پای پرانتزی

پای پرانتزی
تخصص	ژن‌شناسی پزشکی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰	Q74.1
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام	736.41, 755.64
دادگان بیماری‌ها	29408
مدلاین پلاس	001263

پای پرانتزی،ژنوواروم (به انگلیسی: Genu Varum) نامیده می‌شود. در حالت طبیعی ایستاده با زانوهای صاف، زمانی که قوزک‌ها کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، نباید فاصله چندانی بین زانوها وجود داشته باشد. اگر به هر دلیلی فاصله بین زانوها افزایش یابد، درحالی که قوزک‌ها به هم چسبیده‌اند پای پرانتزی (ژنوواروم) نامیده می‌شود.

به علت کمانی شدن پاها در این بیماری اصطلاح پای پرانتزی به کار می‌رود. در حالت پرانتزی شدن ساق پاها به سمت داخل انحراف می‌یابد.

عوامل پرانتزی شدن

عواملی که باعث پای پرانتزی یا ژنوواروم می‌گردند عبارتنداز

• عدم هماهنگی در صفحه رشد(در کودکان)
• چاقی یا وزن زیاد
• زود راه افتادن کودک
• استفاده از کهنه زیاد (پوشاک زیاد) برای بچه
• کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری
• ضعف عضله دوسر رانی
• بیماریی‌های که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می‌شوند (مثلاً بیماری راشیتیسم و استئومالاسی)
• به دنبال ضربات وارده (به ویژه به صفحه رشد)
• آرتروز (استئوآرتریت)
• پارگی رباطهای زانو
• شکستگی‌های انتهایی استخوان ران که منجربه بد جوش خوردن شده‌اند
• شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی (به علت بد جوش خوردن)
• بیماری پاژه
• آرتریت روماتویید

پرانتزی شدن در اطفال

پرانتزی شکل شدن پاها در اطفالی که تازه شروع به «راه رفتن» کرده‌اند معمولاً خود به خود اصلاح می‌شود. به این نوع از پرانتزی شدن زانوها، اصطلاح فیزیولوژیک بودن به کار می‌رود. این وضعیت معمولاً تا هیجده ماهگی برطرف می‌شود و بنابراین نیاز به درمان خاصی ندارد. عقیده بر این است که چنین وضعیتی (پرانتزی شدن فیزیولوژیک) در کودکانی که زودتر از حالت طبیعی راه می‌افتند شایع تر است.

درجات خفیف پرانتزی شدن در اطفال شایع است. این نوع تغییر به درمان نیازی ندارد. البته اگر تغییر شکل ایجاد شده تا پایان دوران کودکی اصلاح نشده باشد نیاز به درمان دارد.

درجات پای پرانتزی

• خفیف و کم
• متوسط
• شدید و زیاد

درمان

• تجویز کفش طبی برای کودکان
• تجویز کفش طبی و بریس برای کودکان (در موارد شدیدتر نسبت به بالا)
• انجام جراحی. در کودکان در موارد شدید و زمانیکه روش‌های فوق پاسخ ندهد انجام می‌شود.
• عمل جراحی. پس از بسته شدن صفحه رشد به خصوص در موارد شدید در بزرگسالان معمولاً جراحی انجام می‌شود. پس از بسته شدن صفحه رشد استئوتومی انجام می‌گیرد.

درصورت عدم درمان پای پرانتزی با افزایش سن احتمال آسیب مفصل زانو که منجر به آرتروز زانو می‌شود تشدید می‌گردد؛ بنابراین در مواردی که به علت ژنوواروم شدید، آرتروز زانو ایجاد شده‌است احتمال انجام تعویض مفص زانو (آرتروپلاستی) مطرح می‌شود.

ملاحظات اصلاحی و درمانی

توصیه‌ها و روش‌های درمانی فقط با نظر متخصص ارتوپدی یا طب فیزیکی و توانبخشی تجویز می‌گردد. همچنین در صورتی که ناهنجاری زانوی پزانتزی از نوع ساختاری نمی‌باشد بهتر است تمرینات اصلاحی را زیر نظر کارشناسان ارشد یا دکتری حرکات اصلاحی انجام دهید. زانوی پرانتزی ساختاری، عمدتاً با استفاده به موقع از بریس در دوره‌های مناسب امکان‌پذیر می‌شود. اصلاح این نوع ناهنجاری نیاز به اصلاح ساختار اسکلتی دارد که فقط در موارد شدید توصیه به استفاده از جراحی برای اصلاح این وضعیت می‌شود.

در مورد زانوی پرانتزی وضعیتی هم می‌توان ملاحظات اصلاحی زیر را در نظر گرفت:

• ارائه حرکات تقویتی برای عضلات جانب خارجی ساق و ران
• ارئه حرکات کششی برای کپسول داخل زانو
• تصحیح راه رفت به صورتی که پنجه مستقیم و در مسیر خط پیشروی قرار گیرد.
• تصحیح کفش وتعویض کفشهایی که سائیدگی جانب خارج آن‌ها بیشتر از حد معمول است.
• پرهیز از نشستن در وضعیت چهار زانو

جستارهای وابسته

• پای ضربدری
• عقب‌زدگی زانو
• آرتروز زانو
• علت‌های درد زانو

منابع

• http://en.wikipedia.org/wiki/Genu_varum
• http://en.wikipedia.org/wiki/Varus_deformity
• اعلمی هرندی، بهادر، اصول ارتوپدی و شکسته بندی، چاپ ششم، نشر فروغ اندیشه
• دانشمندی، حسن، قراخانلو، رضا، علیزاده، حسین، حرکات اصلاحی؛ انتشارات سمت؛ ۱۳۸۷
• رجبی، رضا، صمدی، هادی، راهنمای آزمایشگاه حرکات اصلاحی؛ اتشارات دانشگاه تهران؛۱۳۸۷
• کندال و همکاران، بررسی و ارزیابی عملکرد عضلات؛ ترجمه سرمدی، علیرضا، حاج قنبری، بهاره؛ انتشارات سرمدی؛ ۱۳۸۲

پیوند به بیرون

• https://web.archive.org/web/20120107232016/http://sportfa.ir/?p=199
• https://web.archive.org/web/20140112123925/http://sportfa.ir/?p=1223