ریاست‌جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۵۶: خط ۵۶:
| وزیر۲ = [[حسین مرعشی]]
| وزیر۲ = [[حسین مرعشی]]
| وزیر۲ـآغاز تصدی = ۲۷ بهمن ۱۳۷۲
| وزیر۲ـآغاز تصدی = ۲۷ بهمن ۱۳۷۲
| وزیر۲ـپایان تصدی = مرداد ۱۳۷۴
| وزیر۲ـپایان تصدی = ؟۱۳۷۴
| وزیر۲ـحزب = حزب کارگزاران سازندگی
| وزیر۲ـحزب = حزب کارگزاران سازندگی
| وزیر۲ـمنبع = <ref name="aftabeyazd"/>
| وزیر۲ـمنبع = <ref name="aftabeyazd"/>


| وزیر۳ = [[محسن هاشمی رفسنجانی]]
| وزیر۳ = [[محسن هاشمی رفسنجانی]]
| وزیر۳ـآغاز تصدی = مرداد ۱۳۷۴
| وزیر۳ـآغاز تصدی = ۹ خرداد ۱۳۷۵
| وزیر۳ـپایان تصدی = ۱۲ مرداد ۱۳۷۶
| وزیر۳ـپایان تصدی = ۱۲ مرداد ۱۳۷۶
| وزیر۳ـحزب = حزب کارگزاران سازندگی
| وزیر۳ـحزب = حزب کارگزاران سازندگی
| وزیر۳ـمنبع = <ref>{{یادکرد وب |نشانی=https://www.rafsanjani.ir/records/خاطرات-روزانه-آیت-الله-هاشمی-سال-۱۳۷۵-کتاب-سردار-سازندگی-53 |عنوان=خاطرات روزانه آیت الله هاشمی / سال ۱۳۷۵/ کتاب سردار سازندگی - ۸ خرداد ۱۳۷۵ |ناشر=[[جام جم آنلاین]] |تاریخ= |تاریخ بازبینی=۳ خرداد ۱۳۹۸}}</ref>
| وزیر۳ـمنبع = <ref name="aftabeyazd"/>
}}
}}
{{جدول هیئت دولت
{{جدول هیئت دولت

نسخهٔ ‏۲۵ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۴۳

۲۵ مرداد ۱۳۶۸ – ۱۲ مرداد ۱۳۷۶
رئیس‌جمهوراکبر هاشمی رفسنجانی
کابینهدولت پنجم جمهوری اسلامی ایران، دولت ششم جمهوری اسلامی ایران
حزبجامعه روحانیت مبارز
انتخابات۱۳۶۸، ۱۳۷۲
مقرنهاد ریاست‌جمهوری
سید علی خامنه‌ای • سید محمد خاتمی
نشان رسمی رئیس‌جمهور

دوران سازندگی به دو دوره ریاست جمهوری علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی اطلاق می‌شود که مشتمل بر دولت‌های پنجم و ششم نظام جمهوری اسلامی ایران است که آغاز فعالیت آن ۱۲ مرداد ۱۳۶۸ و پایان فعالیت ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ می‌باشد. اجرای اولین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی بعد از انقلاب در این دولت انجام گرفت. سیاست باز اقتصادی و وضع قوانین ضد انحصار از جمله اقدامات مؤثر وی بوده‌است.

از مهم‌ترین دغدغه‌های پیش روی این دولت بازسازی کشور بعد از جنگ هشت ساله دشوار بود که ویرانه‌های زیادی را بر جای گذاشته بود و نیاز بود در اسرع وقت بازسازی شوند. به همین منظور هاشمی در وزارتخانه‌های اقتصادی دولت از وزیران با گرایش تکنوکراتی بهره جست. همچنین هاشمی تصمیم گرفت سهم بودجهٔ پروژه‌های عمرانی را به‌طور چشمگیری نسبت به سایر فعالیت‌های دولت بیشتر در نظر بگیرد. در خصوص سایر وزارتخانه‌ها به منظور تثبیت فضای سیاسی داخل کشور سعی کرد تعادل را بین گروه‌های سیاسی آن دوره برقرار کند، به طوریکه انتخاب سید محمد خاتمی (نیروهای خط امام) به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنار علی‌اکبر ولایتی (راست‌گرای سنتی) نمونه‌ای از این دست انتخابات هستند. اما این رویه در عمل نشان داد که نه‌تنها موافقت همهٔ طیف‌های سیاسی تأمین نشد، بلکه همهٔ گروه‌های سیاسی از سهم‌بندی موجود ناراضی بودند. از دغدغه‌های اقتصادی دیگر می‌توان به کسری بودجه ۵۰ درصدی دولت در زمان دولت اول هاشمی اشاره کرد.[۱]

در سال ۱۳۷۲ با حضور یک رقیب مطرح به نام احمد توکلی و دلسردی نیروهای چپ‌گرا نسبت به هاشمی به منظور دخالت دادن آن‌ها در امور اجرایی دولت جدید، نتیجه انتخابات به راحتی قابل پیش‌بینی نبود. توکلی که از نابرابری‌ها در توزیع ثروت و فساد اقتصادی دولتمردان گلایه داشت، در نهایت توانست ۴ میلیون رأی را در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۷۲) از آن خود کند که نشان از ریزش قابل توجه هواداران هاشمی بود. در این دوره به دلیل فشارهای وارده از جانب مجلس چهارم و سایر گروه‌های سیاسی راست‌گرا، هاشمی تمایلی به استفاده از نیروهای چپ نداشت.[۱]

هاشمی رفسنجانی در خصوص عملکردش در پست ریاست‌جمهوری اینگونه نقل می‌کند:[۲]

... کسری بودجه و فروش نفت هر بشکه ۷ تا ۱۰ دلار آن‌هم در شرایط تحریم و شرارت‌های بیگانگان، شرایط را متمایز می‌کند ولی اولین دوره ریاست‌جمهوری من یعنی از سال ۶۸ تا ۷۲ در بین همه ادوار ریاست جمهوری چون از جنگ فارغ شده بودیم و به سازندگی رو آوردیم بهتر است؛ البته به دو دلیل: اول اینکه خودم رئیس جمهور بودم و به کرات از عملکردم دفاع مستند می‌کردم و دوم جدای از این، در سال ۶۸ در حالی ریاست‌جمهوری را قبول کردم که بودجه کشور به صورت رسمی ۵۱ درصد کسری داشت.

اهم مسائل

  • بازسازی ویرانه‌های باقی‌مانده از جنگ تحمیلی در زمینه‌های مختلف
  • تهیه و اجرای طرح‌های ملی در راستای ایجاد توسعه اقتصادی
  • تعامل جدی با کشورهای خارجی به خصوص اتحادیه اروپا
  • تأثیر در نظر امام در مورد قطعنامۀ ۵۹۸ شورای امنیت و اتمام جنگ سه ماه پس از این که ایشان جانشین فرماندۀ کل قوا شود.
  • شناسایی عراق به عنوان آغاز کنندهٔ جنگ
  • فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد

هیئت دولت

مقام نام آغاز تصدی پایان تصدی حزب سیاسی منبع
نهاد ریاست‌جمهوری
رئیس‌جمهور اکبر هاشمی رفسنجانی۲۵ مرداد ۱۳۶۸۱۲ مرداد ۱۳۷۶روحانیت مبارز [۳]
رئیس دفتر رئیس‌جمهور سید محمد میرمحمدیشهریور ۱۳۶۸۲۷ بهمن ۱۳۷۲مستقل[۴][۵]
 حسین مرعشی۲۷ بهمن ۱۳۷۲؟۱۳۷۴کارگزاران[۴]
 محسن هاشمی رفسنجانی۹ خرداد ۱۳۷۵۱۲ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۶]
سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری حمید میرزادهشهریور ۱۳۶۸۱۳۷۳مستقل
 محمد هاشمی رفسنجانی۱۳۷۳۱۲ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران
دبیر هیئت دولت حسین رحیم‌زاده۲۵ مرداد ۱۳۶۸۱۲ مرداد ۱۳۷۶مستقل
وزیران
وزیر آموزش و پرورش محمدعلی نجفی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر اطلاعات علی فلاحیان۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶مستقل[۷][۸]
وزیر امور اقتصادی و دارایی محسن نوربخش۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲مستقل[۷]
 عبدالحسین وهاجی*۲۶ مرداد ۱۳۷۲۱۴ مهر ۱۳۷۲مستقل[۹]
 مرتضی محمدخان۱۴ مهر ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۱۰]
وزیر امور خارجه علی‌اکبر ولایتی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶پزشکان ایران [۷][۸]
وزیر بازرگانی عبدالحسین وهاجی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲مستقل[۷]
 یحیی آل‌اسحاق۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶مؤتلفه[۸]
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایرج فاضل۷ شهریور ۱۳۶۸۲۳ دی ۱۳۶۹مستقل[۷]
 رضا ملک‌زاده*۲۴ دی ۱۳۶۹۱۴ اسفند ۱۳۶۹مستقل[۱۱]
 رضا ملک‌زاده۱۴ اسفند ۱۳۶۹۲۵ مرداد ۱۳۷۲مستقل[۱۲]
 علیرضا مرندی۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶مستقل[۸]
وزیر پست و تلگراف و تلفن سید محمد غرضی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر تعاون غلامرضا شافعی۱۰ دی ۱۳۷۰۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۸][۱۳]
وزیر جهاد سازندگی غلامرضا فروزش۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر دادگستری اسماعیل شوشتری۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اکبر ترکان۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲مستقل[۷]
 محمد فروزنده۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶نظامی[۸]
وزیر راه و ترابری محمد سعیدی‌کیا۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲مستقل[۷]
 اکبر ترکان۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۸]
وزیر صنایع سنگین محمدهادی نژادحسینیان۷ شهریور ۱۳۶۸۱۳ مهر ۱۳۷۳کارگزاران[۷][۱۴]
وزیر صنایع محمدرضا نعمت‌زاده۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۱۴]
وزیر فرهنگ و آموزش عالی مصطفی معین۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲جامعه پزشکی [۷]
 محمدرضا هاشمی گلپایگانی۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶مستقل[۸]
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سید محمد خاتمی۷ شهریور ۱۳۶۸۳ خرداد ۱۳۷۱روحانیون مبارز [۷]
 علی لاریجانی*۲۵ تیر ۱۳۷۱۲۰ مرداد ۱۳۷۱مؤتلفه[۱۱]
 علی لاریجانی۲۰ مرداد ۱۳۷۱۲۶ بهمن ۱۳۷۲مؤتلفه[۱۵][۱۶]
 سید مصطفی میرسلیم۳ اسفند ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶مؤتلفه[۱۷]
وزیر کار و امور اجتماعی حسین کمالی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶خانه کارگر [۷][۸]
وزیر کشاورزی عیسی کلانتری۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر کشور عبدالله نوری۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲روحانیون مبارز [۷]
 علی‌محمد بشارتی جهرمی۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶مستقل[۸]
وزارت مسکن و شهرسازی سراج‌الدین کازرونی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۵ مرداد ۱۳۷۲کارگزاران[۷]
 عباس آخوندی۲۵ مرداد ۱۳۷۲۲۹ مرداد ۱۳۷۶مستقل[۸]
وزیر معادن و فلزات حسین محلوجی۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر نفت غلام‌رضا آقازاده۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
وزیر نیرو بیژن نامدار زنگنه۷ شهریور ۱۳۶۸۲۹ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۷][۸]
معاونان رئیس‌جمهور
معاون اول رئیس‌جمهور حسن حبیبی۳۰ مرداد ۱۳۶۸۱۲ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران[۱۸]
معاون اجرایی حمید میرزادهشهریور ۱۳۶۸۱۳۷۳مستقل
 محمد هاشمی رفسنجانی۱۳۷۳۱۲ مرداد ۱۳۷۶کارگزاران
معاون اقتصادی محسن نوربخشمرداد ۱۳۷۲۲۳ شهریور ۱۳۷۳مستقل[۱۹][۲۰]
معاون امور حقوقی و مجلس سید عطاءالله مهاجرانی۳۰ مرداد ۱۳۶۸۱ شهریور ۱۳۷۶کارگزاران[۱۸]
دبیرکل سازمان امور اداری و استخدامی سید منصور رضوی۲۵ مرداد ۱۳۶۸۲۷ بهمن ۱۳۷۲مستقل[۵]
 سید محمد میرمحمدی۲۷ بهمن ۱۳۷۲۱ شهریور ۱۳۷۶مستقل[۵]
رئیس سازمان انرژی اتمی رضا امراللهی۲۵ مرداد ۱۳۶۸۱۲ شهریور ۱۳۷۶کارگزاران
رئیس سازمان برنامه و بودجه مسعود روغنی زنجانی۲۵ مرداد ۱۳۶۸؟۱۳۷۳مستقل
 حمید میرزاده؟۱۳۷۳۱ شهریور ۱۳۷۶مستقل
رئیس سازمان تربیت بدنی حسن غفوری‌فردشهریور ۱۳۶۸۲۷ بهمن ۱۳۷۲مؤتلفه[۵]
 سید مصطفی هاشمی‌طبا۲۷ بهمن ۱۳۷۲۱ شهریور ۱۳۷۶کارگزاران[۵]
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هادی منافی۲۵ مرداد ۱۳۶۸۱ شهریور ۱۳۷۶مستقل

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ مروری بر کارنامه ۸ ساله دولت هاشمی رفسنجانی جوان‌پرس
  2. هاشمی‌رفسنجانی: ۶۸ تا ۷۲ بهترین دوران ریاست جمهوری است خبرآنلاین
  3. «نامه به حجةالاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی و استعفا از سمت ریاست جمهوری». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی سید علی خامنه‌ای. ۲۵ مرداد ۱۳۶۸. دریافت‌شده در ۱۰ تیر ۱۳۹۷.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «مرد پرنفوذ». آفتاب یزد. تهران. سال نوزدهم (۴۹۷۵): ص ۶. ۲ شهریور ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۹ شهریور ۱۳۹۶.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ «خاطرات دکتر علی لاریجانی - قسمت ۲۴». جام جم آنلاین. ۱۳ مهر ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۳۹۸.
  6. «خاطرات روزانه آیت الله هاشمی / سال ۱۳۷۵/ کتاب سردار سازندگی - ۸ خرداد ۱۳۷۵». جام جم آنلاین. دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۳۹۸.
  7. ۷٫۰۰ ۷٫۰۱ ۷٫۰۲ ۷٫۰۳ ۷٫۰۴ ۷٫۰۵ ۷٫۰۶ ۷٫۰۷ ۷٫۰۸ ۷٫۰۹ ۷٫۱۰ ۷٫۱۱ ۷٫۱۲ ۷٫۱۳ ۷٫۱۴ ۷٫۱۵ ۷٫۱۶ ۷٫۱۷ ۷٫۱۸ ۷٫۱۹ ۷٫۲۰ ۷٫۲۱ «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۳ جلسه ۱۳۸». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  8. ۸٫۰۰ ۸٫۰۱ ۸٫۰۲ ۸٫۰۳ ۸٫۰۴ ۸٫۰۵ ۸٫۰۶ ۸٫۰۷ ۸٫۰۸ ۸٫۰۹ ۸٫۱۰ ۸٫۱۱ ۸٫۱۲ ۸٫۱۳ ۸٫۱۴ ۸٫۱۵ ۸٫۱۶ ۸٫۱۷ ۸٫۱۸ «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۴ جلسه ۱۳۹». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  9. «رکورددار کرسی وزارت اقتصاد کیست؟». اقتصاد آنلاین. ۱۵ مرداد ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱ اسفند ۱۳۹۷.
  10. «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۴ جلسه ۱۵۱». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ خرداد ۱۳۹۵.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «همه وزیران این ۳۰ سال». خبر آنلاین. ۲۴ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶.
  12. «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۳ جلسه ۳۴۳». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  13. «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۳ جلسه ۴۴۲». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۴ جلسه ۲۵۹» (PDF). کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ۱۳ مهر ۱۳۷۳. دریافت‌شده در ۲۰ فروردین ۱۳۹۷.
  15. «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۴ جلسه ۱۷». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  16. «خاطرات دکتر علی لاریجانی - قسمت ۲۳». جام جم آنلاین. ۱۳ مهر ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۳۹۸.
  17. «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۴ جلسه ۱۹۹». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «پیشنهاد هاشمی به موسوی خوئینی‌ها / هاشمی حکم معاون اول خود را صادر کرد». پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی. ۳۰ مرداد ۱۳۶۸. دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۳۹۷.
  19. «وزیران اقتصاد از آغاز جمهوری اسلامی تاکنون: چشم «باب همایون» به مرد دوازدهم». عصر ایران. ۷ مرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۹۶.
  20. «خاطرات دکتر علی لاریجانی - قسمت ۱۳۶». جام جم آنلاین. ۲۰ دی ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۳۹۸.