است چنین پس زمینه و چشم انداز طبیعی را تا این اندازه زنده، مستقل و با شکوه به تصویر در آورد.

دکور

بندر عقبه را در واقع در اسپانیا بازسازی کردند. صحنه های بیابان نیز در اسپانیا، اردن و مراکش فیلمبرداری شد.

مهمترین افتخارات

برنده اسکار در رشته های: بهترین کارگردانی هنری ، بهترین فیلمبرداری ، بهترین کارگردان ، بهترین تدوین ، بهترین موسیقی ، بهترین فیلم ، بهترین صداگذاری

کاندید دریافت اسکار در رشته های: بهترین بازیگر نقش اول مرد برای پیتر اوتول ، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای عمر شریف ، بهترین فیلمنامه اقتباسی

منابع

ویکی پدیا انگلیسی

مووی مگ

نقد فارسی

پیوند به بیرون

• لورنس عربستان در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)
• حماسه صحرایی دیوید لین؛ به مناسبت پنجاه سالگی "لارنس عربستان"