کروناویروس: تفاوت میان نسخهها
←در ایران: بروز رسانی |
←درمان: درمان توسط داروی ایدز |
||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
ویروس کرونا میتواند در محیط اطراف و حتی بیمارستانها از طریق تماس با دستگیره در، تخت ، دکمه ها، میزها، لبه تخت و دست زدن به سطوح پلاستیکی و فلزی دیگری که در تماس مستقیم با فرد بیمار هستند با توجه به اینکه اغلب از جنس فلز و پلاستیک هستند، منتقل شود. همچنین یافته ها نشان می دهد رطوبت بالای هوا طول عمر ویروس کرونا را افزایش میدهد. این مطالعات بیان می کنند که کروناویروسها میتوانند روی سطح مختلف به طور میانگین بین چهار تا پنج روز زنده بمانند. برخی از آنها نیز میتوانند تا ۹ روز خارج از بدن و در دمای اتاق دوام بیاورند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/7242794/%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7|وبگاه=www.yjc.ir|بازبینی=2020-02-26}}</ref> |
ویروس کرونا میتواند در محیط اطراف و حتی بیمارستانها از طریق تماس با دستگیره در، تخت ، دکمه ها، میزها، لبه تخت و دست زدن به سطوح پلاستیکی و فلزی دیگری که در تماس مستقیم با فرد بیمار هستند با توجه به اینکه اغلب از جنس فلز و پلاستیک هستند، منتقل شود. همچنین یافته ها نشان می دهد رطوبت بالای هوا طول عمر ویروس کرونا را افزایش میدهد. این مطالعات بیان می کنند که کروناویروسها میتوانند روی سطح مختلف به طور میانگین بین چهار تا پنج روز زنده بمانند. برخی از آنها نیز میتوانند تا ۹ روز خارج از بدن و در دمای اتاق دوام بیاورند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/7242794/%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7|وبگاه=www.yjc.ir|بازبینی=2020-02-26}}</ref> |
||
== درمان == |
== درمان توسط داروی ایدز == |
||
طی بررسیهای علمی و پزشکی، دانشمندان و محققان چینی و ژاپنی به این نتیجه رسیدند که داروهای مقابله با [[ویروس ایدز]] نظیر [[لوپیناویر]]+[[ریتوناویر]] برای درمان و جلوگیری از پیشروی کروناویروس و حتی درمان این بیماری توانسته مفید باشد و تاکنون بسیاری از بیماران از طریق استفاده از این داروها نجات یافتهاند و در مجموع شواهد نشان داده که داروهای ضد عفونت ویروسی توانسته جان بسیاری از مبتلایان به کروناویروس را نجات بخشد. <ref>[https://www.reuters.com/article/us-china-health-abbvie-hiv/china-testing-hiv-drug-as-treatment-for-new-coronavirus-abbvie-says-idUSKBN1ZP0QK reuters: us china health abbvie hiv.]</ref> |
|||
== واکسن == |
|||
به دلایل بسیاری ساخت واکسن برای یک بیماری ویروسی مانند COVID-19 چالش برانگیز است. تعداد بسیار زیادی از ویروس ها بر خلاف سلولهای بدن انسان و حیوانات که حاوی DNA می باشد، از قطعات ژنتیکی به نام RNA تشکیل شده اند. به دلیل تکرشتهای بودن RNA، قابلیت شکستن اتصالهای مولکولی، ترکیب و ساخته شدن قطعات جدید ژنتیکی در ویروسها افزایش چشمگیری پیدا می کند که می تواند محققان را در تولید واکسن جدید علیه بیماری ناکام بگذارد.<ref>[https://hefazepars.ir/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3/ تیتر: توضیح.]</ref> |
|||
اگرچه تلاش های بسیاری برای تولید واکسن این ویروس انجام شده است، اما هنوز واکسن یا داروی مخصوصِ ضدِ ویروسی برای ریشه کن کردن ; درمان قطعی، جلوگیری و یا مقابله با عفونتهای ناشی از کروناویروس به طور عام وجود ندارد.<ref>{{Cite journal|date=2020-02-21|title=Coronavirus|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Coronavirus&oldid=941871109|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> |
اگرچه تلاش های بسیاری برای تولید واکسن این ویروس انجام شده است، اما هنوز واکسن یا داروی مخصوصِ ضدِ ویروسی برای ریشه کن کردن ; درمان قطعی، جلوگیری و یا مقابله با عفونتهای ناشی از کروناویروس به طور عام وجود ندارد.<ref>{{Cite journal|date=2020-02-21|title=Coronavirus|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Coronavirus&oldid=941871109|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> |
||
نسخهٔ ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۲۵
کروناویروسها | |
---|---|
طبقهبندی ویروسها | |
Group: | Group IV ((+)ssRNA) |
راسته: | Nidovirales |
تیره: | کروناویریده |
زیرخانواده: | Coronavirinae |
Genus | |
کروناویروسها (نام علمی: Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها و زیر مجموعۀ کروناویریده هستند که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماریهای شدیدتری همچون سارس، مرس و کووید ۱۹ را شامل میشود.[۱][۲] کروناویروسها در سال ۱۹۶۵ کشف شدند[۳] و مطالعه بر روی آنها بهطور مداوم تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت.[۴][۵] این ویروس به طور طبیعی در پستانداران و پرندگان شیوع پیدا می کند، با این حال تاکنون هفت کروناویروس انسانی کشف شدهاست. آخرین نوع آنها، در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین با همهگیری در انسان شیوع پیدا کرد.[۶]
نامشناسی
واژه "کروناویروس" از کلمه زبان لاتین "corōna" یا کلمه یونانی "κορώνη" به معنی تاج یا هاله گرفته شدهاست. این واژه به مشخصه ظاهری ویریونها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده میشود، اشاره دارد که حاشیهای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است. از این رو کروناویروس را “ویروس تاجدار“ نیز می نامند.[۷][۸]
ساختار
کروناویروسها زیر مجموعۀ کروناویریده هستند. ساختار آنها نیز دارای یک ژنوم آرانای معمولی است.[۹] افرادی که همزمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماریهای قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروسها هستند. معمولاً شدت سرماخوردگی که کروناویروس عامل آن باشد بیشتر است.[۱۰] کرونا ویروسها که پس از راینو ویروسها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی میشوند.[۱۱] اگرچه کرونا ویروسها بیشتر در حیوانات دیده میشوند، اما هفت نوع از آنها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. تشخیص اینکه علت بیماری کرونا ویروس باشد یا خیر کمی مشکل است، چرا که برخلاف راینو ویروسها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو میکنند.[۱۱]
ساختار این ویروس از دو لایه تشکیل شده است؛ هسته این ویروس را مواد ژنتیکی و لایه بیرونی آن را تاجهای پروتئینی تشکیل دادهاند.[۱۲]
خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شدهاست. این ویروس برای انتقال آسانتر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سختتری شود.[۱۳]
انواع کروناویروس انسانی
کروناویروسها (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها هستند که برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شدهاند. آنها موجب بروز بیماریهایی از خانواده سرما خوردگی در انسان و حیوانات میگردند و از ویژگی ظاهری آنها زوائد تاج مانند بر روی سطوح دیواره ویروسها میباشد. گاهی برخی از کروناویروسها به دستگاه تنفسی حمله میکنند و گاهی علائم خود را در روده و معده افراد نمایان میکنند. علائم ویروس کرونا در ریه، معمولا در سرماخوردگیهای معمول و نوعی سرماخوردگی ترشح آور به نام پِنومونیا ظاهر میشود که معمولا در بیشتر افراد با سرماخوردگی ملایمی همراه است. در این دسته چهار کروناویروس کشف شده است:
- HCoV-229E
- HCoV-OC43
- HCoV-NL63، کشف شده در سال ۲۰۰۴
- HCoV-HKU1، کشف شده در سال ۲۰۰۵ در هنگ کنگ
این چهار نوع کروناویروس، به صورت مرتب در جمعیت انسانی ایجاد بیماری میکند و باعث عفونت سیستم تنفسی را در کودکان و بزرگسالان میشود.[۱۴]
اما انواع دیگری از این ویروس هستند که با علائمی شدیدتر همراه می شوند؛ مانند سارس، مرس و کووید ۱۹.
سارس
این ویروس که تصور میشود از خفاش در چین ناشی شده باشد در سال ۲۰۰۲ اپیدمی جهانی سارس را موجب شد که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. سارس با نام علمی SARS-CoV موجب سندرم حاد و شدید تنفسی در میان مبتلایان شد.[۱۵]
مرس
گونه ای جدیدتر از این ویروس در سپتامبر ۲۰۱۲ در مردی ۶۰ ساله در عربستان سعودی کشف شد که به مرگ بیمار انجامید. این مرد چند روز قبل از آن به دبی سفر کرده بود و دومین مورد در مردی ۴۹ ساله در قطر که او نیز در گذشت. کشف بیماری اولین بار در آزمایشگاه Health protection agency's در Colindale لندن به تأیید رسید. شیوع این کروناویروس به نام سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه (Middle East respiratory syndrome coronavirus) شناخته شدهاست که به اختصار MERS-CoV خوانده میشود.[۱۶][۱۷] این ویروس موجب مرگ ۸۵۸ نفر در خاورمیانه شد.[۱۳]
کرونای جدید (کووید ۱۹) 2019-nCoV
در نهایت، در دسامبر ۲۰۱۹ نیز، برای اولین بار در شهر ووهان استان هوبئی چین، پس از اینکه مردم بدون علت مشخصی دچار سینه پهلو شدند و واکسنها و درمانهای موجود مؤثر نبودند، نوع جدیدی از کروناویروس با همهگیری در انسان شناسایی شد.[۱۸][۱۳] از میان نخستین افرادی که به این ویروس آلوده شدهاند، مشخص شد که دو سوم آنها با بازار عمدهفروشی غذاهای دریایی هوانان، که در آن حیوانات زنده نیز به فروش میرسد، ارتباط داشته اند.[۱۹][۲۰] تا ۳۰ بهمن، این کروناویروس جدید، جان بیش از ۲٬۰۰۰ نفر را گرفته و بیش از ۷۳٬۳۳۲ نفر به این ویروس در ۳۰ کشور تأیید شده که از جمله در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا، سنگاپور، نپال، ویتنام، اندونزی، آلمان، روسیه، فیجی، فرانسه، ایران و آمریکا مبتلا شدند.[۲۱][۲۲][۲۳] با عبور تعداد قربانیان ویروس کرونا از مرز ۱۰۰۰ نفر سازمان جهانی بهداشت برای بیماری ناشی آن نام رسمی انتخاب کردهاست - کووید ۱۹ (۱۹-COVID) که اشارهای دارد به «کرونا»، «ویروس»، «بیماری» و سال ۲۰۱۹.[۲۴]این نوع کرونا ویروس قبل از این همهگیری در انسان دیده نشده بود.[۲۵] برآوردهای نخستین نشان می دهد که درصد مرگ و میر این ویروس بین ۲ تا ۳ درصد مبتلا شدگان است.[۲۶]
علایم بیماری شامل تب و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی و گلودرد و آبریزش بینی است. اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار میکردند یا در آنجا حضور داشتند؛ ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند سازمان بهداشت جهانی انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار دادهاست.[۲۵][۲۷]
در ایران
در ایران، در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، به دنبال فوت ۲ بیمار با عوارض تنفسی در بیمارستان کامکار قم، شایعاتی دربارهٔ مرگ این بیماران به علت کروناویروس شکل گرفت. اما دانشگاه علوم پزشکی قم با تکذیب شایعات مربوط به مبتلا بودن این دو بیمار فوت شده به کروناویروس، اعلام کرد که تاکنون هیچگونه شواهدی تشخیصی مبنی بر ابتلا به بیماری کرونا دیده نشدهاست.[۲۸] در تاریخ ۳۰ بهمن اولین موارد از کرونای جدید در شهر قم از طریق روابط عمومی وزارت بهداشت گزارش شد. رئیس مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد از موارد مشکوک را از نظر ابتلا به کروناویروس، مثبت گزارش شدهاست. بیمارستان کامکار قم نیز بعنوان محل قرنطینه و مراجعه بیماران و موارد مشکوک به کرونا مشخص شد.[۲۹][۳۰] در همین روز، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرد که در چهار روز گذشته شاهد گسترش بیماریهای تنفسی در قم بودیم و طی این مدت ۲ نفر در یکی از بیمارستانهای قم بر اثر بیماری تنفسی فوت کردند که امروز تست اولیه این دو فرد در مورد بیماری کرونا مثبت اعلام شد.[۳۱] خبرگزاری ایلنا به نقل از منابع آگاه در ۳۰ بهمن ادعا کرد که ششنفر هم در حال حاضر بهدلیل ابتلا به ویروس کرونا بستری هستند که خانواده و نزدیکان این افراد در قرنطینه به سر میبرند.[۳۲]در ۲ اسفند، با اعلام رسمی فوت شدن چهار نفر، ایران پس از چین بیشترین تلفات ناشی از کروناویروس را داشته است.[۳۳]
تا روز هفتم اسفند، ده کشور کانادا، لبنان، امارات، بحرین، کویت، افغانستان، عراق، عمان، پاکستان و گرجستان اعلام کردهاند که افرادی مبتلا به کروناویروس را شناسایی کردهاند که از مبدأ ایران آمدهاند.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱]
در تاریخ چهارم اسفند، وزیر بهداشت اعلام کرد که یکی از فوتیها در قم بازرگانی بود که سفرهایی به چین داشته است.[۴۲]
تا روز چهارشنبه ۷ اسفند، بر اساس آنچه که رئیس اطلاع رسانی وزارت بهداشت اعلام کرده ،درمجموع آمار مبتلایان به ۱۳۹ نفر و فوتی ها به ۱۹ نفر افزایش پیدا کرده است.[۴۳]
میزان مرگ و میر
نام کروناویروس | مبتلاشده | درگذشته | میزان مرگومیر |
---|---|---|---|
سارس | ۸۰۹۶ | ۷۷۴ | [۴۴][۴۵] ۹٫۶% |
مرس | ۲۴۹۴ | ۹۱۲ | [۴۶][۴۷] ۳۴-۳۷% |
کرونای جدید(تا تاریخ ۳ اسفند) | ۷۷٬۹۲۵ | ۲٬۳۶۲ | ۲-۳٫۱۱% [۴۸][۴۹] |
در مقایسه با دیگر بیماری های واگیردار میتوان ویروس آنفلوانزای A زیرگروه H1N1 را نام برد که میزان مرگ و میر آن در کشورهای توسعه یافته حدود ۰٫۰۱ درصد است.[۵۰] به علاوه آنفلوانزای خوکی سال ۲۰۰۹ که میزان مرگ و میر آن کمتر از ۰٫۱ درصد بوده است.[۵۱]
منشأ ویروس
مثلاً منشأ ویروسهای کرونا که در گذشته همهگیر شده بود، در حیوانات بود. ویروس سارس اول در خفاش شروع شد و بعد به گربههای ولگرد منتقل شد و بعد هم به انسان رسید. از سال ۲۰۱۴ تا کنون که ویروس مرس در خاورمیانه موجب مرگ ۸۵۸ نفر از ۲۴۹۴ بیمار مبتلا شد، از شتر به انسان رسیده بود. آخرین نوع آن، طبق تحقیقات پژوهشگران، مورچهخوار است. البته ممکن است جانوران دیگری هم در شیوع نقشی داشته باشند.[۱۳][۵۲][۵۳]
علائم اصلی بیماری کرونا
با توجه به نوع کروناویروس، علائم میتواند از نشانههای سرماخوردگی عادی تا تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی باشد. همچنین بیمار ممکن است سرفههای چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. کروناویروس مرس، برخلاف سارس، نه تنها دستگاه تنفس بلکه ارگانهای حیاتی دیگر بدن مثل کلیه و کبد را نیز درگیر میکند. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شدهاست که این مورد میتواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.[۵۴]
نحوه انتقال بیماری کرونا
بسته به نوع کروناویروس، روشهای انتقال آن متفاوت است. در برخی از موارد روشهای انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوآنزا از طریق سرفه و عطسه است. با این حال احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی رخ دادهاست که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بودهاند مانند افرادی که در بیمارستانها با بیماران در ارتباط هستند. هنوز مشخص نیست که این بیماری نخستین بار از طریق جانوران به انسان منتقل شدهاست یا از طریق سطوح آلوده به ویروس.[۵۵]
مدت حیات در محیط
ویروس کرونا میتواند در محیط اطراف و حتی بیمارستانها از طریق تماس با دستگیره در، تخت ، دکمه ها، میزها، لبه تخت و دست زدن به سطوح پلاستیکی و فلزی دیگری که در تماس مستقیم با فرد بیمار هستند با توجه به اینکه اغلب از جنس فلز و پلاستیک هستند، منتقل شود. همچنین یافته ها نشان می دهد رطوبت بالای هوا طول عمر ویروس کرونا را افزایش میدهد. این مطالعات بیان می کنند که کروناویروسها میتوانند روی سطح مختلف به طور میانگین بین چهار تا پنج روز زنده بمانند. برخی از آنها نیز میتوانند تا ۹ روز خارج از بدن و در دمای اتاق دوام بیاورند.[۵۶]
درمان توسط داروی ایدز
طی بررسیهای علمی و پزشکی، دانشمندان و محققان چینی و ژاپنی به این نتیجه رسیدند که داروهای مقابله با ویروس ایدز نظیر لوپیناویر+ریتوناویر برای درمان و جلوگیری از پیشروی کروناویروس و حتی درمان این بیماری توانسته مفید باشد و تاکنون بسیاری از بیماران از طریق استفاده از این داروها نجات یافتهاند و در مجموع شواهد نشان داده که داروهای ضد عفونت ویروسی توانسته جان بسیاری از مبتلایان به کروناویروس را نجات بخشد. [۵۷]
واکسن
به دلایل بسیاری ساخت واکسن برای یک بیماری ویروسی مانند COVID-19 چالش برانگیز است. تعداد بسیار زیادی از ویروس ها بر خلاف سلولهای بدن انسان و حیوانات که حاوی DNA می باشد، از قطعات ژنتیکی به نام RNA تشکیل شده اند. به دلیل تکرشتهای بودن RNA، قابلیت شکستن اتصالهای مولکولی، ترکیب و ساخته شدن قطعات جدید ژنتیکی در ویروسها افزایش چشمگیری پیدا می کند که می تواند محققان را در تولید واکسن جدید علیه بیماری ناکام بگذارد.[۵۸] اگرچه تلاش های بسیاری برای تولید واکسن این ویروس انجام شده است، اما هنوز واکسن یا داروی مخصوصِ ضدِ ویروسی برای ریشه کن کردن ; درمان قطعی، جلوگیری و یا مقابله با عفونتهای ناشی از کروناویروس به طور عام وجود ندارد.[۵۹]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «شناسایی ویروسی 'مشابه ویروس سارس' در بریتانیا». بیبیسی فارسی. ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «مرکز تحقیقات ویروسشناسی - ویروس کرونا». vrc.sbmu.ac.ir. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۳.
- ↑ TYRRELL, DA (1965-06-05). "CULTIVATION OF A NOVEL TYPE OF COMMON-COLD VIRUS IN ORGAN CULTURES". British medical journal. ۱ (۵۴۴۸): ۱۴۶۷–۷۰. PMID ۱۴۲۸۸۰۸۴.
{{cite journal}}
: Check|pmid=
value (help) - ↑ Visy, JM (1991-08-04). "Homocystinuria due to 5,10-methylenetetrahydrofolate reductase deficiency revealed by stroke in adult siblings". Neurology. ۴۱ (۸): ۱۳۱۳–۵. PMID ۱۸۶۶۰۲۷.
{{cite journal}}
: Check|pmid=
value (help) - ↑ editor, Yawei Zhang, general (2008). Encyclopedia of global health. Los Angeles: Sage Publications. pp. ۴۳۳–۴۳۵. ISBN 9781412941860.
{{cite book}}
:|access-date=
requires|url=
(help);|last=
has generic name (help) - ↑ "Coronavirus". Wikipedia (به انگلیسی). 2020-02-21.
- ↑ «corona - Wiktionary». en.wiktionary.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۵.
- ↑ www.asriran.com https://www.asriran.com/fa/news/710716/چین-افزایش-قربانیان-کرونا-به-۵۶-نفر-هشدار-وضعیت-وخیم. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۶. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ editor, Yawei Zhang, general (2008). Encyclopedia of global health. Los Angeles: Sage Publications. pp. 433–435. ISBN 978-1-4129-4186-0.
{{cite book}}
:|access-date=
requires|url=
(help);|last=
has generic name (help) - ↑ Cabeça, TK (2013-03-05). "Epidemiological and clinical features of human coronavirus infections among different subsets of patients". Influenza and other respiratory viruses. PMID ۲۳۴۶۲۱۰۶.
{{cite journal}}
:|access-date=
requires|url=
(help); Check|pmid=
value (help) - ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ "Common Cold". University of South Florida Student Health Services. Retrieved 18 April 2013.
- ↑ «ویروس کرونا چیست؟».
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ «نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۲.
- ↑ Corman VM, Muth D, Niemeyer D, Drosten C (2018). "Hosts and Sources of Endemic Human Coronaviruses". Advances in Virus Research. 100: 163–188. doi:10.1016/bs.aivir.2018.01.001. ISBN 978-0-12-815201-0. PMID 29551135.
- ↑ Smith, Richard D (2006). "Responding to global infectious disease outbreaks: Lessons from SARS on the role of risk perception, communication and management". Social Science & Medicine. 63 (12): 3113–23. doi:10.1016/j.socscimed.2006.08.004. PMID 16978751.
- ↑ کرونا کابوس خاورمیانه خبرگزاری انتخاب
- ↑ "Coronavirus". www.who.int (به انگلیسی). Retrieved 2020-01-23.
- ↑ Fox, Dan (2020-01-24). "What you need to know about the Wuhan coronavirus". Nature. doi:10.1038/d41586-020-00209-y. ISSN 0028-0836.
- ↑ Huang, Chaolin; Wang, Yeming; Li, Xingwang; Ren, Lili; Zhao, Jianping; Hu, Yi; Zhang, Li; Fan, Guohui; Xu, Jiuyang (24 January 2020). "Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China". The Lancetglish. 0. doi:10.1016/S0140-6736(20)30183-5. ISSN 0140-6736.
- ↑ Joseph, Andrew (24 January 2020). "New coronavirus can cause infections with no symptoms, studies show". STAT-US. Retrieved 26 January 2020.
- ↑ «نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۳.
- ↑ «آنچه در مورد ویروس جدید کرونا باید بدانید». DW.COM. ۲۰۲۰-۰۱-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۳.
- ↑ «آیا ویروس کرونا وارد کشور شدهاست؟». www.yjc.ir. ۱۳۹۸-۱۱-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۳.
- ↑ «بیماری ناشی از ویروس کرونا نام رسمی گرفت؛ کووید -۱۹». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۲.
- ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ Health, Australian Government Department of (2020-01-21). "Novel coronavirus". Australian Government Department of Health (به انگلیسی). Retrieved 2020-01-23.
- ↑ "Wuhan Coronavirus Death Rate - Worldometer". www.worldometers.info (به انگلیسی). Archived from the original on 31 January 2020. Retrieved 2020-02-02.
- ↑ «Novel Coronavirus 2019 Situation Summary, Wuhan, China | CDC». www.cdc.gov (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۲۳. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۴.
- ↑ www.alef.ir https://www.alef.ir/news/3981129012.html. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «۲ مورد مشکوک ابتلا به کرونا در قم شناسایی شد». تین نیوز. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
- ↑ www.iribnews.ir http://www.iribnews.ir/fa/news/2650528/نتیجه-مثبت-آزمایش-اولیه-دو-مورد-مشکوک-به-کرونا-در-قم. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «مبتلایان به کرونا در قم جان باختند». ایمنا. ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
- ↑ «تایید فوت ۲ بیمار مبتلا به ویروس کرونا در قم/تمهیدات لازم برای پیشگیری از شیوع ویروس در استانتهران/احتمال قرنطینهشدن شهر قم وجود ندارد/ کمبود لباس و تجهیزات نداریم». خبرگزاری ایلنا. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
- ↑ www.asriran.com https://www.asriran.com/fa/news/714832/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۱. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «اولین موارد ابتلا به کرونا در پاکستان و گرجستان: 'هر دو مسافر ایران'». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶.
- ↑ hermesauto (2020-02-24). "Coronavirus: Iraq, Oman confirm first cases, halt flights to Iran". The Straits Times (به انگلیسی). Retrieved 2020-02-25.
- ↑ «وزارت صحت عامه: یک مورد مثبت به کرونا ویروس در افغانستان به ثبت رسید». دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
- ↑ «عراق: یک طلبه ایرانی ساکن نجف به ویروس کرونا مبتلاست». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
- ↑ «ثبت نخستین موارد ابتلا به کرونا در بحرین و کویت». ana.ir. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
- ↑ Canada، P. M. N. (۲۰۲۰-۰۲-۲۱). «Woman returning from Iran is B.C. 's sixth case of new coronavirus | National Post» (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۱.
- ↑ «کرونا با مسافری از ایران به لبنان رسید». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۱.
- ↑ www.asriran.com https://www.asriran.com/fa/news/714999/شناسایی-2-ایرانی-مبتلا-به-کرونا-در-امارات. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «ناقلین چینی، منشاء کرونای جدید در ایران / توزیع رایگان ماسک در قم از امشب». ایسنا. ۲۰۲۰-۰۲-۲۳. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۳.
- ↑ www.asriran.com https://www.asriran.com/fa/news/715793/%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%DB%B1%DB%B9-%D9%86%D9%81%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «WHO | Update 49 - SARS case fatality ratio, incubation period». WHO. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ «WHO | Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003». WHO. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ "Distribution of confirmed cases of MERS-CoV by place of infection and month of onset, from March 2012 to 2 December 2019". European Centre for Disease Prevention and Control (به انگلیسی). 2019-12-06. Retrieved 2020-02-22.
- ↑ «WHO | Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – United Arab Emirates». WHO. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ Read, Jonathan M.; Bridgen, Jessica RE; Cummings, Derek AT; Ho, Antonia; Jewell, Chris P. (2020-01-28). "Novel coronavirus 2019-nCoV: early estimation of epidemiological parameters and epidemic predictions". medRxiv (به انگلیسی): 2020.01.23.20018549. doi:10.1101/2020.01.23.20018549.
- ↑ Belluz, Julia (2020-02-18). "These 2 questions will determine if the coronavirus becomes a deadly pandemic". Vox (به انگلیسی). Retrieved 2020-02-22.
- ↑ «La grippe H1N1». pneumocourlancy.fr. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ «First Global Estimates of 2009 H1N1 Pandemic Mortality Released by CDC-Led Collaboration | CDC». www.cdc.gov (به انگلیسی). ۲۰۱۹-۱۱-۲۰. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ 1498 (۲۰۲۰-۰۱-۳۰). ««خفاش» منشأ ویروس کرونا اعلام شد». ایرنا. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۳۱.
- ↑ مانیتورینگ، بخش (۲۰۲۰-۰۱-۲۹). «منشا ویروس کرونا چیست؟ سوپ خفاش یا سلاح بیولوژیک». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ «نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ «مركز تحقيقات ويروس شناسي - ویروس کرونا». vrc.sbmu.ac.ir. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
- ↑ www.yjc.ir https://www.yjc.ir/fa/news/7242794/%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ reuters: us china health abbvie hiv.
- ↑ تیتر: توضیح.
- ↑ "Coronavirus". Wikipedia (به انگلیسی). 2020-02-21.