انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۹–۱۳۹۸)

انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۹–۱۳۹۸)

→ ۹۵–۱۳۹۴ اعضا ۲ اسفند ۱۳۹۸ و ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ نمایندگان ۰۳–۱۴۰۲ ← اعضا

هر ۲۹۰ کرسی مجلس شورای اسلامی ۱۴۶ کرسی موردنیاز اکثریت   رهبر محمدباقر قالیباف غلامعلی حداد عادل مرتضی آقاتهرانی مجید انصاری حزب حزب‌ها جبهه پایداری جمعیت ایثارگران جمعیت پیشرفت و عدالت جمعیت جانبازان جمعیت رهپویان حزب توسعه و عدالت حزب‌ها حزب مردم‌سالاری حزب اسلامی کار خانه کارگر حزب وحدت و همکاری ملی انجمن اسلامی معلمان مجمع فرهنگیان حزب آزادی حزب همبستگی فهرست ایران سربلند برای ایران حوزهٔ انتخابات رهبر تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس کرسی‌های موردنیاز ۱۴۶ ۱۴۶ جناح اصول‌گرایان اصلاح‌طلبان   پرونده:Yaranhashemi.jpg رهبر غلامحسین کرباسچی سعید زیباکلام حزب کارگزاران — فهرست یاران هاشمی مجلس عدالت‌خواه حوزهٔ انتخابات رهبر — — کرسی‌های موردنیاز ۱۴۶ ۱۴۶ جناح اصلاح‌طلبان اصول‌گرایان

رئیس‌مجلس کنونی علی لاریجانی مستقل

انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ‌ ۲ اسفند ۱۳۹۸ و همزمان با نخستین انتخابات میان‌دوره‌ای دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری استان‌های تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، فارس و قم برگزار شد؛ داوطلبانی که نتوانند حداقل ۲۰ درصد آرای اخذ شده در حوزهٔ انتخابیهٔ خود را کسب کنند، باید در دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی که در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ برگزار می‌شود، به رقابت بپردازند.

تعداد حوزه‌های انتخاباتی

انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و نخستین میان‌دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری همزمان در ۲۰۸ حوزهٔ انتخابیه شامل ۶ هزار و ۱۱۲ شعبهٔ شهری، ۵۷۷ شعبهٔ روستایی و ۴۶۱ شعبهٔ سیار اخذ رأی برای تعیین ۲۹۰ نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی و تعیین ۷ نمایندهٔ مجلس خبرگان رهبری در ۵ حوزهٔ انتخابیهٔ تهران، خراسان شمالی، خراسان رضوی، فارس و قم از ساعت ۸ صبح روز جمعه دوم اسفند آغاز و تا ساعت ۲۴ جمعه ادامه داشت.

در این دوره از انتخابات ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر واجد شرایط رأی دادن و ۲ میلیون و ۹۳۱ هزار و ۷۶۶ نفر رأی اولی بودند.

نام‌نویسی

نام‌نویسی از متقاضیان نامزدی در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از روز ۱۰ آذر ۱۳۹۸ آغاز و تا ۱۶ آذر ۱۳۹۸ ادامه داشت که در مجموع ۱۶٬۱۴۵ نفر ثبت‌نام کردند.

داشتن حداقل سن ۳۰ سال و حداکثر ۷۵ سال، مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن که دارای ارزش استخدامی باشد، داشتن مدرک پایان خدمت نظام وظیفه، و التزام عملی به اسلام و تابعیت ایرانی از شرایط نام‌نویسی داوطلبان است.

غیبت نمایندگان سرشناس

۴۲ نفر از نمایندگان دورهٔ دهم مجلس شورای اسلامی، در انتخابات یازدهمین دورهٔ مجلس شورای اسلامی شرکت نکردند؛ از جمله:

• علی لاریجانی، نمایندهٔ قم و رئیس مجلس شورای اسلامی
• محمدرضا عارف، نمایندهٔ تهران و رئیس فراکسیون امید
• پروانه سلحشوری، نمایندهٔ تهران
• محمدقسیم عثمانی، نمایندهٔ بوکان
• احمد سالک، نمایندهٔ اصفهان
• پروانه سلحشوری، نمایندهٔ تهران
• حشمت‌‌الله فلاحت‌‌پیشه، نمایندهٔ اسلام‌آباد غرب

رد صلاحیت‌ها

مقالهٔ اصلی: رد صلاحیت‌ها در انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۹–۱۳۹۸)

در این دوره از انتخابات، بیش از ۸۰ نفر از نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند که از جمله آن‌ها می‌توان به علی مطهری، محمود صادقی، غلامرضا حیدری، محمدرضا تابش، فاطمه سعیدی، الیاس حضرتی، طیبه سیاوشی، محمدعلی پورمختار، سید حسین نقوی حسینی، غلامرضا کاتب، عبدالکریم حسین‌زاده، نادر قاضی‌پور، غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، سیده حمیده زرآبادی، علیرضا رحیمی و بهرام پارسایی اشاره کرد.

هم‌چنین حدود ۶۸۰۰ نفر از نامزدهای نمایندگی مجلس شورای اسلامی از جمله علی شکوری‌راد (دبیرکل حزب اتحاد ملت)، آذر منصوری، جواد امام، شهیندخت مولاوردی، فاطمه راکعی و سعید زیباکلام توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند.

تحریم

• در روز سه‌شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ نرگس محمدی فعال مدنی که در حال حاضر در زندان بسر می‌برد خواستار تحریم انتخابات شد و با اشاره به «کشتار خیابانی و پاسخ بی‌رحمانه حکومت» به اعتراض مردم ایران در یادداشتی نوشت: «به حرمت خون کشته‌شدگان مظلوم در پای صندوق‌های رای حضور نیابیم.» گلرخ ایرایی و سهیل عربی دیگر زندانیان سیاسی هستند که در بیانیه‌هایی جداگانه این انتخابات را تحریم کرده‌اند.

• نتایج نظرسنجی مؤسسه مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران که در نیمهٔ اول بهمن ۹۸ انجام شده نشان می‌دهد ۲۴٫۲ درصد مردم تهران، تمایل به شرکت در انتخابات دارند. ۹۳٫۷ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی از شرایط و وضع مدیریت کشور ابراز نارضایتی کرده‌اند. طبق نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران که در دی ۱۳۹۸ انجام شده بود، تمایل مردم شهر تهران برای شرکت در انتخابات ۲۱درصد و برای مردم استان تهران ۲۷درصد اعلام شده بود.

• روز یکشنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۸ دانشجویان دانشگاه امیر کبیر تهران دست به تظاهرات زده و شعارهایی علیه انتخابات دوم اسفند و تحریم آن سر دادند: "مردم درگیر فقرند، این‌ها تو فکر رأی‌اند"، "نه صندوق، نه آرا، تحریم انتخابات". آنها همچنین دست‌نوشته‌هایی در دست داشتند که روی آن نوشته بود: «رای بی رای». این اعتراضات با یورش و حمله لباس شخصی‌ها و حراست دانشگاه روبرو شد.

• ۱۲ نفر از فعالان مدنی و سیاسی زن زندانی، در بیانیه‌ای بر ضرورت تحریم و نفی انتخابات مجلس انگشت گذاشته و گفتند: "این نظام و انتخابات‌هایش تنها بر خون میلیون‌ها جوان بی‌گناه استوار گشته" است، نتیجه می‌گیرند: «برماست که انتخاباتشان را برای خودشان بگذاریم و در میدان واقعی انتخابات مردمی باقی بمانیم. هرکسی که پای صندوق‌های رای می‌رود اثر انگشتش بر روی ماشه اسلحه‌ای که به سمت جوانان انقلابی شلیک می‌شود ثبت خواهد شد و نشان تاییدی بر نظام حاکم و جنایاتش می‌باشد.»

• روز سه‌شنبه ۱۸ فوریه ۲۰۲۰ دانشجویان دانشگاه علامه تهران با برقراری گردهمایی در محوطه دانشگاه و به دست گرفتن دست‌نوشته‌ها و پلاکاردها و دادن شعارهایی حکومت جمهوری اسلامی را ظالم و شیاد نامیدند و انتخابات مجلس را نفی و تحریم کردند، آنها شعار دادند: «مردم درگیر فقرند، اینها به فکر رأی اند»، «هم ظالمید هم شیاد، ننگ بر این استبداد».

• ۱۸ فوریه ۲۰۲۰ در بیانیه‌ای ۱۷ زندانی سیاسی کرد از تحریم انتخابات مجلس حمایت و اضافه کردند: "جمهوری اسلامی ایران که در عرصه سیاست‌های داخلی و بین‌المللی به بن‌بست رسیده و بحران مشروعیتش روز به روز عمیق‌تر می‌شود، بار دیگر در آستانه انتخابات به سراغ مردم آمده تا بدون در نظر گرفتن حافظه تاریخی‌ به پای صندوق‌های رای بروند و این‌بار هم این کشتی درهم شکسته را به ساحل آرامش برسانند." و ادامه دادند: "آنها از ما می‌خواهند که اعدام‌ها را فراموش کنیم و سراغی از محل دفن بی‌کفن خفتگانمان نگیریم. آثار شکنجه‌های‌مان را بپوشانیم و با تبسم در پای صندوق رای حاضر شویم. خون‌هایی که در دی‌ ۹۶ و آبان ۹۸ ریخته شده را فراموش کنیم و نام صدها کولبری که جانش‌شان را برای نان ستانده‌اند از یاد ببریم".

• مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح طلب با انتقاد از وضعیت انتخابات و گفتن اینکه در انتصابات شرکت نمی‌کند، اعلام کرد که: «رهبر با منصوب‌کردن مستقیم یا غیرمستقیم ۱۲ عضو شورای نگهبان از یک گرایش سیاسی، داور رقابتهای انتخاباتی را از بی‌طرفی خارج کرده‌است. به‌همین دلیل مسئولیت تبدیل انتخابات به انتصابات در درجه نخست با شخص رهبر است. در انتخابات رای می‌دهم، در انتصابات نه.»

• محمدحسین سپهری، یکی از امضا کنندگان نامه درخواست استعفای سید علی خامنه‌ای، به نمایندگی از «گروه ۱۴» ضمن تحریم این انتخابات، از زندان وکیل‌آبان مشهد اعلام کرد: «اگر توان مطالبه حق را نداریم حداقل با تحریم سیاه بازی انتخابات دوم اسفند، عمله بی‌مزد و مواجب این ظالمان نباشیم؛ او همچنین می‌گوید این آخرین فرصت اصلاح‌طلبان است که صف خود را از صف جانیان جدا کرده و به وطن‌پرستان بپیوندند.»
• از زندان رجایی‌ شهر کرج، ۸ زندانی سیاسی از جمله آرش صادقی، سعید ماسوری و پیام شکیبا شرکت در انتخابات را شراکت در سرکوب و دستگیر و زندان و شکنجه، رونق چوبه‌های دار، اعدام و ترویج تروریسم، تداوم و تائید فقر، تبعیض، فساد می‌دانند و اعلام کردند: «هیچ ایرانی آزاده و با وجدانی با مشارکت در این انتخابات نمایشی خون‌های به ناحق ریخته شده را نادیده نمی‌گیرد و غصب حقوق انسانی خود را تأیید نخواهد کرد‌.»

واکنش‌ها

وزارت خارجه آمریکا با یک شکل خواندن باقی مانده نامزدها در انتخابات بعد از ردصلاحیت اغلب نامزدها توسط شورای نگهبان، این انتخابات را به استهزا گرفت.

روز جمعه ۱۴ فوریه ۲۰۲۰ برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، انتخابات ایران را یک حرکت صرفاً نمایشی و از قبل تعیین شده دانست و گفت: «رای‌گیری اصلی در خفا و مدت‌ها قبل از ۲۱ فوریه انجام شده‌است. روحانیون برندگان و بازندگان را پیش از آن که رای مردم به صندوق انداخته شود تعیین می‌کنند.»

وزارت خزانه‌داری آمریکا در ۲۰ فوریه ۲۰۲۰، پنج نفر از اعضای شورای نگهبان را به‌دلیل جلوگیری از انتخابات آزاد در ایران را تحریم کرد.

برایان هوگ، نماینده وزارت خارجه ایالات متحده در امور ایران: «ایالات متحده چند مقام ناظر بر انتخابات مجلس را تحریم کرده است. آنها مردم ایران را از حق برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه محروم کرده اند.» وی افزود: «۴۱ سال است رژیم ایران این کار را می‌کند و اجازه نمی‌دهد مجلس، مکانی برای نمایندگان واقعی مردم باشد.»

۲۱ فوریه ۲۰۲۰ وزیر خارجه ایالات متحده، مایک پومپئو: «چرا خامنه‌ای حق حضور ۷۰۰۰ ایرانی و بیشتر را برای شرکت در انتخابات سلب کرد؟» وی ادامه داد: «چون او از یک انتخابات آزاد، بیش از هر چیز دیگری در هراس است».

برگزاری انتخابات الکترونیکی

به گفته وزیر کشور بیش از ۸۵ درصد انتخابات مجلس به صورت الکترونیکی برگزار می‌گردد که با این اقدام نود درصد از تخلفات انتخاباتی به صفر می‌رسد.

دکتر کدخدایی از احراز هویت الکترونیکی رای‌دهندگان به‌طور صد درصدی خبر داد و افزود: در حوزه‌های دیگر، مسئولان شورای نگهبان برای برگزاری انتخابات الکترونیکی تلاش کردند و ما هم آمادگی داشتیم، اما به علت مسائل فنی در حوزه‌های دیگر، الکترونیکی برگزار نمی‌شود.

نامزدان و فهرست‌ها

مقالهٔ اصلی: نامزدان و فهرست‌ها در انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۹–۱۳۹۸)

شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی نخستین ائتلافی است که برای ارائه فهرست انتخاباتی اعلام موجودیت کرده‌است.

در جلسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح طلبان اعلام شد که با توجه به رد صلاحیت گستره اصلاح طلبان «شورای عالی سیاست گذاری جبهه اصلاح طلبان در حوزه انتخابیه تهران لیست انتخاباتی نمی‌دهد. احزاب عضو با نام و عنوان خود می‌توانند لیست بدهند.» با این وجود در نهایت هشت حزب اصلاح طلب در قالب ائتلاف برای ایران یک لیست سی نفره در تهران معرفی نمودند.