جلال‌الدین همایی: تفاوت میان نسخه‌ها
←دوران جوانی: حذف لینک نادرست. ویرایش |
←زندگی: ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== زندگی == |
== زندگی == |
||
=== دوران کودکی و تحصیلات مقدماتی === |
=== دوران کودکی و تحصیلات مقدماتی === |
||
همایی در خانواده‌ای اهل ادب در اصفهان و محله قدیمی پاقلعه (از محلات جنوب شرقی قدیم اصفهان) متولد شد. |
همایی در خانواده‌ای اهل ادب در اصفهان و محله قدیمی پاقلعه (از محلات جنوب شرقی قدیم اصفهان) متولد شد. پدرش میرزا ابوالقاسم محمدنصیر فرزند [[همای شیرازی]] بود.نخستین معلمان همایی پدر و مادرش بودند. وی مقدمات فارسی و عربی را نزد پدر و عموی خود آموخت. بنا به گفتهٔ خود همایی در [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/253721?sta=جلال%20الدین%20همایی شرح حالی از خود] صحیح خواندن آیات قرآن و ابیات حافظ و سعدی را از مادر و پدر خود در دوران کودکی فراگرفته بود. |
||
نخستین معلمان همایی پدر و مادرش بودند. وی مقدمات فارسی و عربی را نزد پدر و عموی خود آموخت. بنا به گفته خود همایی در [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/253721?sta=جلال%20الدین%20همایی شرح حالی از خود] وی نحوه صحیح خواندن آیات قرآن و ابیات حافظ و سعدی را از مادر و پدر خود در دوران کودکی فراگرفته‌است. |
|||
=== دوران جوانی === |
=== دوران جوانی === |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۷: | ||
=== دوران تدریس و ورود به فرهنگ === |
=== دوران تدریس و ورود به فرهنگ === |
||
در اواسط دوران تحصیل به جهت نیاز مالی و به جهت |
در اواسط دوران تحصیل به جهت نیاز مالی و به جهت علاقهٔ درونی همایی روی به تدریس می‌آورد و تا سال ۱۳۰۸ مرتضی اردکانی و جعفر آل‌ابراهیم ده‌کردی را تربیت می‌کند. سپس به دعوت ضیاءالدین جناب در پی تأسیس مدرسهٔ متوسطه اصفهان، به تدریس دروس فقه و فلسفه و عربی در مقطع دوم دبیرستان می‌پردازد و شاگردانی چون تقی فاطمی (استاد نامدار ریاضی)، محمد نصیری (رئیس سابق دانشکده حقوق)، کمال الدین جناب (استاد فیزیک) و [[دبیرستان ادب|حسین عریضی]] (رئیس سابق دبیرستان ادب اصفهان) را پرورش می‌دهد. |
||
چندی بعد همایی به برای تدریس فلسفه و ادبیات به [[تبریز]] می‌رود و همزمان کتاب تاریخ ادبیات خود را می‌نویسد. |
چندی بعد همایی به برای تدریس فلسفه و ادبیات به [[تبریز]] می‌رود و همزمان کتاب تاریخ ادبیات خود را می‌نویسد. |
||
در سال ۱۳۱۰ به تهران منتقل شد و به تدریس در دبیرستان‌های [[دارالفنون]] و شرف پرداخت. در این دوره شاگردانی چون [[ذبیح‌الله صفا]]، [[حسین خطیبی (استاد دانشگاه)|حسین خطیبی]] و علی‌اکبر شهابی را می‌پروراند. در سال ۱۳۱۹ به تدریس در کلاس ششم ادبی که زیر نظر [[دانش‌سرای عالی]] آن وقت بوده و مختص شاگردان اوّل و دوم دانش‌سرای مقدماتی کل کشور می‌شده، منصوب می‌شود و پس آنگاه راهی دانشگاه تهران می‌گردد و ۱۲ سال به تدریس درس فقه در دانشکده حقوق می‌پردازد و سپس به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران منتقل و به تدریس [[آرایه‌های ادبی|صنایع ادبی]] در هر سه دورهٔ لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری مشغول می‌شود. در سال ۱۳۴۵ درخواست بازنشستگی می‌کند و با وجود موافقت با آن کار تدریس در دانشگاه همچنان ادامه می‌یابد. |
در سال ۱۳۱۰ به تهران منتقل شد و به تدریس در دبیرستان‌های [[دارالفنون]] و شرف پرداخت. در این دوره شاگردانی چون [[ذبیح‌الله صفا]]، [[حسین خطیبی (استاد دانشگاه)|حسین خطیبی]] و علی‌اکبر شهابی را می‌پروراند. در سال ۱۳۱۹ به تدریس در کلاس ششم ادبی که زیر نظر [[دانش‌سرای عالی]] آن وقت بوده و مختص شاگردان اوّل و دوم دانش‌سرای مقدماتی کل کشور می‌شده، منصوب می‌شود و پس آنگاه راهی دانشگاه تهران می‌گردد و ۱۲ سال به تدریس درس فقه در دانشکده حقوق می‌پردازد و سپس به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران منتقل و به تدریس [[آرایه‌های ادبی|صنایع ادبی]] در هر سه دورهٔ لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری مشغول می‌شود. در سال ۱۳۴۵ درخواست بازنشستگی می‌کند و با وجود موافقت با آن کار تدریس در دانشگاه همچنان ادامه می‌یابد.از جمله شاگردان برجسته‌ای که در محضر استاد همایی پرورش یافته‌اند می‌توان به[[محمدرضا شفیعی کدکنی]]، [[محمد معین]]، [[قدمعلی سرامی]]، [[محمد خوانساری]] و جمال رضایی اشاره کرد. |
||
از جمله شاگردان برجسته‌ای که در محضر استاد همایی پرورش یافته‌اند می‌توان به: |
|||
[[محمدرضا شفیعی کدکنی]]، [[محمد معین]]، [[قدمعلی سرامی]]، [[محمد خوانساری]] و جمال رضایی اشاره کرد. |
|||
== آثار == |
== آثار == |
||
نسخهٔ ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۹:۲۹
 | این مقاله شامل فهرستی از منابع، کتب مرتبط یا پیوندهای بیرونی است، اما بهدلیل فقدان یادکردهای درونخطی، منابع آن همچنان مبهم هستند. |
| جلال‌الدین همایی | |
|---|---|
 جلال‌الدین همایی در سال ۱۹۶۳م/۱۳۴۲ش | |
| زادهٔ | ۱۳ دی ۱۲۷۸ اصفهان، ایران |
| درگذشت | ۲۹ تیر ۱۳۵۹ (۸۰ سال) تهران، ایران |
| آرامگاه | اصفهان، تخت فولاد (تکیهٔ لسان‌الارض) |
| ملیت |  ایران |
| پیشه | نویسنده، شاعر، ریاضی‌دان نگاه کنید به |
جلال‌الدین همایی (زادهٔ ۱۳ دی ۱۲۷۸ در اصفهان – درگذشتهٔ ۲۹ تیر ۱۳۵۹ در تهران) نویسنده، ادیب، شاعر، ریاضی‌دان و تاریخ‌نگار معاصر است. همایی قرآن را از حفظ داشت و در شعر تخلصش «سنا» بود. او با جفر، اسطرلاب و نجوم قدیم نیز آشنا بود.[۲] وی نوه همای شیرازی است.
زندگی
دوران کودکی و تحصیلات مقدماتی
همایی در خانواده‌ای اهل ادب در اصفهان و محله قدیمی پاقلعه (از محلات جنوب شرقی قدیم اصفهان) متولد شد. پدرش میرزا ابوالقاسم محمدنصیر فرزند همای شیرازی بود.نخستین معلمان همایی پدر و مادرش بودند. وی مقدمات فارسی و عربی را نزد پدر و عموی خود آموخت. بنا به گفتهٔ خود همایی در شرح حالی از خود صحیح خواندن آیات قرآن و ابیات حافظ و سعدی را از مادر و پدر خود در دوران کودکی فراگرفته بود.
دوران جوانی
وی به مدرسهٔ حقایق در محله مشیر یخچال و سپس به مدرسهٔ قدسیه در محلهٔ درب امام اصفهان راه می‌یابد و مقدمات ریاضیات و علوم صرف و نحو عربی را فرامی‌گیرد. سپس به اقامتی بیست ساله در مدرسهٔ نیم‌آورد در جهت طلبگی در حضور افرادی چون آقا شیخ علی یزدی، آقا سیدمحمدکاظم کرونی اصفهانی و آقا سیدمهدی درچه‌ای، دست می‌زند و به فقیهی صاحب اجازه بدل می‌شود. در این دورهٔ بیست‌ساله، علاوه بر افزایش سطح علمی، به واسطهٔ سختی زندگی، مهذّب و ساده‌زیست و متواضع می‌شود. سپس مدت ۱۲ سال به تدریس درس فقه در دوره‌های لیسانس و فوق لیسانس دانشکده حقوق دانشگاه تهران می‌پردازد. نیز اثرات همین دورهٔ مرارت است که بعدها منجر به تألیف «غزالی نامه» در شرح و توصیف احوال امام محمد غزالی از زبان همایی می‌شود.
دوران تدریس و ورود به فرهنگ
در اواسط دوران تحصیل به جهت نیاز مالی و به جهت علاقهٔ درونی همایی روی به تدریس می‌آورد و تا سال ۱۳۰۸ مرتضی اردکانی و جعفر آل‌ابراهیم ده‌کردی را تربیت می‌کند. سپس به دعوت ضیاءالدین جناب در پی تأسیس مدرسهٔ متوسطه اصفهان، به تدریس دروس فقه و فلسفه و عربی در مقطع دوم دبیرستان می‌پردازد و شاگردانی چون تقی فاطمی (استاد نامدار ریاضی)، محمد نصیری (رئیس سابق دانشکده حقوق)، کمال الدین جناب (استاد فیزیک) و حسین عریضی (رئیس سابق دبیرستان ادب اصفهان) را پرورش می‌دهد.
چندی بعد همایی به برای تدریس فلسفه و ادبیات به تبریز می‌رود و همزمان کتاب تاریخ ادبیات خود را می‌نویسد.
در سال ۱۳۱۰ به تهران منتقل شد و به تدریس در دبیرستان‌های دارالفنون و شرف پرداخت. در این دوره شاگردانی چون ذبیح‌الله صفا، حسین خطیبی و علی‌اکبر شهابی را می‌پروراند. در سال ۱۳۱۹ به تدریس در کلاس ششم ادبی که زیر نظر دانش‌سرای عالی آن وقت بوده و مختص شاگردان اوّل و دوم دانش‌سرای مقدماتی کل کشور می‌شده، منصوب می‌شود و پس آنگاه راهی دانشگاه تهران می‌گردد و ۱۲ سال به تدریس درس فقه در دانشکده حقوق می‌پردازد و سپس به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران منتقل و به تدریس صنایع ادبی در هر سه دورهٔ لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری مشغول می‌شود. در سال ۱۳۴۵ درخواست بازنشستگی می‌کند و با وجود موافقت با آن کار تدریس در دانشگاه همچنان ادامه می‌یابد.از جمله شاگردان برجسته‌ای که در محضر استاد همایی پرورش یافته‌اند می‌توان بهمحمدرضا شفیعی کدکنی، محمد معین، قدمعلی سرامی، محمد خوانساری و جمال رضایی اشاره کرد.
آثار
- مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، تصوف اسلامی تألیف عزّالدین محمود کاشانی (تصحیح و تعلیقات) ۱۳۲۵
- تاریخ ادبیات ایران ۱۳۴۶
- تفسیر مثنوی مولوی ۱۳۴۹
- فنون بلاغت و صناعت ادبی ۵۴
- مولوی‌نامه ۱۳۵۴
- اسرار و آثار واقعه کربلا ۱۳۵۷
- دیوان عثمان مختاری (تصحیح) با حواشی، ۱۳۴۱
- مختاری‌نامه (مقدمه مفصل دیوان عثمان مختاری که به صورت جداگانه منتشر شده‌است)
- التفهیم لأوائل صناعة التنجیم ابوریحان بیرونی (تصحیح)
- تصوف در اسلام نگارش ۱۳۱۴ و چاپ ۱۳۶۲
- تاریخ علوم اسلامی ۱۳۶۴، تقریرات ۱۳۴۸
- دیوان سنا ۱۳۶۴
- غزالی‌نامه (شرح حال مفصل امام محمد غزالی)
- فنون بلاغت و صناعات ادبی
- تاریخ اصفهان، در هفت مجلد بزرگ،[نیازمند منبع] شامل تاریخ و جغرافیا و رجال و ابنیه و عمارات و مقابر و زبان و عادات و رسوم اصفهان از قدیمی‌ترین ایام تاریخی تا عهد حاضر
- ابوریحان‌نامه، کتابی مفصل در شرح حال ابوریحان بیرونی و عقاید و افکار و آراء وی
- مشارکت در تدوین دستور زبان فارسی «پنج استاد»
منابع
- شرح حال استاد جلال الدین همایی بقلم خود ایشان، مجلّهٔ وحید، تیر ۱۳۴۴ - شمارهٔ ۱۹ لینک
- محمدحسین ریاحی، «همای ادب، گذری بر حیات پربار استاد دانشمند مرحوم جلال الدین همایی»، فرهنگ اصفهان، تابستان ۱۳۷۵ - شماره ۴ لینک
- محمد خوانساری، «زندگینامه استاد جلال‌الدین همایی»، همایی‌نامه، به اهتمام دکتر مهدی محقق، انتشارات انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی (شمارهٔ ۳)، تهران، زمستان ۱۳۵۵
پانویس
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به جلال‌الدین همایی در ویکیگفتاورد موجود است. |