امان‌الله جهانبانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
امان‌الله جهانبانی ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۳ درگذشت
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
Tabula (بحث | مشارکت‌ها)
۲۸۱ ویرایش‌ها
افزودن شهر محل تولد
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۵۲: خط ۵۲:
|footnotes =
|footnotes =
}}
}}
سپهبد '''امان‌الله جهانبانی''' (زاده ۱۲۷۴ – درگذشته ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۳<ref>[https://www.google.com/search?client=ms-android-samsung&biw=412&bih=652&tbm=bks&sxsrf=ACYBGNRHo0_5UpyVLV2ybmIW8IBlFBhuEg%3A1581416133420&ei=xX5CXuuXGfWVjLsPnsWbmA8&q=امان%E2%80%8Cالله+جهانبانی+۱۰+اردیبهشت+۱۳۵۳+درگذشت&oq=امان%E2%80%8Cالله+جهانبانی+۱۰+اردیبهشت+۱۳۵۳+درگذشت&gs_l=mobile-gws-serp.12...7236.13372.0.14240.2.2.0.0.0.0.327.642.3-2.2.0....0...1c.1j2j4.64.mobile-gws-serp..0.0.0....0._YpZ_fpfe2E]</ref>) از صاحب‌منصبان در دوران [[دودمان پهلوی]] بود. او از فرماندهان [[ارتش شاهنشاهی ایران]] و هم‌چنین پنج دوره نمایندهٔ [[سنا|مجلس سنا]] در دوران سلطنت [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]] و مدتی نیز رئیس ادارهٔ کل صنایع و معادن بود.
سپهبد '''امان‌الله جهانبانی''' (زاده ۱۲۷۴ [[اراک]]– درگذشته ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۳<ref>[https://www.google.com/search?client=ms-android-samsung&biw=412&bih=652&tbm=bks&sxsrf=ACYBGNRHo0_5UpyVLV2ybmIW8IBlFBhuEg%3A1581416133420&ei=xX5CXuuXGfWVjLsPnsWbmA8&q=امان%E2%80%8Cالله+جهانبانی+۱۰+اردیبهشت+۱۳۵۳+درگذشت&oq=امان%E2%80%8Cالله+جهانبانی+۱۰+اردیبهشت+۱۳۵۳+درگذشت&gs_l=mobile-gws-serp.12...7236.13372.0.14240.2.2.0.0.0.0.327.642.3-2.2.0....0...1c.1j2j4.64.mobile-gws-serp..0.0.0....0._YpZ_fpfe2E]</ref>) از صاحب‌منصبان در دوران [[دودمان پهلوی]] بود. او از فرماندهان [[ارتش شاهنشاهی ایران]] و هم‌چنین پنج دوره نمایندهٔ [[سنا|مجلس سنا]] در دوران سلطنت [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]] و مدتی نیز رئیس ادارهٔ کل صنایع و معادن بود.


== تحصیلات ابتدائی و خدمت در قزاقخانه ==
== تحصیلات ابتدائی و خدمت در قزاقخانه ==

نسخهٔ ‏۱۹ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۱۱

امان‌الله جهانبانی
امان‌الله جهانبانی
وزیر جنگ
پادشاهمحمدرضاشاه پهلوی
نخست‌وزیرعلی سهیلی
وزیر کشور / وزیر راه
آغاز به کار
۱۳۲۰
نخست‌وزیرمحمدعلی فروغی
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۷۴
اراک
درگذشته۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۳ (۷۹ سال)
امامزاده ابوطالب آدران رباط‌کریم
ملیت ایران
همسر(ان)سه همسر: قمر طلعت، اختر السلطنه، هلن
فرزنداندوازده فرزند: نادر، مهرمنیر، خسرو، حمید، حسین
پیشهرئیس ادارهٔ کل صنایع و معادن
تخصصنظامی و سیاستمدار
خدمات نظامی
خدمت/شاخهنیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران
درجهسپهبد

سپهبد امان‌الله جهانبانی (زاده ۱۲۷۴ اراک– درگذشته ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۳[۱]) از صاحب‌منصبان در دوران دودمان پهلوی بود. او از فرماندهان ارتش شاهنشاهی ایران و هم‌چنین پنج دوره نمایندهٔ مجلس سنا در دوران سلطنت محمدرضاشاه پهلوی و مدتی نیز رئیس ادارهٔ کل صنایع و معادن بود.

تحصیلات ابتدائی و خدمت در قزاقخانه

نصرت‌الله فرزند امان‌الله میرزا ضیاءالدوله نوهٔ سیف‌الله میرزا چهل و دومین پسر فتحعلی شاه قاجار که پس از انتحار پدر امان‌الله خوانده شد.[۲] امان‌الله را از ۱۰ سالگی[۳] جهت تحصیلات مقدماتی و عالی به مدارس نظام روسیه فرستادند.[۴] پس از بازگشت با درجه یاوری در قزاقخانه مشغول خدمت شد. چندی ریاست قسمت توپخانه آتریاد کرمانشاه را برعهده داشت. در همان آتریاد سرهنگ رضاخان فرمانده قسمت پیاده بود. امان‌الله مقارن کودتای اسفند ۱۲۹۹ درجه سرهنگی داشت.[۴]

قشون متحدالشکل

پس از تشکیل قشون متحدالشکل امان‌الله به ریاست ارکان حرب قشون برگزیده شد.[۵] وی فرمانده قوای اعزامی به آذربایجان جهت دفع خطر اسماعیل آقا بود که با کسب پیروزی در نبرد شکریازی قلعه چهریق را به تصرف قوای دولتی درآورد و نشان ذوالفقار گرفت.[۴] در خرداد ۱۳۰۲ سرپرست ۵۰ نفر دانشجویی بود که برای تحصیل نظام به اروپا اعزام شدند و دوره ژنرالی را آنجا طی کرد. در اوایل ۱۳۰۵ در معیت رضاشاه به خراسان سفر نمود و پس از خلع درجه و برکناری جان محمدخان فرمانده لشکر شرق شد. در ۱۳۰۶ با حفظ سمت به بلوچستان رفت و در چند زدوخورد به آن منطقه امنیت بخشید و درجه امیرلشکری گرفت. چندی هم ریاست بازرسی ارتش را سرپرستی می‌کرد. در ۱۳۱۴ رئیس دانشگاه جنگ شد و در اسفند همان سال به ریاست اداره کل صنایع و معادن رسید.[۶]

مغضوبیت

در نیمه‌های سال ۱۳۱۶ پس از یک شرفیابی به دلایل نامعلومی مورد غضب رضاشاه قرار گرفت. لاجرم از ریاست صنایع و معادن برکنار شد و چندی در زندان دژبان و بعد در زندان قصر حبس بود. سرانجام پس از یک سال با خلع درجه و اخراج از ارتش از زندان آزاد شد ولی تحت نظر پلیس بود.[۶]

بازگشت به سیاست

پس از استعفای رضاخان از جهانبانی اعاده حیثیت شد و با همان درجه به خدمت بازگشت و در کابینه فروغی وزیر شد.[۶] ابتدا وزیر کشور و سپس وزیر راه بود. در کابینه سهیلی به وزارت جنگ منصوب شد.[۲] برای پنج دوره متوالی سناتور بود و سرانجام به سال ۱۳۵۳ و در ۸۳ سالگی درگذشت.[۳]

فرزندان

جهانبانی دو بار ازدواج کرد، حاصل این ازدواج‌ها نه فرزند بود. از جمله: نادر جهانبانی، مهرمنیر جهانبانی و خسرو جهانبانی که با شهناز پهلوی ازدواج کرد.[۷] یکی از دختران امان‌الله جهانبانی با محمود امان‌پور ازدواج کرد. امان‌پور پدر کریستین امان‌پور خبرنگار ای بی سی است.[۸]

آثار

تألیف

  • ج‍ه‍ان‍ب‍ان‍ی، ام‍ان‌الله، م‍رزه‍ای ای‍ران و ش‍وروی، ت‍ه‍ران: چاپخانه مجلس، ۱۳۳۶.
  • جهانبانی، امان‌الله، سرگذشت بلوچستان و مرزهای آن، تهران: [بی‌نا]، ۱۳۳۸.
  • ج‍ه‍ان‍ب‍ان‍ی، ام‍ان‌الله، خاطراتی از دوران درخشان رضاشاه کبیر: نبرد شکریازی و ساری‌داش، تهران: بانک ملی ایران (چاپخانه)، ۱۳۴۶. (تجدید چاپ با عنوان خاطرات سپهبد امان‌الله جهانبانی: لشکرکشی ارتش ایران به (چهریق) مشهور به نبرد «شکریازی» و «ساری داش»، به کوشش احمد محمدی، تهران: احمد محمدی، ۱۳۹۲.)
  • ج‍ه‍ان‍ب‍ان‍ی، ام‍ان‌الله، س‍رب‍از ای‍ران‍ی و م‍ف‍ه‍وم آب و خ‍اک: زن‍دگ‍ی‌ن‍ام‍هٔ خ‍ودن‍وش‍ت س‍پ‍ه‍ب‍د ام‍ان‌الله ج‍ه‍ان‍ب‍ان‍ی، به کوشش پرویز جهانبانی، وی‍راس‍ت‍هٔ م‍ح‍م‍د ب‍ق‍ای‍ی (م‍اک‍ان)، ت‍ه‍ران: ف‍ردوس، ۱۳۸۰.

ترجمه

  • جنگ روسیه و فتح ترکمان: جنگ در ترکستان (جنگ ترکمان)، ترجمه از زبان روسی امان‌الله جهانبانی، قم: مجمع ذخائر اسلامی، ۱۳۹۶.

پانویس

  1. ↑ [۱]
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ دانشنامه جهان اسلام
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ویکی‌پدیای انگلیسی
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ عاقلی ۴۱۳
  5. ↑ عاقلی ۱۰۹
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ عاقلی ۴۱۴
  7. ↑ عاقلی، باقر (۱۳۸۶)، خاندان‌های حکومت گر در ایران (جلد دوم)، تهران: نشر نامک، شابک ۹۶۴-۶۸۹۵-۴۲-۵
  8. ↑ «خانواده کریستین امان‌پور از بهائیان سرشناس فارس بودند». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۴ فروردین ۱۳۹۱.

منابع


برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=امان‌الله_جهانبانی&oldid=28819199»