داغداغان: تفاوت میان نسخه‌ها

داغداغان("تا" یا" تاگوک")
	تا (Celtis australis)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	گیاهان گلدار
رده:	دولپه‌ای‌ها
راسته:	گل سرخ
تیره:	شاهدانگان
سرده:	تا; L.

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۲۸ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۳:۳۱

داغداغان یا تاگوکTagouk یا ته گوک [۱] که در افغانستان به آن توغ می‌گویند درختی است برگ‌ریز از راستهٔ گل سرخ^∗ از تیرهٔ شاهدانگان^∗[۲] جنس داغداغان‌ها^∗ که می‌تواند میان ۲۰ تا ۲۵ متر ارتفاع پیدا کند.

داغداغان بیشتر به عنوان یک گیاه زینتی کاشت می‌شود زیرا در برابر آلودگی هوا مقاوم است و طول عمر زیادی دارد.

رویشگاه ته گوک / داغداغان مناطق سنگلاخی و باغچه‌ها و ایوان‌های طبیعی است. این درخت در آبخیزداری و ایجاد پوشش در نقاط سنگلاخی کاربرد دارد. کشت داغداغان موجب ایجاد امنیت در برابر خطرات سیل، فرسایش خاک و ریزش کوه و غیره می‌شود.[۳]^{^{[پیوند مرده]}}

به نقل از لغتنامه دهخدا، در گویش اصیل شمیران تهران به درخت داغداغان «ته» و در گویش مردم دیلمستان به داغداغان تادانه می‌گویند.[۴]

قداست درخت داغداغان در باورهای عامیانه

در زبان‌های کردی و لری به درخت داغداغان، «تاوی» گفته می‌شود. در فرهنگ عامیانۀ مردم کرد و لر، درخت تاوی مقدس است. در منطقۀ کرمانشاه برای جلوگیری از چشم زخم و آسیب و نیز به عنوان تبرک، از چوب درخت تاوی به گردن، دست، گهوارۀ نوزادان و حتی برخی حیوانات مانند گاو و گوسفند که در زندگی عشایری برای مردم مهم هستند، می‌آویزند.^[۱] مردم کرد در منطقۀ‌ کرمانشاه و مردم لک معتقدند بدترین چوب برای ساختن عصای چوپان‌ها چوب انار است و بهترین چوب، چوب تاوی است که با خیر و برکت گله همراه است. در جنوب شرقی روستای قلعه هرسم در استان کرمانشاه، محلی به نام دارتاوی قرار دارد که یک درخت کهنسال داغداغان (تاوی) در آنجا واقع است و چشمه‌ای بزرگ در پای آن قرار دارد.^[۲]

این درخت در فرهنگ مردم خراسان جنوبی و ترکمن‌ها نیز مقدس و محترم است. ترکمن‌ها چوب آن را به شکل خاص تراشیده و به گردن کودک می‌آویزند تا چشم نخورد. در خراسان به ویژه در زیبد چوب تراشیده آن به صورت + را بر بازوی کودکان می‌بستند تا از چشم بد و بیماری در امان باشند. نقش داغداغان هم برای جلوگیری از «نظر خوردن» در فرش ترکمنی بافته می‌شود.[۵]

پانویس

2-^ (Rosales)

3-^ (Cannabaceae)

5-^ (Celtis)

جستارهای وابسته

منابع

↑ جعفربیگی، خسرو. ۱۳۸۲. مردم‌شناسی قوم کُرد: با تکیه بر ایل کلهر، کرمانشاه: زانیار، چاپ اول؛ صص ۲۵۷ و ۲۶۰.
↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): درخت تاوی قلعه هرسم، نوشته‌شده در ۴ اسفند ۱۳۸۹؛ بازدید در ۸ اسفند ۱۳۹۸.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Celtis_australis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۰۷.

این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[جعفربیگی_۱-1] جعفربیگی، خسرو. ۱۳۸۲. مردم‌شناسی قوم کُرد: با تکیه بر ایل کلهر، کرمانشاه: زانیار، چاپ اول؛ صص ۲۵۷ و ۲۶۰.

[ایسنا_۱-2] خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): درخت تاوی قلعه هرسم، نوشته‌شده در ۴ اسفند ۱۳۸۹؛ بازدید در ۸ اسفند ۱۳۹۸.

[۱]

[۲]

@@ خط ۲۰: / خط ۲۰: @@
 این درخت در [[آبخیزداری]] و ایجاد پوشش در نقاط سنگلاخی کاربرد دارد.
 کشت داغداغان موجب ایجاد امنیت در برابر خطرات سیل، فرسایش خاک و ریزش کوه و غیره می‌شود.[http://84.11.32.132/NewsDetail.aspx?NewsID=5480]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}
-این درخت در فرهنگ مردم خراسان جنوبی و ترکمن‌ها، مقدس و محترم است. ترکمن‌ها چوب آن را به شکل خاص تراشیده و به گردن کودک می‌آویزند تا چشم نخورد. در خراسان به ویژه در زیبد چوب تراشیده آن به صورت + را بر بازوی کودکان می‌بستند تا از چشم بد و بیماری در امان باشند.
-نقش داغداغان هم برای جلوگیری از "نظر خوردن" در [[فرش ترکمنی]] بافته می‌شود.[https://web.archive.org/web/20070902202806/http://www.yol.ir/modules/news/print.php?storyid=238&PHPSESSID=8f3022a63d7e3f959c9c3d96033d6972]
 به نقل از [[لغتنامه دهخدا]]، در گویش اصیل [[شمیران]] تهران به درخت داغداغان «ته» و در گویش مردم دیلمستان به داغداغان [[تادانه]] می‌گویند.[https://web.archive.org/web/20070929030610/http://persiangarden.ir/Indexb.asp?ID=127&IDD=146&IDDD=14&Langu=FA]
+== قداست درخت داغداغان در باورهای عامیانه ==
+در زبان‌های کردی و لری به درخت داغداغان، «تاوی» گفته می‌شود. در فرهنگ عامیانۀ [[مردم کرد]] و [[مردم لر|لر]]، درخت تاوی مقدس است. در منطقۀ کرمانشاه برای جلوگیری از چشم زخم و آسیب و نیز به عنوان تبرک، از چوب درخت تاوی به گردن، دست، گهوارۀ نوزادان و حتی برخی حیوانات مانند گاو و گوسفند که در زندگی عشایری برای مردم مهم هستند، می‌آویزند.<ref name="جعفربیگی ۱">جعفربیگی، خسرو. ۱۳۸۲. ''مردم‌شناسی قوم کُرد: با تکیه بر ایل کلهر''، کرمانشاه: زانیار، چاپ اول؛ صص ۲۵۷ و ۲۶۰.</ref> مردم کرد در منطقۀ‌ کرمانشاه و مردم لک معتقدند بدترین چوب برای ساختن عصای چوپان‌ها چوب انار است و بهترین چوب، چوب تاوی است که با خیر و برکت گله همراه است. در جنوب شرقی روستای [[قلعه هرسم]] در استان کرمانشاه، محلی به نام دارتاوی قرار دارد که یک درخت کهنسال داغداغان (تاوی) در آنجا واقع است و چشمه‌ای بزرگ در پای آن قرار دارد.<ref name="ایسنا ۱">[https://www.isna.ir/news/kermanshah-9521/درخت-تاوی-قلعه-هرسم خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): ''درخت تاوی قلعه هرسم''، نوشته‌شده در ۴ اسفند ۱۳۸۹؛] بازدید در ۸ اسفند ۱۳۹۸.</ref>
+این درخت در فرهنگ مردم خراسان جنوبی و ترکمن‌ها نیز مقدس و محترم است. ترکمن‌ها چوب آن را به شکل خاص تراشیده و به گردن کودک می‌آویزند تا چشم نخورد. در خراسان به ویژه در زیبد چوب تراشیده آن به صورت + را بر بازوی کودکان می‌بستند تا از چشم بد و بیماری در امان باشند.
+نقش داغداغان هم برای جلوگیری از «نظر خوردن» در [[فرش ترکمنی]] بافته می‌شود.[https://web.archive.org/web/20070902202806/http://www.yol.ir/modules/news/print.php?storyid=238&PHPSESSID=8f3022a63d7e3f959c9c3d96033d6972]
 == پانویس ==
@@ خط ۶۲: / خط ۶۵: @@
 [[رده:گیاهان توصیف‌شده در ۱۷۵۳ (میلادی)]]
 [[رده:گیاهان در اروپا]]
+[[رده:فرهنگ عامه در کرمانشاه]]