گیخاتو خان: تفاوت میان نسخه‌ها

گیخاتو خان
گیخاتو خان
ایلخان مغول
پنجمین ایلخان ایران
سلطنت	۶۹۰-۶۹۴ ه.ق. ۱۲۹۱-۱۲۹۵ م.
تاج‌گذاری	همدان
پیشین	ارغون‌خان
جانشین	بایدوخان
درگذشته	۱۲۹۵ م.; دشت مغان
همسر(ان)	پادشاه خاتون و هفت همسر دیگر
فرزند(ان)	سه پسر و چهار دختر
دودمان	ایلخانان
پدر	اباقا خان

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۲۲ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۰۰

گیخاتو خان برادر ارغون خان و پنجمین شاه ایلخانان مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت بغداد را به بایدو خان نوادهٔ هولاکو واگذاشت و حکومت روم را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرو نشاند. وزارت خود را به صدرالدین زنجانی داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء.

گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام چاو اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. بایدوخان نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در صحرای مغان فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در همدان به سلطنت نشست.^[۱]

انتشار نخستین پول کاغذی

تهی شدن خزانه بدلیل عدم وجود درایت لازم در زمان گیخاتو، او را واداشت تا برای جبران هزینه ها، که ناشی از فساد دربار و افزایش اوراق قرضه برای خرید سلاح بود، دستور انتشار پول کاغذی با نام "چاو" را صادر و چاپ آن را در تبریز آغاز نماید (۶۹۳ هجری - ۲۹ شهریور ۶۷۳ خورشیدی). اما به دلیل عدم استقبال از جانب بازرگانان و حتی برخی امرا، همچنین نداشتن پشتوانه و ضمانت لازم در پرداخت، در همان زمان رونق نیافت و در زمان غازان بکلی آلات و ادوات چاپ آن از میان رفت (۶۹۴ هجری- بهمن ۶۷۳ خورشیدی)^[۲].

نگارخانه

جستارهای وابسته

ایلخانان

پانویس

منابع

زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۹۰). روزگاران. تهران: انتشارات سخن. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۹۶۱-۱۱-۱.

[1] زرین‌کوب، روزگاران، ۵۳۰.

[2] ttp://rch.ac.ir/article/Details/7831

[۱]

[۲]

@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 '''گیخاتو خان''' برادر [[ارغون خان]] و پنجمین شاه [[ایلخانان]] مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت [[بغداد]] را به [[بایدو خان]] نوادهٔ [[هولاکو]] واگذاشت و حکومت [[روم]] را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرو نشاند. وزارت خود را به [[صدرالدین زنجانی]] داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء.
-گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام [[چاو (واحد پول)|چاو]] اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. [[بایدوخان]] نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در [[صحرای مغان]] فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در [[همدان]] به سلطنت نشست.<ref>{{پک|زرین‌کوب|۱۳۹۰|ک=روزگاران|ص=۵۳۰}}</ref>
+گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام [[چاو (پول)|چاو]] اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. [[بایدوخان]] نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در [[صحرای مغان]] فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در [[همدان]] به سلطنت نشست.<ref>{{پک|زرین‌کوب|۱۳۹۰|ک=روزگاران|ص=۵۳۰}}</ref>
 [[پرونده:سکه گیخاتو.jpg|بندانگشتی|سکه یک دینار گیخاتو ضرب تبریز در سال ۶۹۱ هـ ق؛ روی سکه: لا اله الا الله محمد رسول الله صلی الله علیه - پشت: بخط مغولی]]
-<br />
+== انتشار نخستین پول کاغذی ==
+تهی شدن خزانه بدلیل عدم وجود درایت لازم در زمان گیخاتو، او را واداشت تا برای جبران هزینه ها، که ناشی از فساد دربار و افزایش اوراق قرضه برای خرید سلاح بود، دستور انتشار پول کاغذی با نام "چاو" را صادر و چاپ آن را در [[تبریز]] آغاز نماید (۶۹۳ هجری - ۲۹ شهریور ۶۷۳ خورشیدی). اما به دلیل عدم استقبال از جانب بازرگانان و حتی برخی امرا، همچنین نداشتن پشتوانه و ضمانت لازم در پرداخت، در همان زمان رونق نیافت و در زمان [[غازان خان|غازان]] بکلی آلات و ادوات چاپ آن از میان رفت (۶۹۴ هجری- بهمن ۶۷۳ خورشیدی)<ref>http://rch.ac.ir/article/Details/7831</ref>.<br />
 == نگارخانه ==