بانه: تفاوت میان نسخه‌ها

مختصات: ۳۵°۵۹′۲۲″شمالی ۴۵°۵۳′۴۳″شرقی / ۳۵٫۹۸۹۴°شمالی ۴۵٫۸۹۵۳°شرقی / 35.9894; 45.8953
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 27710768 از باسط احمدی (بحث) با فرض حسن نیت
برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
Zanaisvahid (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
|میانگین‌بارش‌سالانه=۶۵۰
|میانگین‌بارش‌سالانه=۶۵۰
|شمارروزهای‌یخبندان=۷۱
|شمارروزهای‌یخبندان=۷۱
|شهردار= وریا وثوقی
|شهردار= حه‌مه‌ چکۆڵی دوومه‌رته‌به‌
|ره‌آورد=شال و گیوه محلی{{سخ}}پوشاک محلی {{سخ}}کیف و کفش{{سخ}}لبنیات محلی
|ره‌آورد=شال و گیوه محلی{{سخ}}پوشاک محلی {{سخ}}کیف و کفش{{سخ}}لبنیات محلی
|پیش‌شماره=۰۸۷–۳۴۲<ref>{{یادکرد وب |url=http://tct.ir/?siteid=1&pageid=401&siteid=1 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲۴ مارس ۲۰۱۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180724123612/http://tct.ir/?siteid=1&pageid=401&siteid=1 |archivedate=۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸ |dead-url=yes}}</ref>
|پیش‌شماره=۰۸۷–۳۴۲<ref>{{یادکرد وب |url=http://tct.ir/?siteid=1&pageid=401&siteid=1 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲۴ مارس ۲۰۱۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180724123612/http://tct.ir/?siteid=1&pageid=401&siteid=1 |archivedate=۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸ |dead-url=yes}}</ref>
خط ۳۶: خط ۳۶:


بانه با شهرستان‌های [[مریوان]]، [[سردشت]]، [[سقز]] و [[اقلیم کردستان]] هم‌مرز و دارای ارتباط مناسب جاده‌ای می‌باشد؛ این شهر دارای جنگل‌های طبیعی و بزرگ بلوط می‌باشد. شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران [[جنگ ایران و عراق]] توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سه شنبه، [[بمباران شیمیایی|بمباران]] هوایی شد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.chemical-victims.com/HomePage.aspx?TabID=4001&Site=chemical&Lang=fa-IR |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۶ دسامبر ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111112201927/http://www.chemical-victims.com/HomePage.aspx?TabID=4001&Site=chemical&Lang=fa-IR |archivedate=۱۲ نوامبر ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref>
بانه با شهرستان‌های [[مریوان]]، [[سردشت]]، [[سقز]] و [[اقلیم کردستان]] هم‌مرز و دارای ارتباط مناسب جاده‌ای می‌باشد؛ این شهر دارای جنگل‌های طبیعی و بزرگ بلوط می‌باشد. شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران [[جنگ ایران و عراق]] توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سه شنبه، [[بمباران شیمیایی|بمباران]] هوایی شد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.chemical-victims.com/HomePage.aspx?TabID=4001&Site=chemical&Lang=fa-IR |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۶ دسامبر ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111112201927/http://www.chemical-victims.com/HomePage.aspx?TabID=4001&Site=chemical&Lang=fa-IR |archivedate=۱۲ نوامبر ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref>

شهردار کنونی بانه حه‌مه‌ چکۆل شێت دومه‌رته‌به‌ است نه‌سرین قاله‌ گوسه‌نگه‌سه‌ر . نارویج


== جمعیت ==
== جمعیت ==
خط ۴۲: خط ۴۴:
== نام ==
== نام ==
نام بانه را از واژهٔ کردی ''بان'' به معنی «[[بام]]» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز بلندی‌های پیرامون آن موجب شده‌است که مردم (در محله بانه کهنه) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|عنوان=تاریخچه شهر بانه|ناشر=شهرداری بانه|تاریخ=9 آذر 1394|تاریخ بازبینی=9 آذر 1394|کد زبان=fa|وبگاه=|نشانی=http://www.banehcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4641&Site=douranportal&Lang=fa-IR}}</ref>
نام بانه را از واژهٔ کردی ''بان'' به معنی «[[بام]]» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز بلندی‌های پیرامون آن موجب شده‌است که مردم (در محله بانه کهنه) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|عنوان=تاریخچه شهر بانه|ناشر=شهرداری بانه|تاریخ=9 آذر 1394|تاریخ بازبینی=9 آذر 1394|کد زبان=fa|وبگاه=|نشانی=http://www.banehcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4641&Site=douranportal&Lang=fa-IR}}</ref>

طبق لغت نامه فارسی و هنابنه بورینه کردی، در زبانهای فارسی و کردی واژه "بانه" به معنی‌ موی حواشی آلت ذکور مرد می‌‌باشد <ref>https://www.refworld.org/docid/5b728cb8a.html</ref>


== رویدادها ==
== رویدادها ==
خط ۷۸: خط ۸۲:
== مراکز علمی ==
== مراکز علمی ==
* دانشگاه آزاد اسلامی واحد بانه http://iaubaneh.ac.ir/
* دانشگاه آزاد اسلامی واحد بانه http://iaubaneh.ac.ir/
*دانشگاه علمی کاربردی بانه http://b-uast.ir/
* دانشگاه پیام نور مرکز بانه https://web.archive.org/web/20161120005656/http://www.banehpnu.ac.ir/<ref name="Consul">{{یادکرد وب|عنوان= ایران در ایران|ناشر=وبگاه مگ‌ایران، به نقل از [[روزنامه ایران|روزنامهٔ ایران]]، شمارهٔ ۴۵۸۴، صفحهٔ ۲۳|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2140475|تاریخ بازدید=۱۳ اکتبر ۲۰۱۳}}</ref>
* دانشگاه پیام نور مرکز بانه https://web.archive.org/web/20161120005656/http://www.banehpnu.ac.ir/<ref name="Consul">{{یادکرد وب|عنوان= ایران در ایران|ناشر=وبگاه مگ‌ایران، به نقل از [[روزنامه ایران|روزنامهٔ ایران]]، شمارهٔ ۴۵۸۴، صفحهٔ ۲۳|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2140475|تاریخ بازدید=۱۳ اکتبر ۲۰۱۳}}</ref>



نسخهٔ ‏۹ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۳۵

بانه
بانه
کشور ایران
استانکردستان
شهرستانبانه
بخشمرکزی
نام(های) دیگربه‌رۆژه ژیار
نام(های) پیشینبه‌رۆژه (رو به آفتاب)
مردم
جمعیت۱۱۰٬۲۱۸ نفر در سال ۱۳۹۵[۱]
جغرافیای طبیعی
مساحت۱۵۸۴٫۵ کیلومتر مربع
ارتفاع۱۵۵۴ متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه۶۵۰
روزهای یخبندان سالانه۷۱
اطلاعات شهری
شهردارحه‌مه‌ چکۆڵی دوومه‌رته‌به‌
ره‌آوردشال و گیوه محلی
پوشاک محلی
کیف و کفش
لبنیات محلی
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۸۷–۳۴۲[۲]
بانه بر ایران واقع شده‌است
بانه
روی نقشه ایران
۳۵°۵۹′۲۲″شمالی ۴۵°۵۳′۴۳″شرقی / ۳۵٫۹۸۹۴°شمالی ۴۵٫۸۹۵۳°شرقی / 35.9894; 45.8953

بانه شهری در استان کردستان و از شهرهای مرزی بین ایران و عراق است.

شهر بانه مرکز شهرستان بانه در ۲۰ کیلومتری نوار مرزی ایران با عراق و جنوب غربی سقز و جنوب شرقی سردشت قرار گرفته‌است.

بانه با شهرستان‌های مریوان، سردشت، سقز و اقلیم کردستان هم‌مرز و دارای ارتباط مناسب جاده‌ای می‌باشد؛ این شهر دارای جنگل‌های طبیعی و بزرگ بلوط می‌باشد. شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سه شنبه، بمباران هوایی شد.[۳]

شهردار کنونی بانه حه‌مه‌ چکۆل شێت دومه‌رته‌به‌ است نه‌سرین قاله‌ گوسه‌نگه‌سه‌ر . نارویج

جمعیت

بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ این شهر با جمعیت ۱۱۰٬۲۱۸ بعد از شهرهای سنندج، سقز و مریوان چهارمین شهر بزرگ استان کردستان محسوب و ۱۲۹ امین شهر ایران است.

نام

نام بانه را از واژهٔ کردی بان به معنی «بام» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز بلندی‌های پیرامون آن موجب شده‌است که مردم (در محله بانه کهنه) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند.[۴]

طبق لغت نامه فارسی و هنابنه بورینه کردی، در زبانهای فارسی و کردی واژه "بانه" به معنی‌ موی حواشی آلت ذکور مرد می‌‌باشد [۵]

رویدادها

در ۱۳۲۳ خورشیدی شهر بانه به وسیلهٔ محمدرشید خان داروخانی (از کردهای روستای داروخان عراق) که بر ضد دولت مرکزی ایران دست به شورش زده‌بود، به آتش کشیده شد، ولی با حملهٔ نیروهای دولتی و فرار او به عراق بازسازی شهر آغاز شد و طی ۱۰ سال ادامه یافت.[۶]

شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی ۱۵ خرداد ۱۳۶۴، ساعت ۱۰:۰۵ بمباران شیمیایی شد.[۷]

مردم

زبان

زبان مردم بانه کردی سورانی با لهجه سلیمانیه‌ای می‌باشد همچنین بانه تنها شهر بابان نشین در کردستان ایران است به نحوی که تفاوت در لهجه مردم آن با شهرهای مکریان و اردلان نشین کاملا قابل لمس است و مطابق با لهجه شهر سلیمانیه در عراق است از شهرهای بانه و سلیمانیه به عنوان منطقه بابان یاد می شود.

.[۸][۹]

دین و مذهب

مردم بانه مسلمان و اهل سنت و جماعت و پیرو مذهب امام شافعی هستند.[۸]

در بانه یک اقلیت یهودی وجود داشت که تعدادشان بالغ بر چهل خانوار می‌شد. آن‌ها بعد از اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و تقسیم فلسطین، در سال ۱۳۲۷ شمسی به فکر مهاجرت به فلسطین افتادند و در اواخر سال ۱۳۲۸ خورشیدی به کلی بانه را ترک نموده و به فلسطین مهاجرت کردند. هم‌زمان با مهاجرت یهودیان بانه، یهودیانِ سردشت، سقز، بوکان و مریوان و قسمتی از یهودیان پیرانشهر و سنندج و مهاباد نیز مهاجرت کردند.[۸] دو نظریه در مورد سکونت یهودیان در غرب ایران وجود دارد که اولی بیان می‌دارد که سکونت یهودیان در بانه از سال ۱۳۶ میلادی در زمان شورش بارکوشباس بر ضد حکومت روم و پراکنده‌شدن یهودیان در اطراف جهان اتفاق افتاده[۱۰][۱۱] و دومی این موضوع را به زمان تیگلات پلاسر پادشاه آشور ۷۴۱ تا ۷۴۹ سال پیش از میلاد مسیح نسبت می‌دهد که بعد از فتح اورشلیم به دست پلاسر بالغ بر شصت هزار یهودی به بخش‌های غرب ایران، سرزمین ماد و جنوب دریای مازندران و دامنهٔ کوه‌های قفقاز تبعید شدند.[۱۲]]

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی

بانه از شمال به شهرستان سردشت، از شرق به شهرستان سقز، از جنوب و غرب به سلیمانه و کشور عراق محدود می‌گردد. این شهرستان از نظر جغرافیایی در ۳۶درجه و ۶۰ دقیقهٔ عرض شمالی همچنین در ۴۵ درجه و ۵۳ دقیقهٔ طول شرقی قرار گرفته و ۱۵۴۰ متر از سطح دریا فاصله دارد.

مناطق گردشگری و دیدنی

کوه‌ها و مناطق طبیعی

کوهستان ساوان و صدبار

دریاچهٔ ئاڵۆت کوه ئاربابا غار شوێ پارک پیرمراد گردنه کەلیخان تفرجگاه سورێن

مراکز علمی

نگارخانه

فهرست هتل‌های بانه

ردیف نام درجه آدرس
۱ هتل بین‌المللی هاله ۵ ستاره میدان فرمانداری
۲ هتل VIP داوینکو ۳ ستاره ممتاز بلوار دانشگاه (بلوار سقز)
۳ هتل آریان ۳ ستاره میدان شورا
۴ هتل شار ۳ ستاره بلوار حبشی
۵ هتل زانا ۳ ستاره بلور سقز
۶ هتل سامان ۲ ستاره بلوار سردشت
۷ هتل ستاره طلایی ۲ ستاره نزدیک به میدان ۱۵ خرداد

پلاک خودرو

کدهای استان کردستان برای شماره‌گذاری خودرو ۵۱ و ۶۱ است که کد ۵۱ برای شهرستان سنندج و کد ۶۱ برای شهرستان‌های آن می‌باشد. پلاک خودروهای بانه (ایران ۶۱ د) و (ایران ۶۱ ه) است.

پیوند به بیرون

پانویس

  1. List of Iranian cities by population
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۴.
  3. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۲.
  4. «تاریخچه شهر بانه». شهرداری بانه. ۹ آذر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۹ آذر ۱۳۹۴.
  5. https://www.refworld.org/docid/5b728cb8a.html
  6. «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. سرواژهٔ بانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۹.
  7. https://www.irna.ir/news/83341612/۱۵-خرداد-خونین-بانه
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ (جغرافیا و تاریخ بانه /محمد رئوف توکلی / تهران ۱۳۸۷ صفحه ۳۸)
  9. (کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او /رشید یاسمی / انتشارات ابن سینا صفحه ۱۳۵)
  10. (جغرافیا و تاریخ بانه /محمد رئوف توکلی / تهران ۱۳۸۷ صفحه ۳۸–۳۹)
  11. (تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ص ۳۲۲، فلیسین شاله، ترجمه خدایار محبی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۶)
  12. (ایرانیان یهودی /علی اصغر مصطفوی/ تهران ۱۳۶۹ /صفحه ۲۳)
  13. «ایران در ایران». وبگاه مگ‌ایران، به نقل از روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۴۵۸۴، صفحهٔ ۲۳. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۳.
محلات شهر بانه محل بانه در استان کردستان

آ‌ربابا | آ‌زادگان | اماکن | بیمارستان شهر | پادگان | تالار چوپی | تکیه خلیفه رضا | ثبت احوال | خوری‌آباد | دادگستری‌ | دامنه آربابا | زریزین | سات‌آ‌باد | سوغانان | شهرک توحید | شهرک فرهنگیان | شهرک گلشهر ۱ | شهرک گلشهر ۲ | شهرک نور | شهرک جهاد | صالح‌آباد | عثمان‌آباد | فرهنگیان | قصاب‌خانه | کوی فرهنگیان | محله صدا و سیما | مسجد شیخ جلال | مسجد شیخ فرج | مولودی

صالح آباد. تپه بانه کهنه. اماکن.