اثر ترموالکتریکی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۳۰ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۰۶

اثر گرمابرقی^[۱] یا اثر ترموالکتریک تبدیل مستقیم اختلاف دما به ولتاژ الکتریکی یا برعکس آن است. یک دستگاه ترموالکتریک وسیله‌ای است که در صورت وجود اختلاف دما در دو سر آن، یک اختلاف پتانسیل پدید می‌آید و برعکس در صورت اعمال ولتاژ به دو سر آن اختلاف دما ایجاد می‌شود. در ابعاد اتمی، گرادیان دمای اعمال شده سبب می‌شود تا حامل‌های بار در ماده از سر گرم به سر سرد حرکت کنند.

این اثر در تولید الکتریسیته و محاسبه دمای اجسام یا تغییر دمایشان کاربرد دارد. چون گرم شدن و سرد شدن ارتباط مستقیمی با قطبش ولتاژ اعمال شده دارد، دستگاه‌های ترموالکتریک، کنترل کننده‌های بسیار مؤثر دما هستند.

عبارت اثر ترموالکتریک شامل سه اثر شناخته شده مجزا است: اثر زبک، اثر پلتیر و اثر تامسون.

اثر زبک و پلتیر بیان‌های متفاوت از یک فرآیند فیزیکی یکسان هستند. ممکن است از این فرآیند فیزیکی در کتاب‌ها به عنوان اثر زبک-پلتیر بیان شود ( جدایی این دو اثر ناشی از کشف‌های مستقل توسط فیزیکدان فرانسوی جان چارلز پلتیر^[۲] و فیزیکدان آلمانی توماس خوان سیبک یا زبک^[۳] است). اثر تامسون یک متممی از اثر پلتیر-زبک می‌باشد که توسط لرد کلوین^[۴] معرفی شده‌است.

گرمای ژول، گرمای ایجاد شده در هر زمان که یک جریان از یک ماده مقاوم عبور می‌کند نیز گرمایی مرتبط است اما به‌طور کلی نمیتوان آن را اثر ترموالکتریک نامید. اثرهای پلتیر-زبک و تامسون به‌طور ترمودینامیکی بازگشت‌پذیر بوده^[۵]، در صورتیکه گرمای ژول بازگشت‌پذیر نمی‌باشد.

شرح اثر پلتیر

http://rasekhoon.net/article/show/1143560/شرح%20اثر%20پلتیر/

جستارهای وابسته

منابع

↑ «اثر گرمابرقی» [فیزیک‌] هم‌ارزِ «thermoelectric effect»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ اثر گرمابرقی)
↑ "Jean Charles Athanase Peltier". Wikipedia (به انگلیسی). 2018-06-14.
↑ "Thomas Johann Seebeck". Wikipedia (به انگلیسی). 2018-11-17.
↑ "William Thomson, 1st Baron Kelvin". Wikipedia (به انگلیسی). 2018-11-26.
↑ DiSalvo, Francis J. (1999-07-30). "Thermoelectric Cooling and Power Generation". Science (به انگلیسی). 285 (5428): 703–706. doi:10.1126/science.285.5428.703. ISSN 0036-8075. PMID 10426986.

ویکی‌پدیای انگلیسی

[1] «اثر گرمابرقی» [فیزیک‌] هم‌ارزِ «thermoelectric effect»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ اثر گرمابرقی)

[2] "Jean Charles Athanase Peltier". Wikipedia (به انگلیسی). 2018-06-14.

[3] "Thomas Johann Seebeck". Wikipedia (به انگلیسی). 2018-11-17.

[4] "William Thomson, 1st Baron Kelvin". Wikipedia (به انگلیسی). 2018-11-26.

[5] DiSalvo, Francis J. (1999-07-30). "Thermoelectric Cooling and Power Generation". Science (به انگلیسی). 285 (5428): 703–706. doi:10.1126/science.285.5428.703. ISSN 0036-8075. PMID 10426986.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 عبارت اثر ترموالکتریک شامل سه اثر شناخته شده مجزا است: [[اثر زبک]]، [[اثر پلتیر]] و [[اثر تامسون]].
-اثر زبک و پلتیر بیانهای متفاوت از یک فرآیند فیزیکی یکسان هستند. ممکن است از این فرآیند فیزیکی در کتابها بعنوان اثر زبک-پلتیر بیان شود ( جدایی این دو اثر ناشی از کشفهای مستقل توسط فیزیکدان فرانسوی جان چارلز پلتیر<ref>{{Cite journal|date=2018-06-14|title=Jean Charles Athanase Peltier|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Charles_Athanase_Peltier&oldid=845849458|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> و فیزیکدان آلمانی توماس خوان سیبک یا زبک<ref>{{Cite journal|date=2018-11-17|title=Thomas Johann Seebeck|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Thomas_Johann_Seebeck&oldid=869196262|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> است). اثر تامسون یک متممی از اثر پلتیر-زبک میباشد که توسط لرد کلوین<ref>{{Cite journal|date=2018-11-26|title=William Thomson, 1st Baron Kelvin|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Thomson,_1st_Baron_Kelvin&oldid=870697106|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> معرفی شده است.
+اثر زبک و پلتیر بیان‌های متفاوت از یک فرآیند فیزیکی یکسان هستند. ممکن است از این فرآیند فیزیکی در کتاب‌ها به عنوان اثر زبک-پلتیر بیان شود ( جدایی این دو اثر ناشی از کشف‌های مستقل توسط فیزیکدان فرانسوی جان چارلز پلتیر<ref>{{Cite journal|date=2018-06-14|title=Jean Charles Athanase Peltier|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Charles_Athanase_Peltier&oldid=845849458|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> و فیزیکدان آلمانی توماس خوان سیبک یا زبک<ref>{{Cite journal|date=2018-11-17|title=Thomas Johann Seebeck|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Thomas_Johann_Seebeck&oldid=869196262|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> است). اثر تامسون یک متممی از اثر پلتیر-زبک می‌باشد که توسط لرد کلوین<ref>{{Cite journal|date=2018-11-26|title=William Thomson, 1st Baron Kelvin|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Thomson,_1st_Baron_Kelvin&oldid=870697106|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> معرفی شده‌است.
-گرمای ژول، گرمای ایجاد شده در هر زمان که یک جریان از یک ماده مقاوم عبور میکند نیز گرمایی مرتبط است اما بطور کلی نمیتوان آن را اثر ترموالکتریک نامید. اثرهای پلتیر-زبک و تامسون بطور ترمودینامیکی بازگشت پذیر بوده<ref>{{Cite journal|last=DiSalvo|first=Francis J.|date=1999-07-30|title=Thermoelectric Cooling and Power Generation|url=http://science.sciencemag.org/content/285/5428/703|journal=Science|language=en|volume=285|issue=5428|pages=703–706|doi=10.1126/science.285.5428.703|issn=0036-8075|pmid=10426986}}</ref>، در صورتیکه گرمای ژول بازگشت پذیر نمیباشد.
+گرمای ژول، گرمای ایجاد شده در هر زمان که یک جریان از یک ماده مقاوم عبور می‌کند نیز گرمایی مرتبط است اما به‌طور کلی نمیتوان آن را اثر ترموالکتریک نامید. اثرهای پلتیر-زبک و تامسون به‌طور ترمودینامیکی بازگشت‌پذیر بوده<ref>{{Cite journal|last=DiSalvo|first=Francis J.|date=1999-07-30|title=Thermoelectric Cooling and Power Generation|url=http://science.sciencemag.org/content/285/5428/703|journal=Science|language=en|volume=285|issue=5428|pages=703–706|doi=10.1126/science.285.5428.703|issn=0036-8075|pmid=10426986}}</ref>، در صورتیکه گرمای ژول بازگشت‌پذیر نمی‌باشد.
 == شرح اثر پلتیر ==