سپهبد

برای عنوان نظامی ارتش ساسانیان، اسپهبد را ببینید.

سپهبد
کشور	ایران
شاخه خدمات	نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
درجه	چهار ستاره
درجه ناتو	OF-9
شکل گرفته	۱۹ فروردین ۱۳۰۹
رتبه بالاتر بعدی	ارتشبد
رتبه پایین‌تر بعدی	سرلشکر
درجه‌های معادل	سپهبد پاسدار دریاسالار

درجه‌های ارتش ایران
نیروها
زمینی و هوایی	دریایی
ارتشبد	دریابد
سپهبد	دریاسالار
سرلشکر	دریابان
سرتیپ	دریادار
سرتیپ دوم	دریادار دوم
سرهنگ	ناخدا یکم
سرهنگ دوم	ناخدا دوم
سرگرد	ناخدا سوم
سروان	ناوسروان
ستوان ۳، ۲ و ۱	ناوبان ۳، ۲ و ۱
استوار ۲ و ۱	ناواستوار ۲ و ۱
گروهبان ۳، ۲ و ۱	مهناوی ۳، ۲ و ۱
سرجوخه	سرناوی
سرباز ۲ و ۱	ناوی ۲ و ۱
سرباز	ناوی

سِپَهبَد (تلفظ معمول: سِپَهبُد؛ (به پارسی میانه: «spāhpat» یا «spāhbed») <(به پارسی باستان:«-spāda-pati») <به نیاایرانی: «-spāda-pati*»> (به پارتی: «spāδpat» یا «spāδbad»)؛ (به سغدی: «spāδpaδ»)؛ (به باختری: «σπαλοβιδο یا ασπαλοβιδο»)) نام یکی از درجه‌های ارتشی است که بالاتر از سرلشکر و پایین‌تر از ارتشبد است.

سپهبد فرمانده یک سپاه از ارتش است که آن یگانی راه کنشی است که دارای تجهیزات و تسلیحات لازم برای اجرای عملیات رزمی بوده و از دو یا سه لشکر تشکیل می‌شود.

سپهبد معادل Lieutenant General (ژنرال سه‌ستاره) در نیروهای نظامی آمریکا و معادل دریاسالار در نیروی دریایی است.

در ایران

در ۱۹ فروردین ۱۳۰۹، احمد امیراحمدی در نتیجهٔ نبرد کردستان در برابر اسمعیل سیمیتقو به درجهٔ سپهبدی رسید و برای نخستین بار، این درجه در ارتش ایران معمول شد.

پس از او، به‌ترتیب این افراد به درجهٔ سپهبدی رسیدند:نادر جهانبانی، فرانسوا ژرژ ژاندر، محمد شاه‌بختی، مرتضی یزدان‌پناه، محمد نخجوان، امان‌الله جهانبانی، حاج‌علی رزم‌آرا، علی‌اصغر نقدی، فرج‌الله آق‌اولی، فضل‌الله زاهدی و عبدالله هدایت. تا سال ۱۳۳۶ این درجه، که معادل دریاسالار در نیروی دریایی و امیرنویان (نویان) در رتبه‌های نظامیِ دورهٔ قاجار بود، بالاترین درجهٔ ارتش ایران به‌شمار می‌رفت، ولی در این سال درجهٔ ارتشبد و معادل آن «دریابد» در نیروی دریایی ابداع شد.

بعد از انقلاب، این درجه به هیچ فرد زنده‌ای اعطا نشد، اما دو تن از سپهبدهای نیروی هواییِ شاهنشاهی، یعنی سپهبد سید سعید مهدیون و سپهبد شاپور آذربرزین برای مدت کوتاهی پس از انقلاب، به ترتیب سرپرستی و ریاست ستاد نیروی هوایی ملی ایران را عهده‌دار شدند. همچنین در چند روز نخست پس از انقلاب، سپهبد محمدعلی نوروزی سرپرست شهربانی کل کشور، سپهبد احمدعلی محققی سرپرست ژاندارمری کل کشور و دریاسالار کمال حبیب‌اللهی رئیس ستاد نیروی دریایی ملی گردیدند.

سرلشکرانی که پس از شهید شدن به درجهٔ افتخاری سپهبدی نایل آمدند:

• سپهبد سید محمدولی قرنی (اولین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• سپهبد علی صیاد شیرازی (جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح)
• سپهبد قاسم سلیمانی (فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران)

نگارخانه

• 
  نشان سپهبد نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران
• 
  نشان سپهبد نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
• 
  نشان دریاسالار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
• 
  نشان سپهبد نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
• 
  نشان سپهبد پاسدار و دریاسالار پاسدار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
• 
  نشان سپهبد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
• 
  نشان سپهبد نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
• 
  نشان سپهبد نیروی هوایی شاهنشاهی ایران
• 
  نشان دریاسالار نیروی دریایی شاهنشاهی ایران

جستارهای وابسته

• درجه‌های نظامی ایران
• فهرست سپهبدهای ایرانی