حسینقلی فراهانی

آقا حسینقلی
آقاحسینقلی
اطلاعات پس‌زمینه
زاده	۱۲۳۰ خورشیدی ۱۸۵۱ میلادی تهران
درگذشته	۱۲۹۴ خورشیدی ۱۹۱۵ میلادی تهران
ژانر	موسیقی سنتی ایرانی
ساز(ها)	تار
شاگرد(ان)	درویش‌خان، علی‌اکبر شهنازی، علینقی وزیری، مرتضی نی‌داوود، یوسف فروتن

میرزا حسینقلی معروف به آقا حسینقلی (۱۲۳۰، تهران – ۱۲۹۴، تهران)، از نوازندگان سرشناس تار اواخر دوران قاجار بود. او فرزند کوچک‌تر آقا علی‌اکبر فراهانی نوازنده معروف تار اوایل حکومت ناصرالدین‌شاه بود. آقا حسینقلی شاگرد برادر بزرگ خود میرزا عبدالله و سپس شاگرد پسرعمو یا پدرخوانده خود آقا غلامحسین شد.

آقا حسینقلی، برای پر کردن صفحهٔ گرامافون به همراه گروهی نوازنده به پاریس سفر کرد و صفحاتی را ضبط کرد که بعدها جریان این سفر دستمایه داستانی تاریخی-تخیلی برای علی حاتمی در فیلم دلشدگان گشت.

دو فرزند او، علی‌اکبر شهنازی و عبدالحسین شهنازی نیز بعدها از نوازندگان سرشناس تار شدند. ردیف آقا حسینقلی که توسط فرزند بزرگش، علی‌اکبر شهنازی روایت و ضبط شده، یکی از ردیف‌های معروف موسیقی ایرانی است.

آقا حسینقلی، در سال ۱۲۹۴ خورشیدی (برابر با ۱۳۳۴ (قمری)) درگذشت.

شاگردان

از شاگردان او می‌توان درویش‌خان، علینقی وزیری، مرتضی نی‌داوود، یوسف فروتن و پسر بزرگش، علی‌اکبر شهنازی را نام برد.

آثار ضبط‌شده

آقا حسینقلی در سه دوره اقدام به ضبط آثار خود کرد: در سال ۱۲۸۴ خورشیدی (معادل ۱۹۰۵ میلادی)، آقا حسینقلی برای اولین بار قطعاتی را روی صفحه گرامافون ضبط کرد؛ او در دو دورهٔ دیگر هم (در ۱۹۰۷ میلادی معادل ۱۲۸۶ خورشیدی در پاریس، و در ۱۲۹۱ خورشیدی در تهران) اقدام به ضبط صفحه‌های موسیقی کرد.

گالری تصاویر

تصویری از موسیقی‌دانان دورهٔ قاجار. این تصویر در خلال مراسم روز طبخ آش در شهرستانک گرفته شده‌است.
نفرات نشسته از راست عبارتند از: حسین کریم کور و قلی خان (نوازندگان کمانچه)، سماع حضور که دستش را روی پاهایش گذاشته‌است، محمدصادق‌خان (سرور الملک) که رئیس گروه نوازندگان دربار بود و عصایی در دست دارد، آقا حسینقلی و میرزا عبدالله (نوازندگان تار)، آقا مطلب پسر محمدصادق‌خان نوازنده سنتور، و آقا غلامحسین (نوازنده کمانچه و پدر سماع حضور، که سازی ابداعی شبیه کمانچه در دست دارد).
نفرات ایستاده از راست عبارتند از: ابراهیم کربلایی سعید، میرزا ابوالقاسم ضرب گیر (خواننده)، یوسف خان معیری (خواننده) و عبدالله پسر کوچک محمدصادق‌خان (پسر نوجوان)

منبع عکس: کتاب موسیقی ایران در سده گدشته

منابع

• مبصری، بهروز (۱۳۹۵). «نگاهی به آثار ضبط شده میرزا حسینقلی» (PDF) (۲۲). فصلنامه داخلی خانه موسیقی ایرانی: ۸–۹. دریافت‌شده در ۲۲ مه ۲۰۱۷.