فارسنامه ناصری

فارسنامهٔ ناصری کتابی در حوزهٔ تاریخ و جغرافیای استان فارس که در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۱ هـ. ق توسط حسن فسائی و به دستور ناصرالدین‌شاه به رشتهٔ تحریر درآمده‌است.

گفتارهای کتاب

این اثر در دو گفتار تنظیم شده و هر گفتار در یک جلد گنجانده شده‌است.

گفتار اول

گفتار اول درمورد تاریخ فارس (احوال پادشاهان و ثروتمندان و بزرگان فارس) از صدر اسلام تا سال ۱۳۱۱ است. حوزهٔ آن بخش‌هایی از سواحل و بنادر خلیج فارس، خوزستان و حتی کرمان امروزی در دورهٔ بعد از اسلام تا اوایل قرن چهاردهم هجری را شامل می‌شود.

گفتار دوم

گفتار دوم دربارهٔ وضعیت جغرافیایی و باغ‌ها و آبادی‌ها و مسجدها و چشمه‌ها و رودهای فارس است که در چاپ حاضر، و از منابع معتبر در این باره به‌شمار می‌رود. و تقسیم فارس در دورهٔ پیش از اسلام؛ خصایص شیراز و محلات شیراز؛ علما، شعرا، وزرا، بِقاع، مساجد، مدارس، و بساتین شیراز؛ بلوکات فارس و آب و هوا؛ محصولات و سرانجام معرفی مشاهیر و آثار آنها. در پایان این گفتار، ایلات مملکت فارس، جزایر خلیج فارس، چشمه‌ها و دریاها و دریاچه‌های فارس، رودخانه‌ها، صحراها و طوایف متفرقه، قلعه‌های کوهی، کوه‌ها و معدن‌های فارس معرفی شده، و در پی آن، فهرست بلوکات فارس آمده‌است. در پایان کتاب، پس از نقشهٔ بافت قدیم شیراز (و نقشهٔ راهنمای استان فارس)، فهرست‌های نام کسان، جاهای، اشعار و کتاب‌ها، به انضمام تعلیقات به طبع رسیده‌است. جلد دوم کتاب با تصاویری از اماکن همراه است.

حوزهٔ موردبحث کتاب

حوزهٔ کتاب بخش‌هایی از سواحل و بنادر خلیج فارس، استان خوزستان و بخش‌هایی از استان کرمان امروزی در دورهٔ بعد از اسلام تا اوایل قرن چهاردهم هجری را شامل می‌شود.

کتاب‌شناسی

• حسن حسینی فسائی (۱۳۸۲)، فارسنامهٔ ناصری، به کوشش به تصحیح منصور رستگار فسایی.، تهران: امیرکبیر، ص. ص۲۱۸۲، شابک ۱-۰۴۴۲-۰۰-۹۶۴ ISBN