بانه

بانه بانه
کشور	ایران
استان	کردستان
شهرستان	بانه
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	به‌رۆژه ژیار
نام(های) پیشین	به‌رۆژه (رو به آفتاب)
مردم
جمعیت	۱۸۵۶۰۰ نفر در سال ۱۳۹۵
رشد جمعیت	۴۰٪
جغرافیای طبیعی
مساحت	۱۵۸۴٫۵ کیلومتر مربع
ارتفاع	۱۵۵۴ متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه	۶۵۰
روزهای یخبندان سالانه	۷۱
اطلاعات شهری
شهردار	وریا وثوقی
ره‌آورد	شال و گیوه محلی پوشاک محلی کیف و کفش لبنیات محلی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۷–۳۴۲
بانه روی نقشه ایران ۳۵٫۹۸۹۴°شمالی ۴۵٫۸۹۵۳°شرقی / 35.9894; 45.8953

بانه شهری در استان کردستان و از شهرهای مرزی بین ایران و عراق است.

شهر بانه مرکز شهرستان بانه در ۲۰ کیلومتری نوار مرزی ایران با عراق و جنوب غربی سقز و جنوب شرقی سردشت قرار گرفته‌است.

بانه با شهرستان‌های مریوان، سردشت، سقز و اقلیم کردستان هم‌مرز و دارای ارتباط مناسب جاده‌ای می‌باشد؛ این شهر دارای جنگل‌های طبیعی و بزرگ بلوط می‌باشد. شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سه شنبه، بمباران هوایی شد.

جمعیت

بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ این شهر با جمعیت ۱۱۰٬۲۱۸ بعد از شهرهای سنندج، سقز و مریوان چهارمین شهر بزرگ استان کردستان محسوب و ۱۲۹ امین شهر ایران است.

نام

نام بانه را از واژهٔ کردی بان به معنی «بام» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز بلندی‌های پیرامون آن موجب شده‌است که مردم (در محله بانه کهنه) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند.

رویدادها

در ۱۳۲۳ خورشیدی شهر بانه به وسیلهٔ محمدرشید خان داروخانی (از کردهای روستای داروخان عراق) که بر ضد دولت مرکزی ایران دست به شورش زده‌بود، به آتش کشیده شد، ولی با حملهٔ نیروهای دولتی و فرار او به عراق بازسازی شهر آغاز شد و طی ۱۰ سال ادامه یافت.

شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی ۱۵ خرداد ۱۳۶۴، ساعت ۱۰:۰۵ بمباران شیمیایی شد.

مردم

زبان

زبان مردم بانه کردی سورانی با لهجه سلیمانیه‌ای می‌باشد همچنین بانه تنها شهر بابان نشین در کردستان ایران است به نحوی که تفاوت در لهجه مردم آن با شهرهای مکریان و اردلان نشین کاملا قابل لمس است و مطابق با لهجه شهر سلیمانیه در عراق است از شهرهای بانه و سلیمانیه به عنوان منطقه بابان یاد می شود.

.

دین و مذهب

مردم بانه مسلمان و اهل سنت و جماعت و پیرو مذهب امام شافعی هستند.

در بانه یک اقلیت یهودی وجود داشت که تعدادشان بالغ بر چهل خانوار می‌شد. آن‌ها بعد از اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و تقسیم فلسطین، در سال ۱۳۲۷ شمسی به فکر مهاجرت به فلسطین افتادند و در اواخر سال ۱۳۲۸ خورشیدی به کلی بانه را ترک نموده و به فلسطین مهاجرت کردند. هم‌زمان با مهاجرت یهودیان بانه، یهودیانِ سردشت، سقز، بوکان و مریوان و قسمتی از یهودیان پیرانشهر و سنندج و مهاباد نیز مهاجرت کردند. دو نظریه در مورد سکونت یهودیان در غرب ایران وجود دارد که اولی بیان می‌دارد که سکونت یهودیان در بانه از سال ۱۳۶ میلادی در زمان شورش بارکوشباس بر ضد حکومت روم و پراکنده‌شدن یهودیان در اطراف جهان اتفاق افتاده و دومی این موضوع را به زمان تیگلات پلاسر پادشاه آشور ۷۴۱ تا ۷۴۹ سال پیش از میلاد مسیح نسبت می‌دهد که بعد از فتح اورشلیم به دست پلاسر بالغ بر شصت هزار یهودی به بخش‌های غرب ایران، سرزمین ماد و جنوب دریای مازندران و دامنهٔ کوه‌های قفقاز تبعید شدند.]

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی

بانه از شمال به شهرستان سردشت، از شرق به شهرستان سقز، از جنوب و غرب به سلیمانه و کشور عراق محدود می‌گردد. این شهرستان از نظر جغرافیایی در ۳۶درجه و ۶۰ دقیقهٔ عرض شمالی همچنین در ۴۵ درجه و ۵۳ دقیقهٔ طول شرقی قرار گرفته و ۱۵۴۰ متر از سطح دریا فاصله دارد.

مناطق گردشگری و دیدنی

کوه‌ها و مناطق طبیعی

کوهستان ساوان و صدبار

دریاچهٔ ئاڵۆت کوه ئاربابا غار شوێ پارک پیرمراد گردنه کەلیخان تفرجگاه سورێن

مراکز علمی

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد بانه http://iaubaneh.ac.ir/
• دانشگاه پیام نور مرکز بانه https://web.archive.org/web/20161120005656/http://www.banehpnu.ac.ir/

فهرست هتل‌های بانه

ردیف	نام	درجه	آدرس
۱	هتل بین‌المللی هاله	۵ ستاره	میدان فرمانداری
۲	هتل VIP داوینکو	۳ ستاره ممتاز	بلوار دانشگاه (بلوار سقز)
۳	هتل آریان	۳ ستاره	میدان شورا
۴	هتل شار	۳ ستاره	بلوار حبشی
۵	هتل زانا	۳ ستاره	بلور سقز
۶	هتل سامان	۲ ستاره	بلوار سردشت
۷	هتل ستاره طلایی	۲ ستاره	نزدیک به میدان ۱۵ خرداد

پلاک خودرو

کدهای استان کردستان برای شماره‌گذاری خودرو ۵۱ و ۶۱ است که کد ۵۱ برای شهرستان سنندج و کد ۶۱ برای شهرستان‌های آن می‌باشد. پلاک خودروهای بانه (ایران ۶۱ د) و (ایران ۶۱ ه) است.

پیوند به بیرون

• پایگاه اینترنتی فرمانداری شهرستان بانه
• پایگاه اینترنتی رسمی شهرداری بانه

پانویس

صالح آباد. تپه بانه کهنه. اماکن.